พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง
| พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง | |
|---|---|
| พระองค์เจ้าชั้นตรี | |
 | |
| ประสูติ | ก่อน พ.ศ. 2358 อาณาจักรรัตนโกสินทร์ |
| สิ้นพระชนม์ | 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2439 (อายุมากกว่า 79 ปี) ประเทศสยาม |
| พระสวามี | หม่อมเจ้าจักรจั่น ปาลกะวงศ์ |
| พระบุตร | หม่อมราชวงศ์ปลีก ปาลกะวงศ์ |
| ราชสกุล | ปาลกะวงศ์ (เสกสมรส) |
| ราชวงศ์ | จักรี |
| พระบิดา | พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเพชรหึง |
พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง มีพระยศเมื่อแรกประสูติว่า หม่อมเจ้ายี่เข่ง[1] เป็นพระธิดาเพียงองค์เดียวในพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเพชรหึง ซึ่งเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท กับจอมมารดาชู
พระประวัติ
[แก้]พระองค์ทรงรับราชการฝ่ายในภายในพระบรมมหาราชวัง เริ่มแต่เป็นพนักงานนมัสการมาแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นทั้งพนักงานนมัสการ และโปรดเกล้าฯ ให้รับราชการเป็นผู้ถือรับสั่งเข้านอกออกใน ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นพนักงานในการพระโอสถและการอื่น ๆ อันเป็นการที่จะรักษาพยาบาลให้ทรงสบาย ต่อมาเมื่อพระชนมายุสูง ทรงทำหน้าที่คล้าย ๆ แม่บ้าน ตลอดจนเป็นผู้รับพระบรมราชโองการออกไปแจ้งยังเจ้านายหรือข้าราชการฝ่ายหน้า[2]
ว่ากันว่าพระองค์เป็นคนที่ดุและเข้มงวด แต่เมื่อทรงพระชราแล้ว มักจะทรงเป็นที่แอบขบขัน แอบล้อกันในหมู่เจ้านายแม้แต่พระองค์พระเจ้าแผ่นดินเอง ดังเรื่องเมื่อทรงเป็นพนักงานพระโอสถทรงมีหน้าที่ถวายพระโอสถแด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่ด้วยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสวยพระโอสถยากก็ทรงรีรออยู่ พระองค์เจ้ายี่เข่งก็ทรงคว้าไม้บรรทัดบนโต๊ะทรงพระอักษร ทรงขู่ว่าจะลงพระอาญาหากไม่รีบเสวยพระโอสถเสียโดยเร็ว[2] เรื่องนี้ได้กลายเป็นที่ทรงขบขันพระราชหฤทัยในพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงมาก ทรงเล่าพระราชทานข้างในว่า "ฉันไม่กินยา เจ้าเข่งแกจะตีฉัน"[2]
พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง มีพระสวามีคือหม่อมเจ้าชายจักรจั่น ปาลกะวงศ์ พระโอรสในกรมหมื่นนราเทเวศร์ มีพระธิดาคือ หม่อมราชวงศ์หญิงปลีก ปาลกะวงศ์ ซึ่งทำราชการในพระบรมมหาราชวัง
ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงตั้ง หม่อมเจ้ายี่เข่ง เป็น พระวงษ์เธอ พระองคเจ้ายี่เข่ง ทรงศักดินา 2,000[3] ในวันศุกร์ เดือน 12 แรม 4 ค่ำ ปีกุน นพศก จ.ศ. 1249 ตรงกับวันที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2430[1] พร้อมพระราชทานเครื่องยศ อันประกอบด้วย หีบหมากทองคำลงยาราชาวดี กาน้ำทองคำรูปทรงกระบอก เป็นเครื่องประกอบเกียรติยศ
พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง สิ้นพระชนม์เมื่อวันจันทร์ เดือน 3 ขึ้น 14 ค่ำ ปีวอก อัฐศก จ.ศ. 1258 ตรงกับวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2439 พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดสระเกศ วันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2441
พระเกียรติยศ
[แก้]พระอิสริยยศ
[แก้]- หม่อมเจ้ายี่เข่ง (ไม่ปรากฏ — 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2430)
- พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเจ้ายี่เข่ง (4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2430 — 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2439)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
[แก้]- พ.ศ. 2436 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 3 ตติยจุลจอมเกล้า (ต.จ.) (ฝ่ายใน)[4]
_ribbon.svg){kind=small}
พงศาวลี
[แก้]| พงศาวลีของพระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 เล็ก พงษ์สมัครไทย. เฉลิมพระยศเจ้านายฝ่ายในในรัชกาลที่ ๑-๙. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์. 2552, หน้า 36
- ↑ 2.0 2.1 2.2 วังเวียง โดย จุลลดา ภักดีภูมินทร์
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, การตั้งหม่อมเจ้ายี่เข่ง เป็นพระองค์เจ้า, เล่ม 5, หน้า 248-250
- ↑ "พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 10 (ตอน 35): หน้า 377. 26 พฤศจิกายน 2436. สืบค้นเมื่อ 23 มิถุนายน 2562.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help)