ถ้ำผาจรุย

ถ้ำผาจรุย (ไทยถิ่นเหนือ: ) หรือ ถ้ำพระอภิรมย์ ตั้งอยู่ที่ตำบลป่าแงะ อำเภอป่าแดด จังหวัดเชียงราย อยู่ห่างจากตัวจังหวัดไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ประมาณ 60 กิโลเมตร อยู่ทางทิศเหนือของอำเภอป่าแดดทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัดเชียงราย ความยาวของดอยที่ตั้งถ้ำนี้ประมาณ 1.8 กิโลเมตร วางวาดตัวตามแนวนอนทิศเหนือ-ใต้ ส่วนตัวถ้ำอยู่ทางด้านใต้สุดของดอยลูกนี้ เดิมทีชาวบ้านในอดีตเรียกดอยแห่งนี้ว่าดอยแดน เนื่องจากมีดอย 3 ลูกเรียงกัน เป็นลักษณะคล้ายก้นเส้าหรือสามเส้า ในอดีตใช้เป็นเส้นเขตแดนกั้นระหว่างเมืองภูกามยาว(พะเยา)และเมืองเชียงราย ต่อมาดอยลูกที่ 3 ถูกสัมปทานเป็นโรงโม่หินเอกชน 1 ลูก ปัจจุบันจึงเหลือดอยให้เห็นเพียง 2 ลูก คือลูก ที่ 1 และลูกที่ 2 ซึ่งลูกที่ 2 คือ ที่ตั้งของวัดถ้ำผาจรุยนั่นเอง

ถ้ำผาจรุยนั้นเป็นถ้ำที่มีความศักดิ์สิทธิ์สวยงาม ทั้งยังมีพระพุทธรูปประดิษฐานในบริเวณถ้ำ เนื้อที่บริเวณวัดถ้ำผาจรุยนั้นมี พื้นที่ประมาณ 60 ไร่ ลักษณะของถ้ำผาจรุยนั้นมีลักษณะเป็นภูเขาตั้งโดดเด่นแยกตัวออกมาจากภูเขาลูกอื่น ซึ่งภายในประกอบด้วย ภูเขาเล็ก ๆ สลับซับซ้อนอย่างลงตัวและสวยงาม นอกจากนั้นยังมีถ้ำเล็กถ้ำน้อยกระจัดกระจายอยู่โดยทั่วไป

ตัวถ้ำตั้งอยู่ในกลุ่มดอยที่มีขนาดไล่เลี่ยกัน 4 ลูก โดยอย่ในลูกที่อยู่ใต้สุด เป็นดอยที่ส่วนใหญ่เป็นหินปูน มีต้นไม้ใหย๋ปกคลุทอยู่ เช่น ไม้ลุง ไม่ตะแบก ต้นจันทร์ผา และไม้เนื้ออ่อนอีกหลายชนิด ดอยนี้สูงประมาณ 80-90 เมตร ไยวประมาณ 1,300 เมตร ดอยลูกอื่นที่อยู่ใกล้เคียงกันนี้เป็นดอยที่มีการสัมปทานในการระเบิดหิน ดังนั้นบนดอยที่มีการระเบิดหินจึงไม่มีต้นไม้ขึ้น มีการสร้างถาวนวัตถุเพิ่มขึ้นหลายอย่าง เช่นสระน้ำ ศาลาพักร้อน รั้ว เป็นต้น

ถ้ำพระหรือถ้ำค้างคาว

บริเวณด้านหน้าของถ้ำเป็นลานโล่ง เป็นวัดมีพระสงฆ์จำพรรษา ตัวถ้าอยู่ระดับเดียวกับพื้นราบ ปากถำกว้างประมาณ 7 เมตร ลึกประมาณ 25-30 เมตรไม่มีโพงอากาศเบื้องบน ไม่มีหินงอกหินย้อยแต่อย่างใด แต่มีน้ำหยดลงมาจากข้างบน 2-3 แห่ง แม้ว่าไม่มีโพรงอากาศแต่ก็ไม่มืดมิดเนื่องจากว่าเป็นถ้าไม่ลึกเกินไป บริเวณพื้นถำได้รับการลาดด้วยซีเมนต์ราบเรียบ ภายในถ้ำมีฐานชุกชีและพระประธานก่ออิฐถือปูน พร้อมทั้งอัครสาวกซ้ายขวา และพระประธานรูปอื่น ๆ อีกหลายองค์ ในถำกว้างสมารถบรรจุคนได้ราว 100 คน มีคนเยี่ยมชมถ้ำนี้อยู่เสมอ นอกจากที่ถ้ำผาจรุยยังมีถ้ำขนาดใหญ่ ที่มีความลึกประมาณ 118 เมตร ส่วนด้านรอบๆถ้ำจะมีพันธุ์ไม้ต่าง ๆ ขึ้นอยู่โดยรอบๆถ้ำ ส่วน ด้านล่างของถ้ำจะเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางค์สมาธิ ซึ่งเป็นที่เคารพของคนทั่วไป ทั้งนักท่องเที่ยวที่เดินทางมายังที่แห่งนี้ก็มัก จะมา นมัสการพระพุทธรูป และมานั่งวิปัสสนากรรมฐาน ซึ่งวัดแห่งนี้อยู่ในนิกายธรรมยุต

ด้านบรรยากาศโดยทั่วไปของถ้ำผาจรุยนั้นเป็นถ้ำที่มีความสวยงามยิ่งนัก บริเวณภายนอกถ้ำเป็นสถานที่ที่มีความสะอาด สงบ ร่มรื่น ไปด้วยมวลไม้ดอกไม้ประดับและต้นไม้ ในทุกๆ วัน มักจะมีชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในระแวกใกล้เคียงรวมไปถึงกลุ่มนักท่องเที่ยวทั้ง ชาวไทยและชาวต่างชาติ เดินทางเข้ามาเที่ยวยังวัดถ้ำผาจรุยกันอย่างไม่ขาดสาย โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลสงกรานต์นักท่องเที่ยว ต่างหลั่งไหลเข้ามาเที่ยวที่ถ้ำผาจรุยกันอย่างคับคั่ง

การเดินทาง

การเดินทางไปถ้ำผาจรุยสามารถไปได้หลายทาง และหลายวิธี

รถส่วนตัว

1. จากตัวจังหวัดไปสายเชียงราย-เทิง ถึงบ้านเชียงเคี่ยน อำเภอเทิง ระยะทางประมาณ 50 กิโลเมตร เลี้ยวขวาไปตามทางสายเชียงเคี่ยน-ป่าแดด อีกประมาณ 9 กิโลเมตรเศษ ตัวดอยนี้จะอยู่ทางขวามือ ทางสายนี้สะดวกทุกฤกาล สามารถไปมาได้สดวก ระยะทางจากถนนเข้าไปหาตัวถ้ำ 100 เมตรเศษ ไม่มีอุปสรรคแต่อย่างใด
2. จากอำเภอพานเลี้ยวขวาเข้าสี่แยกเด่นชัยไปตามสายพาน-ป่าแดด ถึงอำเภอป่าแดด หลังจากนั้นเลี้ยวซ้ายไปตามทาง อำเภอป่าแดดเชียงเคี่ยน อีประมาณ 7 กิโลเมตร ก็จะถึง สามารถไปได้ทุกฤดูกาลเช่นกัน

รถโดยสารประจำทาง

1. ขึ้นรถโดยสาร สาย เชียงราย-ป่าแดด-จุน ใช้เวลาประมาณ 1.45 ชั่วโมง. สามารถ ลงรถตรงหน้าวัดพอดีวัดถ้ำผาจรุยจะอยู่ด้านขวามือติดกับถนนซุปเปอร์ไฮเวย์
2. ขึ้นรถโดยสาร สายเชียงราย-เทิง ให้ลงตรง 3 แยกเชียงเคี่ยน แล้วต่อรถโดยสารจาก 3 แยกเชียงเคียน - ป่าแดด เลี้ยวขวาไปตามถนนหมายเลข 1126 ประมาณ 3 กม.วัดถ้ำผาจรุยจะอยู่ด้านขวามือติดกับถนนซุปเปอร์ไฮเวย์
3. ขึ้นสองแถว พาน-ป่าแงะ สิ้นสุดที่ท่ารถสองแถวตลาดสดป่าแงะ ต่อรถไปอีกประมาณ 2 กิโลเมตรเศษลงถึงหน้าวัดพอดี วัดถ้ำผาจรุยจะอยู่ด้านซ้ายมือติดกับถนนซุปเปอร์ไฮเวย์

อ้างอิง

• สารนุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่มที่ 5 เรื่องถ้ำผาจะรุย หน้า 2659-2660