พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง

พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง
พระองค์เจ้าชั้นตรี
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเพชรหึง
พระมารดา	ไม่ปรากฏ
ประสูติ	ไม่ปรากฏ
สิ้นพระชนม์	15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2439

พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง มีพระนามแต่แรกประสูติว่า หม่อมเจ้ายี่เข่ง เป็นพระธิดาในพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเพชรหึง พระโอรสในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท กับจอมมารดาชู

พระประวัติ

พระองค์ทรงรับราชการฝ่ายในภายในพระบรมมหาราชวัง เริ่มแต่เป็นพนักงานนมัสการมาแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นทั้งพนักงานนมัสการ และโปรดเกล้าฯ ให้รับราชการเป็นผู้ถือรับสั่งเข้านอกออกใน ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นพนักงานในการพระโอสถ และการอื่น ๆ อันเป็นการที่จะรักษาพยาบาลให้ทรงสบาย ต่อมาเมื่อพระชนมายุสูง ทรงทำหน้าที่คล้าย ๆ แม่บ้าน ตลอดจนเป็นผู้รับพระบรมราชโองการพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ออกไปแจ้งยังเจ้านายหรือข้าราชการฝ่ายหน้า

ว่ากันว่าพระองค์เป็นคนที่ดุและเข้มงวด แต่เมื่อทรงพระชราแล้ว มักจะทรงเป็นที่แอบขบขัน แอบล้อกันในหมู่เจ้านายแม้แต่พระองค์พระเจ้าแผ่นดินเอง ดังเรื่องเมื่อทรงเป็นพนักงานพระโอสถทรงมีหน้าที่ถวายพระโอสถแด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่ด้วยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสวยพระโอสถยากก็ทรงรีรออยู่ พระองค์เจ้ายี่เข่งก็ทรงคว้าไม้บรรทัดบนโต๊ะทรงพระอักษร ทรงขู่ว่าจะลงพระอาญาหากไม่รีบเสวยพระโอสถเสียโดยเร็ว เรื่องนี้ได้กลายเป็นที่ทรงขบขันพระราชหฤทัยในพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงมาก ทรงเล่าพระราชทานข้างในว่า "ฉันไม่กินยา เจ้าเข่งแกจะตีฉัน"

พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง ทรงมีพระสวามีคือ หม่อมเจ้าชายจักรจั่น ปาลกะวงศ์ พระโอรสในกรมหมื่นนราเทเวศร์ ทรงมีพระธิดาคือ หม่อมราชวงศ์หญิงปลีก ปาลกะวงศ์ ซึ่งทำราชการในพระบรมมหาราชวัง

ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงตั้ง หม่อมเจ้ายี่เข่ง เป็น พระวงษ์เธอ พระองคเจ้ายี่เข่ง ทรงศักดินา 2,000 ในวันศุกร์ เดือน 12 แรม 4 ค่ำ ปีกุน นพศก จ.ศ. 1249 ตรงกับวันที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2430 พร้อมพระราชทานเครื่องยศ อันประกอบด้วย หีบหมากทองคำลงยาราชาวดี กาน้ำทองคำรูปทรงกระบอก เป็นเครื่องประกอบเกียรติยศ

พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายี่เข่ง สิ้นพระชนม์เมื่อวันจันทร์ เดือน 3 ขึ้น 14 ค่ำ ปีวอก อัฐศก จ.ศ. 1258 ตรงกับวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2439 พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดสระเกศ วันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2441

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• หม่อมเจ้ายี่เข่ง (ไม่ปรากฏ — 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2430)
• พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเจ้ายี่เข่ง (4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2430 — 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2439)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2436 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นตติยจุลจอมเกล้า (ต.จ.) (ฝ่ายใน)