ปฏิทินไทเดิม
การนับวันที่[แก้]
การนับวันที่ใช้การสังเกตรูปร่างของดวงจันทร์ที่เปลี่ยนแปลงไป โดยดวงจันทร์จะมีทั้งเต็มดวง(เดือนเพ็ญ)และจะค่อยๆเหลือเป็นเสี้ยวเล็กลงไปจนกระทั่งมองไม่เห็น(เดือนมืด)เรียกว่าข้างแรม และเพิ่มขึ้นอีกจนกระทั่งเต็มดวงอีกครั้งเรียกว่าข้างขึ้น ซึ่งใช้เวลาประมาณ 30 วันหรือเท่ากับ 1 เดือน การนับวันที่แบบไทเดิมในรอบ 1 เดือนมีดังนี้
- วันแรม ๑ ค่ำ
- วันแรม ๒ ค่ำ
- วันแรม ๓ ค่ำ
- วันแรม ๔ ค่ำ
- วันแรม ๕ ค่ำ
- วันแรม ๖ ค่ำ
- วันแรม ๗ ค่ำ
- วันแรม ๘ ค่ำ
- วันแรม ๙ ค่ำ
- วันแรม ๑๐ ค่ำ
- วันแรม ๑๑ ค่ำ
- วันแรม ๑๒ ค่ำ
- วันแรม ๑๓ ค่ำ
- วันแรม ๑๔ ค่ำ
- วันแรม ๑๕ ค่ำ
- วันขึ้น ๑ ค่ำ
- วันขึ้น ๒ ค่ำ
- วันขึ้น ๓ ค่ำ
- วันขึ้น ๔ ค่ำ
- วันขึ้น ๕ ค่ำ
- วันขึ้น ๖ ค่ำ
- วันขึ้น ๗ ค่ำ
- วันขึ้น ๘ ค่ำ
- วันขึ้น ๙ ค่ำ
- วันขึ้น ๑๐ ค่ำ
- วันขึ้น ๑๑ ค่ำ
- วันขึ้น ๑๒ ค่ำ
- วันขึ้น ๑๓ ค่ำ
- วันขึ้น ๑๔ ค่ำ
- วันขึ้น ๑๕ ค่ำ
การนับวันในสัปดาห์[แก้]
อาทิตย์ ๑ จันทร์ ๒ อังคาร ๓ พุธ ๔ พฤหัส ๕ ศุกร์ ๖ เสาร์ ๗
การนับเดือน[แก้]
การนับเดือน นับตามตัวเลขทั้ง 12 เดือน ซึ่งปัจจุบันก็ยังคงใช้กันอยู่ ดังนี้
- เดือนอ้าย ตรงกับช่วงเดือนตุลาคม(ล้านนาและลาวใช้เดือนเกี๋ยง)
- เดือนญี่(เดือนยี่) ตรงกับช่วงเดือนพฤศจิกายน
- เดือนสาม ตรงกับช่วงเดือนธันวาคม
- เดือนสี่ ตรงกับช่วงเดือนมกราคม
- เดือนห้า ตรงกับช่วงเดือนกุมภาพันธ์
- เดือนหก ตรงกับช่วงเดือนมีนาคม
- เดือนเจ็ด ตรงกับช่วงเดือนเมษายนซึ่งถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ของคนไท
- เดือนแปด ตรงกับช่วงเดือนพฤษภาคม
- เดือนเก้า ตรงกับช่วงเดือนมิถุนายน
- เดือนสิบ ตรงกับช่วงเดือนกรกฎาคม
- เดือนสิบเอ็ด ตรงกับช่วงเดือนสิงหาคม
- เดือนสิบสอง ตรงกับช่วงเดือนกันยายน
การนับปี[แก้]
การนับปีของไทเดิม นับตามลำดับปีของราชวงศ์ของพระมหากษัตริย์ เจ้ามหาชีวิต หรือเจ้าฟ้ามาตั้งแต่สมัยโบราณ เช่น
ปีที่ ๙ แห่งราชวงศ์เชียงราย
ปีนักษัตร[แก้]
ปีนักษัตรของไทคล้ายคลึงกับจีน ญี่ปุ่น และชาติอื่นๆในเอเชีย คือ ใช้สัตว์ 12 ชนิดเป็นสัญลักษณ์ ใช้คำไทเดิมซึ่งชาวล้านนา ล้านช้าง ไทใหญ่ยังใช้อยู่ แต่ในปัจจุบันไทยใช้คำเขมรดังนี้
- ปีใจ้ คือ ปีชวด
- ปีเปล้า คือ ปีฉลู
- ปียี คือ ปีขาล
- ปีเหม้า คือ ปีเถาะ
- ปีสี คือ ปีมะโรง
- ปีใส้ คือ ปีมะเส็ง
- ปีสง้า คือ ปีมะเมีย
- ปีเม็ด คือ ปีมะแม
- ปีสัน คือ ปีวอก
- ปีเร้า คือ ปีระกา
- ปีเส็ด คือ ปีจอ
- ปีใค้ คือ ปีกุน