ผู้ใช้:Narisara yana/กระบะทราย

พิพิธภัณฑ์ผ้า ป้าดา

Pa-Da cotton textile museum
ที่ตั้ง	105 หมู่ 8 เชียงใหม่-ฮอด ตำบลสบเตี๊ยะ อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่
พิกัดภูมิศาสตร์	18.332157,98.672359

บ้านไร่ไผ่งามตั้งอยู่ที่ 105 หมู่ 8 เชียงใหม่-ฮอด ตำบลสบเตี๊ยะ อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ บ้านหลังนี้เคยเป็นบ้านของคุณป้าแสงดา บัณสิทธิ์หรือป้าดา ศิลปินแห่งชาติ ปัจจุบันสถานที่นี้ก็ได้มอบให้สถาบันการศึกษาในจังหวัดเชียงใหม่เป็นผู้ดูแลและรวบรวมผ้าฝ้ายที่ย้อมจากสีธรรมชาติเป็นจำนวนมาก แต่ในบริเวณบ้านก็ยังคงมีแม่บ้านที่ทำการทอผ้าตามปกติด้วยวิธีการเดียวกันกับตอนที่คุณป้าแสงดาทอผ้าขึ้นมาในตอนที่ท่านยังมีชีวิต ทำให้ผู้ไปเยือนสามารถศึกษาได้ทั้งเรื่องการทอผ้าฝ้ายสีธรรมชาติและความเป็นอยู่ของคนในอดีต

ประวัติ

ก่อนที่จะมาเป็นบ้านไร่ไผ่งามนั้นที่นี้เคยเป็นคุ้มเก่าของเจ้าแก้วนวรัฐเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ในสมัยนั้น ก่อนที่จะถูกขายให้นายดาบมาลัย บัณสิทธิ์หรือสามีของคุณป้าแสงดา ด้วยเพราะลูกชายของผู้ครองนครเชียงใหม่รู้จักและสนิทสนมกับนายดาบมาลัยเป็นอย่างดี คุณป้าแสงดาอยู่บ้านหลังนี้ส่วนใหญ่ก็จะทำการทอผ้าและถึงแม้สามีจะไม่เห็นด้วยกับเรื่องการทอผ้าขาย แต่ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองผ้าทอเป็นสิ่งที่ขาดแคลนมากจึงทำให้ป้าแสงดาสามารถขายผ้าทอได้มากขึ้น จนเมื่อ พ.ศ. 2503 นายดาบมาลัย บัณสิทธิ์ก็ถึงแก่กรรม คุณป้าแสงดาจึงนำเงินที่เก็บสะสมมาซื้อกี่ทอผ้าและเริ่มชักชวนแม่บ้านให้มาช่วยกันทอผ้า ด้วยฝีมือและความพยายามของคุณป้าแสงดาทำให้ผ้าทอของท่านมีชื่อเสียงและตัวคุณป้าแสงดาก็ยังได้รับการยกย่องให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ ในปี พ.ศ.2529

สีจากธรรมชาติ

ต้นขมิ้น

สีธรรมชาติที่คุุณป้าแสงดาใช้นั้นมักจะทำมาจากต้นพืชที่ขึ้นอยู่รอบตัวท่านหรือในบริเวณบ้านไร่ไผ่งามเอง เช่น ไม้ฟางที่นำไปทำการย้อมร้อนจะให้สีน้ำตาล ,ลูกแสดเมื่อนำไปย้อมจะให้สีแสด ,อัญชันเมื่อนำไปย้อมจะให้สีม่วง ,ขมิ้นเมื่อนำไปย้อมจะให้สีเหลือง ,มะเกลือเมื่อนำไปย้อมจะได้สีดำมันเงา ,ครั่งเมื่อนำไปย้อมจะได้สีแดงเป็นต้น

ชื่อพืชสมุนไพร	สีที่ได้	หมายเหตุ
ขมิ้น	สีเหลือง	-
มะเกลือ	สีดำ	-
อัญชัน	สีม่วง	-
ครั่ง	สีแดง	-
ไม้ฟาง	สีน้ำตาล	ต้องใช้วิธีการย้อมร้อน
ลูกแสด	สีแสด	-
ใบคราม	สีน้ำเงิน	-
รากขนุน	สีเหลือง	-

การเดินทาง

ใช้เส้นทางสายเชียงใหม่-ฮอด เมื่อถึง กม.68-69 ให้เลี้ยวซ้ายเข้าไป 500 ม. สามารถเดินทางโดยรถประจำทาง คือนั่งรถโดยสารสายเชียงใหม่-จอมทอง-ฮอด โดยลงที่ปากทาง แล้วเดินเข้าไปอีก 1 กม. ก็ถึงบ้านไร่ไผ่งาม พิพิธภัณฑ์ผ้าป้าแสงดา

อ้างอิง

• คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติและ เสาวนีย์ บันสิทธิ์. แสงดาบันสิทธิ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์การทอผ้า, สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ, 2536