หัวร้อยรู

หัวร้อยรู
ลักษณะต้นของหัวร้อยรู
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Asterids
อันดับ:	Gentianales
วงศ์:	Rubiaceae
สกุล:	Hydnophytum
สปีชีส์:	Hydnophytum formicarium

หัวร้อยรู ชื่อวิทยาศาสตร์: Hydnophytum formicarum หรือ ปุ่มฟ้า ดาลูบูตาลิมา เป็นพืชจำพวกลงหัว ในวงศ์ Rubiaceae เป็นพืชอิงอาศัยกับต้นไม้ชนิดอื่น มักขึ้นตามคาคบไม้ ต้นแก่มีหัวกลมโตขนาดเท่ามะพร้าว ภายในหัวเป็นรูพรุนไปทั่ว จัดเป็นพืชที่อยู่ร่วมกับมด (myrmecophyte) ชนิดหนึ่ง ถ้าผ่าออกดู มักมีมดดำอาศัยอยู่เต็มหัว เนื้อนิ่ม สีน้ำตาลไหม้ เมื่อจะนำมาใช้ ต้องนำมาแช่น้ำทิ้งไว้จนกว่ามดจะออกไปหมด

ในตำรายาไทย หัวร้อยรูอยู่ใน “พิกัดมหากาฬทั้ง 5” ที่ใช้ดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ แก้พิษอักเสบ ช้ำบวม แก้พิษไข้ ไข้กาฬ ประดงผื่นคัน น้ำเหลืองเสีย ส่วนหัวของหัวร้อยรูเองมีฤทธิ์บำรุงหัวใจ ขับพยาธิ แก้พิษในข้อในกระดูก แก้พิษประดง แก้ข้อเข่าข้อเท้าบวม