สบู่เลือด

สบู่เลือด
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Ranunculales
วงศ์:	Menispermaceae
สกุล:	Stephania
สปีชีส์:	S.  venosa
ชื่อทวินาม
Stephania venosa (Blume) Spreng

สบู่เลือด (ชื่อวิทยาศาสตร์: Stephania venosa (Blume) Spreng) เป็นพรรณไม้เถา ในสกุลสบู่เลือด วงศ์บอระเพ็ด ชอบพาดพันไปตามไม้ต้นคล้ายบอระเพ็ดเถากลม มียางสีแดงจึงเรียก สบู่เลือด บางแห่งเรียกกระท่อมเลือด บอระเพ็ดยางแดง บัวเครือ เปล้าเลือดเครือ หัวสันโดด สบู่เลือด สบู่เครือ

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

• ใบ ใบจะกลม ขนาด 3-4 นิ้ว มีปลายแหลมก้นปิด ท้องใบมีสีเขียวอ่อนๆ
  

• หัว มีขนาดกลมใหญ่จนถึงขนาดใหญ่มาก เปลือกหัวมีสีน้ำตาล
  

• ลำต้น ลำต้นบนดินมีอายุปีเดียว งอกมาจากหัวใต้ดินขนาดใหญ่
  

• ยาง ตัวเมียจะไม่มียางสีแดง ส่วนตัวผู้จะมีสีแดง
  

• ดอกช่อ แยกเพศช่อดอกตัวผู้ยาวประมาณ 4-6 เซนติเมตร กลีบดอกมีสีส้ม ส่วนช่อดอกเพศเมียอัดแน่นมากกว่า ผลเป็นผลสดรูปไข่กลับ
  

• เมล็ด เมล็ดจะสุกเดือนเมษายนถึงพฤษภาคม ของทุกปี
  

• เนื้อใน มีสีขาวนวล
  

• รสชาติ มันและฟาดเล็กน้อย

ชนิด

ชนิดตัวเมีย ใบสีเขียว ก้านและเถาสีเขียว ดอกสีเขียวอมขาว มียางแดง ๆ จาง ๆ เหมือนน้ำเหลือง หัวกลมเล็ก เนื้อสีเหลืองอ่อน ผิวเรียบ

ชนิดตัวผู้ ใบสีเขียวอมแดง ก้านและเถาอ่อน มีสีม่วงแดง หัวกลมโต ผิวขรุขระ ยางสีแดงเข้ม เนื้อสีเหลืองเข้ม เมื่อตากแห้งจะเป็นสีแดง

การขยายพันธุ์

• ใช้เมล็ดและส่วนของรากที่คล้ายหัว

สรรพคุณ

• หัว แก้เสมหะในคอ บำรุงกำลัง บำรุงความกำหนัด แก้ไข้ แก้หืด แก้บิด ขับลม
• ต้น แก้ลมแน่นในทรวงอก แก้โรคเรื้อนน้อย ใหญ่ แก้มะเร็งคุดทะราด แก้กลาก แก้เกลื้อน แก้หืด แก้สิว แก้ฝ้า แก้โรคมือเท้าไม่มีกำลัง
• เถา กระจายลมในอก ขับโลหิตระดู ขับพยาธิในลำไส้
• ใบ บำรุงไฟธาตุ แก้โรคเรื้อนน้อย ใหญ่ แก้มะเร็งคุดทะราด แก้กลากเกลื้อน แก้หิด แก้สิว แก้ฝ้า แก้แผลเรื้อรัง และแผลสด
• ดอก ฆ่าพยาธิอันเกิดจากโรคเรื้อน และกุฏฐัง แก้มะเร็งคุดทะราด แก้กลากเกลื้อน แก้หิด แก้สิว แก้ฝ้า ทำให้อุจจาระละเอียด แก้โรคผิวหนัง ผื่นคัน ช่วยย่อยอาหาร
• ผล ช่วยย่อยอาหาร
• หนาม แก้เสมหะในคอและทรวงอก

แหล่งที่พบ

พบขึ้นทั่วไปตามป่าธรรมชาติของทุกภาคในประเทศไทย