ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ฟรีดริช เอ็งเงิลส์"
ล r2.7.3) (โรบอต เพิ่ม: mr:फ्रीडरीश एंजेल्स |
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล ลบลิงก์ที่ซ้ำซ้อน wikidata |
||
บรรทัด 73: | บรรทัด 73: | ||
[[หมวดหมู่:นักปรัชญาชาวเยอรมัน]] |
[[หมวดหมู่:นักปรัชญาชาวเยอรมัน]] |
||
[[หมวดหมู่:นักสังคมวิทยา]] |
[[หมวดหมู่:นักสังคมวิทยา]] |
||
[[an:Friedrich Engels]] |
|||
[[ar:فريدرخ انغلز]] |
|||
[[arz:فريدريك انجلز]] |
|||
[[ast:Friedrich Engels]] |
|||
[[az:Fridrix Engels]] |
|||
[[be:Фрыдрых Энгельс]] |
|||
[[be-x-old:Фрыдрых Энгельс]] |
|||
[[bg:Фридрих Енгелс]] |
|||
[[br:Friedrich Engels]] |
|||
[[bs:Friedrich Engels]] |
|||
[[ca:Friedrich Engels]] |
|||
[[ckb:فرێدریش ئەنگەڵس]] |
|||
[[cs:Friedrich Engels]] |
|||
[[cv:Энгельс Фридрих]] |
|||
[[da:Friedrich Engels]] |
|||
[[de:Friedrich Engels]] |
|||
[[el:Φρίντριχ Ένγκελς]] |
|||
[[en:Friedrich Engels]] |
|||
[[eo:Friedrich Engels]] |
|||
[[es:Friedrich Engels]] |
|||
[[et:Friedrich Engels]] |
|||
[[eu:Friedrich Engels]] |
|||
[[fa:فریدریش انگلس]] |
|||
[[fi:Friedrich Engels]] |
|||
[[fiu-vro:Engelsi Friedrich]] |
|||
[[fr:Friedrich Engels]] |
|||
[[fy:Friedrich Engels]] |
|||
[[ga:Friedrich Engels]] |
|||
[[gd:Friedrich Engels]] |
|||
[[gl:Friedrich Engels]] |
|||
[[gv:Friedrich Engels]] |
|||
[[he:פרידריך אנגלס]] |
|||
[[hi:फ्रेडरिक एंगेल्स]] |
|||
[[hr:Friedrich Engels]] |
|||
[[hsb:Friedrich Engels]] |
|||
[[hu:Friedrich Engels]] |
|||
[[hy:Ֆրիդրիխ Էնգելս]] |
|||
[[id:Friedrich Engels]] |
|||
[[io:Friedrich Engels]] |
|||
[[is:Friedrich Engels]] |
|||
[[it:Friedrich Engels]] |
|||
[[ja:フリードリヒ・エンゲルス]] |
|||
[[ka:ფრიდრიხ ენგელსი]] |
|||
[[kk:Фридрих Енгелс]] |
|||
[[ko:프리드리히 엥겔스]] |
|||
[[ku:Friedrich Engels]] |
|||
[[la:Fridericus Engels]] |
|||
[[lb:Friedrich Engels]] |
|||
[[lt:Friedrich Engels]] |
|||
[[lv:Frīdrihs Engelss]] |
|||
[[mk:Фридрих Енгелс]] |
|||
[[ml:ഫ്രെഡറിക് ഏംഗൽസ്]] |
|||
[[mr:फ्रीडरीश एंजेल्स]] |
|||
[[ms:Friedrich Engels]] |
|||
[[ne:फ्रेडरिक एंगेल्स]] |
|||
[[nl:Friedrich Engels]] |
|||
[[nn:Friedrich Engels]] |
|||
[[no:Friedrich Engels]] |
|||
[[oc:Friedrich Engels]] |
|||
[[pa:ਫਰੈਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼]] |
|||
[[pl:Fryderyk Engels]] |
|||
[[pms:Friedrich Engels]] |
|||
[[pnb:فریڈرش اینگلز]] |
|||
[[pt:Friedrich Engels]] |
|||
[[ro:Friedrich Engels]] |
|||
[[ru:Энгельс, Фридрих]] |
|||
[[scn:Friedrich Engels]] |
|||
[[sco:Friedrich Engels]] |
|||
[[sh:Friedrich Engels]] |
|||
[[simple:Friedrich Engels]] |
|||
[[sk:Friedrich Engels]] |
|||
[[sl:Friedrich Engels]] |
|||
[[sq:Friedrich Engels]] |
|||
[[sr:Фридрих Енгелс]] |
|||
[[st:Friedrich Engels]] |
|||
[[sv:Friedrich Engels]] |
|||
[[ta:பிரெட்ரிக் எங்கெல்சு]] |
|||
[[tg:Фридрих Энгелс]] |
|||
[[tr:Friedrich Engels]] |
|||
[[tt:Фридрих Энгельс]] |
|||
[[uk:Фрідріх Енгельс]] |
|||
[[ur:فریڈرک اینگلز]] |
|||
[[vi:Friedrich Engels]] |
|||
[[war:Friedrich Engels]] |
|||
[[xmf:ფრიდრიხ ენგელსი]] |
|||
[[yo:Friedrich Engels]] |
|||
[[zh:弗里德里希·恩格斯]] |
|||
[[zh-min-nan:Friedrich Engels]] |
|||
[[zh-yue:恩格斯]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 20:02, 9 มีนาคม 2556
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
ฟรีดริช เองเงิลส์ | |
---|---|
เกิด | 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2363 เบเมน, ปรัสเซีย |
เสียชีวิต | 5 สิงหาคม พ.ศ. 2438 (74 ปี) ลอนดอน, อังกฤษ, สหราชอาณาจักร |
ยุค | เศรษฐศาสตร์สำนักมาร์กซิส |
แนวทาง | นักเศรษฐศาสตร์ชาวตะวันตก |
สำนัก | เศรษฐศาสตร์สำนักมาร์กซิส |
ความสนใจหลัก | เศรษฐศาสตร์, เศรษฐศาสตร์การเมือง, ความน่าจะเป็น, ทฤษฎีการต่อสู้ของชนชั้น, ระบบทุนนินยม |
แนวคิดเด่น | ผู้ร่วมก่อตั้งเศรษฐศาสตร์สำนักมาร์กซิสกับ คาร์ล มาร์กซ์, วัตถุนิยมเชิงประวัติศาสตร์ , ทฤษฎีสภาวะผิดปกติและการใช้หาประโยชน์อย่างไม่ถูกต้องกับคนงาน |
ลายมือชื่อ | |
ฟรีดริช เองเงิลส์ (เยอรมัน: Friedrich Engels เสียงอ่านภาษาเยอรมัน: [ˈfʁiːdʁɪç ˈɛŋəls]) เป็นนักคิดนักเขียนชาวเยอรมัน และนักทฤษฎีสังคมนิยมวิทยาศาสตร์ เป็นเพื่อนร่วมงานและคู่คิดที่ใกล้ชิดของ คาร์ล มาร์กซ์ โดยร่วมกันวางรากฐานของอุดมการณ์คอมมิวนิสต์และลัทธิมาร์กซ และมีบทบาทสำคัญในการปรับปรุงหลักการของลัทธิมาร์กซว่าด้วยวัตถุนิยมทางประวัติศาสตร์ และวัตถุนิยมวิภาษวิธี ให้ก้าวหน้าจนเป็นที่ยอมรับทั่วไปในขบวนการสังคมนิยม
ประวัติ
เกิดวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2363 ที่เมือง เบเมน, ปรัสเซีย เป็นบุตรของนักธุรกิจสิ่งทอที่มั่งคั่ง เขาเข้าศึกษาในวิทยาลัยแต่เรียนไม่สำเร็จเพราะปฏิเสธที่จะเข้าสอบและลาออกมาช่วยบิดาทำธุรกิจ ใน พ.ศ. 2384 เขาถูกเกณฑ์เป็นทหารและไปประจำการอยู่ที่นครเบอร์ลินเป็นเวลาปีเศษ เขาสนใจศึกษาเกี่ยวกับกองทหารและยุทธศาสตร์การรบ ซึ่งในเวลาต่อมาเขาก็ได้ถ่ายทอดความรู้ทางทหารดังกล่าวให้มาร์กซนำมาเขียนทฤษฏีการเมืองว่าด้วยอำนาจรัฐ โดยเขามีโอกาสพบและรู้จักมาร์กซเป็นครั้งแรกที่เมืองโคโลญ ใน พ.ศ. 2385 ในขณะนั้นมาร์กซ์เป็นบรรณาธิการหนังสือพิมพ์ Rheinische Zeitung ได้ชักชวนแองเจิลส์ให้ช่วยเขียนบทความเพื่อตีพิมพ์ มิตรภาพที่เริ่มต้นด้วยตัวอักษรทำให้มาร์กซ์และแองเจิลส์เริ่มใกล้ชิดกันทางความคิด และระหว่าง พ.ศ. 2385 - 2387 แองเจิลส์ได้ส่งข้อเขียนและทัศนะความคิดเห็นที่แหลมคมทางการเมืองและสังคมให้กับหนังสือต่าง ๆ ที่มาร์กซจัดทำอยู่ไม่ขาดระยะ
ในปลายปี พ.ศ. 2385 เขาได้ย้ายไปอยู่อังกฤษและทำงานที่โรงงานสิ่งทอของบิดาสาขาเมืองแมนเชสเตอร์ เขาเชื่อว่า ระบบอุตสาหกรรมของอังกฤษที่กำลังพัฒนาและขยายตัวอย่างรวดเร็ว จะทำให้ชนชั้นกรรมกรมีบทบาทและความสำคัญมากขึ้นทั้งกรรมกรจะเป็นพลังหลักของการปฏิวัติเพื่อสร้างสังคมใหม่ เขาจึงเข้าสังกัดกลุ่มปัญญาชนสังคมนิยม และสนับสนุนการเคลื่อนไหวของขบวนการชาร์ทิส (Chartism) ขณะเดียวกันเขาก็ศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับสภาวะความเป็นอยู่ของกรรมกรและผลกระทบของชุมชนที่สืบเนื่องจากระบบอุตสาหกรรมใน พ.ศ. 2387 เขาเรียบเรียงผลงานการค้นคว้าเป็นหนังสือสำคัญชื่อ Die Lage derarbeitenden Klasse in England (The Condition of the Working Class in England) โดยเขียนเป็นภาษาเยอรมันและพิมพ์เผยแพร่ครั้งแรกในดินแดนเยอรมันและนับเป็นงานเขียนคลาสสิกที่บุกเบิกแนวความคิดสังคมนิยมว่าด้วยชีวิตของกรรมกรอย่างละเอียด มาร์กซชื่นชมหนังสือเล่มนี้มาก เพราะทำให้เขาได้ข้อมูลว่าด้วยลักษณะและวิธีการทำงานของระบบทุนนิยมและบทบาทของอังกฤษในระบอบทุนนิยม
ในกลางปี พ.ศ. 2387 เมื่อเขาเดินทางมาฝรั่งเศสและมีโอกาสพบกับมาร์กซ์ซึ่งขณะนั้นพำนักอยู่ที่ปารีส บุคคลทั้งสองถูกคอกันและในเวลาอันสั้นก็ได้กลายเป็นเพื่อนสนิทและคู่คิดทางปัญญาของกันและกัน และต่อมาเขาก็ได้ถอนตัวออกจากธุรกิจที่รับผิดชอบโดยมาช่วยมาร์กซทำงานค้นคว้าที่บรัสเซลส์และในดินแดนเยอรมัน งานเขียนร่วมกันชิ้นแรกของทั้งสองคือ The German Ideology งานเขียนเรื่องนี้ถือเป็นตำราแบบฉบับที่สำคัญเล่มหนึ่งของสำนักเศรษฐศาสตร์มาร์กซิส
ในต้นปี พ.ศ. 2390 เขาและมาร์กซ์เข้าเป็นสมาชิกกลุ่มสังคมนิยมที่รู้จักกันในชื่อ "สันนิบาตของผู้รักความเป็นธรรม" (League of the Just) ทั้งเขาและมาร์กซ์ต่างมีบทบาทสำคัญในการชี้แนะทางความคิดและจัดทำโครงการปฏิบัติงานของสันนิบาตฯ ในการประชุมครั้งที่ 2 ของสันนิบาตฯ ในวันที่ 28 พฤศจิกายน ถึงวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2390 ที่ประชุมมีมติให้เขาและมาร์กซร่วมเขียนร่างโครงการที่กำหนดสถานภาพและบทบาท ตลอดจนหลักนโยบายและการดำเนินงานของสันนิบาตเพื่อพิจารณา เขาเป็นผู้ยกร่างโครงการและมาร์กซแก้ไขปรับปรุงให้ชื่อว่า "หลักการลัทธิคอมมิวนิสต์" (Principles of Communism) แต่ที่ประชุมให้นำออกประกาศในชื่อ "แถลงการณ์พรรคคอมมิวนิสต์" (Communist Manifesto) ซึ่งพิมพ์เผยแพร่ในต้นเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2391 ก่อนหน้าการปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์ในฝรั่งเศส 1 สัปดาห์ พร้อมกันนี้สันนิบาตของผู้รักความเป็นธรรมก็เปลี่ยนชื่อเป็น "สันนิบาตคอมมิวนิสต์" (Leagues of the Communist)
เมื่อเกิดการปฏิวัติ พ.ศ. 2391 ทั่วยุโรป เขาได้เดินทางกลับไปบาร์เมนเพื่อเคลื่อนไหวปฏิวัติ แต่ในเวลาอันสั้นก็ต้องลี้ภัยกลับมาอังกฤษอีกครั้งหนึ่งเนื่องจากการปฏิวัติในดินแดนเยอรมันล้มเหลว
พ.ศ. 2393 เขากลับไปทำธุรกิจโรงงานสิ่งทอที่เมืองแมนเชสเตอร์อีกครั้ง เพราะตระหนักว่าเขาต้องมีรายได้ประจำเพื่อเลี้ยงดูครอบครัว และจุนเจือมาร์กซ์ที่กำลังศึกษาค้นคว้าเพื่อเขียนหนังสือเรื่อง "ทุน" (Das Kapital)
พ.ศ. 2407 เขาเป็นผู้แทนสันนิบาตคอมมิวนิสต์เข้าร่วมประชุมใหญ่ครั้งแรกของสมาคมกรรมกรสากล (International Workingmen's Association) ซึ่งต่อมามีชื่อเป็นที่รู้จักกันว่า องค์การคอมมิวนิสต์สากลที่ 1 เขาได้รับเลือกเป็นกรรมการในคณะมนตรีทั่วไป
ในปลายปี พ.ศ. 2412 บิดาของเขาก็เสียชีวิต เขาจึงขายกิจการโรงงานสิ่งทอทั้งหมดและใน พ.ศ. 2413 ก็อพยพไปลอนดอนเพื่อใช้ชีวิตอิสระและเพื่อดูแลมาร์กซ์ให้มีเวลาเขียนหนังสือเรื่อง "ทุน" ให้สำเร็จ ภายหลังการมรณะกรรมของมาร์กซ์ ใน พ.ศ. 2426 เขาได้ใช้ชีวิตในบั้นปลายของเขาเกือบ 12 ปี ในการรวบรวมงานเขียนต่าง ๆ ของมาร์กซ์มาเรียบเรียงโดยเฉพาะหนังสือเรื่องทุน เล่มที่ 2 และเล่มที่ 3 ซึ่งมากทำค้างไว้ออกเผยแพร่
ผลงาน
นอกจากการรวบรวมงานของมาร์กซ์แล้ว เองเงิลส์เองก็มีงานค้นคว้าเรื่องสำคัญของเขาเองออกเผยแพร่หลายเล่ม งานเขียนที่เด่นเลื่องชื่อ เช่น
- Anti Duhring (พ.ศ. 2421)
- Ludwig Feuerbach and the End of Classical German Philosophy (พ.ศ. 2427)
ผลงานสองเล่มนี้ วลาดีมีร์ เลนิน ผู้นำพรรคบอลเชวิค กล่าวยกย่องว่ามีความสำคัญระดับเดียวกับ "แถลงการณ์พรรคคอมมิวนิสต์"
- The Origin of the Family, Private Property and the State (พ.ศ. 2427)
- Socialism: Utopian and Scientific (พ.ศ. 2435)
และงานค้นคว้าชิ้นสุดท้ายที่ไม่เสร็จสมบูรณ์คือ Dialectic of Nature ซึ่งต่อมาจัดพิมพืเผยแพร่ในปี พ.ศ. 2468
1 ปีหลังจากหนังสือ "ทุน" เล่มที่ 3 ออกเผยแพร่ เขาก็ถึงแก่กรรมในวันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2438 ขณะอายุ 75 ปี
อ้างอิง
- สัญชัย สุวังบุตร สารานุกรมประวัติศาสตร์ยุโรปฉบับราชบัณฑิตยสถาน เล่ม E-F
แหล่งข้อมูลอื่น
- มาร์ก เอกสารอัตถชีวประวัติ
- The Legend of Marx, or “Engels the founder” โดย แม็กซิมิลเลียน รูเบล
- Reason in Revolt: Marxism and Modern Science
- Engels: The Che Guevara of his Day
- The Brave New World: Tristram Hunt On Marx and Engels' Revolutionary Vision
- German Biography from dhm.de
ผลงานของเองเงิลส์
- The Marx & Engels Internet Archive ที่ Marxists.org
- Marx and Engels in their native German language
- ผลงานของ Friedrich Engels ที่โครงการกูเทินแบร์ค
- Libcom.org/library Frederick Engels archive
- ผลงานโดยฟรีดริช เองเงิลส์ (ในเยอรมนี) ที่ Zeno.org
- Pathfinder Press
- Friedrich Engels, “On Rifled Cannon," articles from the New York Tribune, April, May and June, 1860, reprinted in Military Affairs 21, no. 4 (Winter 1957) ed. Morton Borden, 193-198.