กรรตุวาจก

กรรตุวาจก [กัดตุวาจก, กันตุวาจก] (อังกฤษ: active voice) เป็นหน่วยสร้างวาจกที่พบได้ในภาษาจำนวนมาก วาจกนี้มีลักษณะไม่แปลกเด่น โดยใช้สกรรมกริยาสำหรับอนุประโยคในกลุ่มภาษากรรตุ–กรรมการก ดังเช่นในภาษาอังกฤษและภาษาในตระกูลอินโด-ยูโรเปียนอื่นส่วนมาก กริยาในภาษาเหล่านี้มักอยู่ในกรรตุวาจกเมื่อประธานเป็นผู้กระทำกริยานั้น ๆ

กรรตุวาจกจะใช้ในอนุประโยคที่แสดงประธานให้เป็นผู้กระทำหลักของกริยา กล่าวคือประธานกระทำตามกริยา อนุประโยคที่ผู้กระทำแสดงแปลกเด่นว่าเป็นประธานในทางไวยากรณ์ เรียกว่า กรรตุอนุประโยค ในทางตรงกันข้าม อนุประโยคที่ประธานเป็นผู้ถูกกระทำเรียกว่า กรรมอนุประโยค และกริยาจะอยู่ในกรรมวาจก ภาษาจำนวนมากมีทั้งกรรตุวาจกและกรรมวาจก ทำให้มีการสร้างประโยคที่ยืดหยุ่นมากขึ้น เนื่องจากทั้งผู้กระทำและผู้ถูกกระทำในประโยคสามารถเป็นประธานได้

ในอนุประโยคที่มีอบุรุษกริยา กริยาจะอยู่ในกรรตุวาจกแต่ไม่เจาะจงผู้กระทำ

ตัวอย่าง

ในตัวอย่างต่อไปนี้ แสดงประโยคกรรตุวาจกและกรรมวาจกเป็นคู่โดยใช้สกรรมกริยาเดิม

ภาษา	กรรตุวาจก	กรรมวาจก
ไทย	สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์	บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข
อังกฤษ	The dog bit the postal carrier. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์)	The postal carrier was bitten by the dog. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข)
ดัตช์	De hond beet de postbezorger. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์)	De postbezorger werd gebeten door de hond. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข)
อาหรับ	عَضّ الكلبُ ساعي البريد. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์) 'ad alkalbu sa'eya albareed	عُضّ ساعي البريد بواسطة الكلب. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข) 'oud sa'eya albareed biwasitat alkalb
ฟินแลนด์	Koira puri postimiestä. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์)	Postimiestä puri koira. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข)
ฝรั่งเศส	Le chien a mordu le facteur. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์)	Le facteur a été mordu par le chien. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข)
เยอรมัน	Der Hund biss den Postboten. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์)	Der Postbote wurde vom Hund gebissen. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข)
เกาหลี	개가 우편집배원을 물었다. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์) gaega upyeonjibbaewon-eul mul-eossda	우편집배원은 개에게 물렸다. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข) upyeonjibbaewon-eun gaeege mullyeossda
ญี่ปุ่น	犬がかんだ。(สุนัขกัด[บางคน]) Inu-ga kanda	犬にかまれた。(โดยสุนัข [บางคน]ถูกกัด) Inu-ni kamareta
จีน	狗咬了邮递员。(สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์) Gǒu yǎole yóudìyuán	邮递员被狗咬了。(บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข) Yóudìyuán bèi gǒu yǎole
โปแลนด์	Pies ugryzł listonosza. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์)	Listonosz został ugryziony przez psa. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข)
สเปน	El perro mordió al cartero. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์)	El cartero fue mordido por el perro. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข)
สวาฮิลี	Mbwa alichoma tarishi. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์)	Tarishi alichomwa na mbwa. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข)
สวีเดน	Hunden bet brevbäraren. (สุนัขกัดบุรุษไปรษณีย์)	Brevbäraren blev biten av hunden. (บุรุษไปรษณีย์ถูกกัดโดยสุนัข)
บาลี	โสโณ สาสนภาชกํ ขทฺทติ	โสเณน สาสนภาชโก ขทฺทิยเต