วัดม่วงโตน

วัดม่วงโตน
วัดม่วงโตน
ชื่อสามัญ	วัดม่วงโตน
ที่ตั้ง	ม่วงโตน-ท่าลี่ เหล่ายาว อำเภอบ้านโฮ่ง ลำพูน 51130
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	เถรวาท มหานิกาย
เจ้าอาวาส	พระครูวรปัญโญภาส
เว็บไซต์	[1]
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดม่วงโตน เป็นวัดประจำหมู่บ้านม่วงโตนอยู่ห่างจากจากตัวเมืองลำพูน ๔๐ กิโลเมตร ตั้งอยู่ในตำบลเหล่ายาว อำเภอบ้านโฮ่ง ตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอบ้านโฮ่ง 5 กิโลเมตร

ประวัติ

วัดม่วงโตนสร้างเมื่อ พ.ศ. 2369 ไม่ปรากฏหลักฐานว่าใครเป็นผู้สร้าง เดิมเป็นวัดที่มีขนาดเล็ก ตั้งอยู่ในดงป่าไม้ฉำฉา เพราะขณะนั้นชาวบ้านส่วนใหญ่ในบ้านม่วงโตนยังมีการนับถือผีกันอยู่ ต่อมาได้เริ่มมีการพัฒนาในสมัยของท่านครูบาโถ สุมงฺคโล เป็นเจ้าอาวาสในปี พ.ศ. 2476 จึงได้มีการเริ่มบูรณะและสร้างถาวรวัตถุต่างๆเพิ่มขึ้น เช่น ศาลาบาตร กำแพงวัด หอพระไตรปิฏก ฯลฯ ท่านได้พัฒนาเละปกครองวัดให้เจริญรุ่งเรืองโดยถือเป็นบุคคลสำคัญอีกคนหนึ่งขอบ้านม่วงโตน จนถึงปี พ.ศ. 2513 ท่านจึงมรณภาพ และท่านพระครูวรปัญโญภาส ได้สืบทอดและได้สร้างศาลาการเปรียญ อุโบสถ และศาลาราย ซุ้มประตู และขยายเขตวัดออกไปอีก และกุฏิ ต่อจากท่านครูบาโถ สุมงฺคโล ได้สร้างไว้เพื่อให้สวยงามคู่บวรพระพุทธศาสนาดังที่เห็นในปัจจุบัน วัดม่วงโตนได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2513 เขตวิสุงคามสีมา กว้าง 40 เมตร ยาว 80 เมตร

วัดม่วงโตน ตั้งอยู่เลขที่ 10 หมู่ที่ 1 บ้านม่วงโตน ถนนสายม่วงโตน – ท่าลี่ หมู่ที่ 1 ตำบลเหล่ายาว อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดินที่ตั้งวัดมีเนื้อที่ 3 ไร่ 67 ตารางวา อาณาเขต ทิศเหนือประมาณ 2 เส้น 10 วา จดถนนสาธารณะ ทิศใต้ประมาณ 1 เส้น 5 วา จดลำเหมืองสาธารณะ ทิศตะวันออกประมาณ 1 เส้น 10 วา จดลำเหมืองสาธารณะ ทิศตะวันตกประมาณ 1 เส้น 15 วา จดลำเหมืองสาธารณะ และมีที่ธรณีสงฆ์จำนวน 1 แปลง เนื้อที่ 2 ไร่ 1 งาน 90 ตารางวา ถาวรวัตถุภายในวัดประกอบด้วย วิหาร ภายในมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเวสสันดรชาดก อุโบสถ ศาลาการเปรียญ หอไตร หอกลอง เจดีย์ และกุฏิสงฆ์ ปูชนียวัตถุมีพระประธานในวิหารมีพระพุทธรูปก่ออิฐถือปูนซึ่งได้รับยกย่องว่าเป็นพระพุทธรูปที่มีพุทธลักษณะงดงามที่สุดในอำเภอบ้านโฮ่ง นอกจากนี้เดิมนั้นในวัดม่วงโตนยังเคยมีศูนย์เด็กก่อนเกณฑ์ในวัดเปิดสอนมาตั้งแต่ พ.ศ. 2528 เป็นต้นมา ภายหลังได้ย้ายออกมาอยู่ที่ยุ้งฉางข้าวของหมู่บ้าน ในปัจจุบัน

เจ้าอาวาส

เจ้าอาวาสปกครองสืบต่อๆกันมาหลายสมัย เท่าที่สามารถสืบทราบได้มีจำนวน 4 รูป ได้แก่

• รูปที่ 1 พระอธิการตุ่น ญาณวีโร
• รูปที่ 2 พระอธิการอิ่น จนฺทวํโส ถึงปี พ.ศ. 2476
• รูปที่ 3 เจ้าอธิการโถ สุมงฺคโล พ.ศ. 2476 - 2512
• รูปที่ 4 พระครูวรปัญโญภาส (สองเมือง ปญฺญาวโร) พ.ศ. 2514 ถึงปัจจุบัน

สิ่งปลูกสร้าง

สิ่งปลูกสร้างที่สำคัญภายในเขตวัดม่วงโตน ดังนี้

• หอไตรวัดม่วงโตน

หอไตรวัดม่วงโตน

หอไตร สร้างเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๘ ในสมัยที่ท่านครูบาโถ สุมงฺคโล เป็นเจ้าอาวาส โดยมีพ่อหนานพรหม บุญมายอง พร้อมด้วยคณะศรัทธาวัดม่วงโตน เป็นผู้สร้างเป็นสถานที่เก็บพระไตรปิฏกและคำภีร์ใบลานสำคัญ ซึ่งเป็นอาคารขนาดเล็ก ใต้ถุนสูง ชั้นบนเป็นเครื่องไม้ แผนผังเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า กั้นฝาทึบทั้งสี่ด้าน ไม่มีช่องหน้าต่าง มีระเบียงล้อมรอบ ด้านหน้าหลังมีช่องประตูด้านละช่อง มีระเบียงไม้แกะสลักลวดลายโดยรอบมีช่องระเบียงด้านหน้าและด้านหลังอาจเป็นที่สำหรับพาดบันได เนื่องจากไม่มีการทำบันไดเอาไว้ ส่วนหลังคาเป็นทรงล้านนาลดชั้น มุงกระเบื้องดินขอ ประกอบด้วยช่อฟ้า ใบระกา กางหงส์ หน้าบันแกะสลักเป็นลวดลายปิดทองมีลวดลายเป็นรูปแพะอันเป็นปีนักษัต(มะแม)ประจำปีเกิดของครูบาโถ สุมงฺคโล ตัวเสาระเบียงมีการฉลุลวดลายสวยงาม ศิลปะล้านนา หอไตรแห่งนี้ได้รับการบูรณะครั้งใหญ่ใน ปี พ.ศ. ๒๕๖๓ โดยท่านพระครูวรปัญโญภาส (หลวงปู่ครูบาสองเมือง) เป็นผู้กำกับดูแลการบูรณะ โดยทีมช่างงานไม้แกะสลักจากบ้านถวาย จ.เชียงใหม่ ใช้การบูรณะโดยอนุรักษ์ลวดลายเดิมทุกประการ บูรณะเสร็จเมื่อวันที่ ๒ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๖๓

พระเจ้างาม ในวิหารวัดม่วงโตน

• พระประธานในวิหารหลวงวัดม่วงโตน

พระประธานในวิหารหลวง สร้างพร้อมกับวิหารหลวงหลังแรก โดยมีพ่อน้อยยอด ( ช่างยอด) คนทางเหนือเรียกช่างว่า สล่า จากบ้านทาขุมเงิน อำเภอแม่ทา เป็นผู้สร้าง โดยเป็นการก่ออิฐถือปูน แล้วทาสีปิดทองทับ พระพุทธรูปองค์นี้ ได้รับยกย่องว่าเป็นพระพุทธรูปที่มีพุทธลักษณะงดงามที่สุดในอำเภอบ้านโฮ่ง

• พระธาตุวัดม่วงโตน

พระธาตุ สร้างในสมัยท่านครูบาโถ สุมงฺคโล เป็นเจ้าอาวาส ภายในบรรจุ พระธาตุ พระธรรมใบลาน แก้วแหวนเงินทอง และวัตถุมงคลของมีค่าต่างๆ มีลักษณะเป็นเจดีย์ทรงระฆังคว่ำแบบฐานสี่เหลี่ยมองค์เจดีย์เป็นสี่เหลี่ยมย่อมุมมีพระพุทธรูปปางห้ามญาติประดิษฐานทั้งสี่ด้าน มีสิงห์อยู่ทั้งสี่มุม องค์เจดีย์ด้านบนมีพระพุทธรูปทองสำริดปางสมาธิประดิษฐ์อยู่ทั้งสี่ด้าน มีฐานบัวรองรับปรียอด ฉัตรทองเจ็ดชั้น

• อนุสาวรีย์ ที่บรรจุอัฐิ และประดิษฐานรูปเหมือน ครูบาโถ สุมงฺคโล

ที่บรรจุอัฐิ ครูบาโถ สุมงฺคโล สร้างครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2514 ภายในบรรจุอัฐิของท่านครูบาโถ สุมงฺคโล เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้กราบไหว้บูชา โดยคณะศรัทธาบ้านม่วงโตนจะจัดงานประเพณีสรงน้ำขึ้นในระหว่างวันที่ 7 - 9 พฤษภาคม ของทุกปี ต่อมาในงานประเพณีสรงน้ำกู่ครูบาโถ สุมงฺคโล ประจำปี 2552 พระครูวรปัญโญภาส ได้มีดำริที่จะจัดสร้างรูปหล่อ ครูบาโถ สุมงฺคโล ขึ้น คณะศิษย์ที่ได้ทราบข่าวจึงได้รวบรวมทุนทรัพย์ และจัดสร้างรูปเหมือน ครูบาโถ สุมงฺคโล ขึ้น โดยมีพิธีเททองหล่อในวัน เสาร์ ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5 (เสาร์ห้า) ปี พ.ศ. 2553 หลังจากมีการสร้างรูปเหมือนครูบาโถ สุมงฺคโล จึงได้มีการสร้างสถูปเจดีย์(กู่) องค์ใหม่แทนองค์เดิมสร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2554 ซึ่งได้บรรจุ อัฐิครูบาโถ สุมงฺคโล พร้อมทั้งเหรียญครูบาโถ ครูบาโถ สุมงฺคโล และพระรอดลำพูนไว้ด้านในจำนวนหนึ่ง และได้มีการอัญเชิญรูปเหมือน ครูบาโถ สุมงฺคโล ขึ้นประดิษฐานในวันงานประเพณีสรงน้ำกู่ในวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2555