ผู้ใช้:ธัญพร/กระบะทราย
| ขันทองพยาบาท | |
|---|---|
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| วงศ์: | Euphorbiaceae |
ขันทองพยาบาท[แก้]
ขันทองพยาบาท(ชื่อวิทยาศาสตร์: Gelonium multiflorum A.Juss) เป็นชื่อของสมุนไพรประเภทไม้ยืนต้นขนาดกลาง กิ่งก้านกลม เปลือกเกลี้ยง สีเทา ใบเดี่ยวแข็งหนาดกทึบ เป็นดอกเล็กๆเป็นช่อแผ่ออก ผลกลมเท่าลูกพุทรา มี3พู เมื่อผลแก่จะมีสีส้มและแตกออก สรรพคุณในการรักษา แก้ลมพิษ แก้โรคเรื้อน โรคผิวหนังทุกชนิด แก้ไข้ และแก้โรคกามโรค
ขันทองพยาบาทมีชื่อสามัญอื่นๆ ได้แก่ ขันทอง(พิษณุโลก) ดูกหิน(สระบุรี) ขนุนดง(หล่มสัก) กระดูก(ใต้) ขุนทอง(ประจวบคีรีขันธ์) ดูกใส(อีสาน) มะดูกเหลื่อม(เหนือ) มะดูกดง(ปราจีนบุรี) ข้าวตาก(กาญจนบุรี)
ลักษณะทางพฤษศาสตร์[แก้]
ต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง7-13เมตร กิ่งก้านกลมสีเทา เปลือกสีน้ำตาลแก่ ผิวบางเรียบ เนื้อไม้ข้างในมีสีขาว ใบ เป็นใบเดี่ยวแบบเรียงสลับ ขอบขนานแกมรูปหอก กว้าง3-8ซม. กว้าง9-22ซม.เนื้อใบหนาทึบ หลังใบลื่นเป็นมัน ฐานใบรูปหัวใจ ปลายใบเป็นติ่งยาว ขอบใบฟัน ก้านใบยาว9-16มม.
ดอก เป็นช่อกระจายตรงซอกใบ ช่อละ5-10ดอก ยาวประมาณ16-18ซม.มีสีเขียวอมเหลืองอ่อนมีกลิ่นหอมใบประดับเป็นรูปหอกยาว1มม.ตรงปลายแหลม ก้านดอกย่อยยาว1-1.5มม.กลีบรองกลีบดอกมี5กลีบเรียงซ้อนกันอยู่คล้ายรูปหอกยาว1มม. กลีบดอกมี5กลีบ รูปขอบขนาน กว้าง6-7มม.ยาว 3มม. ผล ผลอ่อนมีสีเขียวเมื่อสุกมีสีเหลืองอมส้ม มีติ่งเล็กๆที่ยอด เมล็ด ค่อนข้างกลมมีสีน้ำตาลเข้ม มีเนื้อบางๆสีขาวหุ้มเมล็ด
ถิ่นกำเนิด[แก้]
เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แถบประเทศอินเดีย พม่า อินโดจีน และคาบสมุทรมาลายู
การกระจายพันธุ์[แก้]
ออกดอกช่วงเดือนมีนาคม-พฤษภาคม ติดผลเดือนเมษายน-มิถุนายน
สรรพคุณ[แก้]
ราก รสเมาเบื่อร้อน แก้ลม แก้ประดง แก้พิษในกระดูก แก้โรคผิวหนัง รักษาน้ำเหลืองเสีย เปลือกต้น รสเมาเบื่อ แก้ลมเป็นพิษ แก้ประดง แก้พิษในกระดูก ฆ่าพยาธิ แก้โรคเรื้อน มะเร็ง คุดทะราด กลาก เกลื้อน โรคผิวหนังทุกชนิด แก้กามโรค แก้โรคตับพิการ ทำให้ฟันทน ถ่ายน้ำเหลือง เนื้อไม้ รสเมาเบื่อ แก้ลมพิษ แก้ไข้ แก้กามโรค
อ้างอิง[แก้]
1.วุฒิ วุฒิธรรมเวช,ร่วมอนุรักษ์มรดกไทย สารานุกรมสมุนไพร รวมหลักเภสัชกรรมไทย,พิมพ์ครั้งที่1 21 สิงหาคม พ.ศ.2540,หน้า129
2.adminHeab (ออนไลน์), ขันทองพยาบาท, สืบค้นเมื่อ 28 กันยายน 2558
3.ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์(ออนไลน์), [ http://www.qsbg.org/database/botanic_book%20full%20option/search_detail.asp?botanic_id=1044ขันทองพยาบาท], สืบค้นเมื่อ 28 กันยายน 2558
4.นันทวัน บุณยะประภัศร, อรนุช โชคชัยเจริญพร,สมุนไพรไม้พื้นบ้าน,หน้า415