ประชุมพงศาวดาร

ประชุมพงศาวดาร เป็นหนังสือชุดที่เริ่มตีพิมพ์ภาคที่หนึ่งครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2457 ในงานพระศพพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดนัยวรนุช พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์ พิมพ์ขึ้นตามพระประสงค์ของสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ครั้งดำรงพระยศสมเด็จพระมาตุจฉา จึงทรงรับสั่งให้กรรมการหอพระสมุดวชิรญาณเลือกหาหนังสือที่ควรพิมพ์

ในภาคที่หนึ่งซึ่งประทานแจกในงานพระศพ กรรมการหอพระสมุดวชิรญาณเลือก 6 เรื่องและพิมพ์เป็นเล่มเดียวกัน คือเรื่อง พงศาวดารเหนือ, พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ เรื่องครั้งกรุงสุโขทัยตามศิลาจารึก, พงศาวดารเขมร จ.ศ. 1217 (พ.ศ. 2398), พงศาวดารพม่ารามัญและพงศาวดารล้านช้าง

ต่อมาภาคที่ 2 และภาคที่ 3 พิมพ์แจกในงานศพฟักทอง ราชินิกูลและหม่อมเจ้าอรชร ตามลำดับ นับจากนั้นมีผู้ขออนุญาตจัดพิมพ์ประชุมพงศาวดารในภาคต่าง ๆ เรื่อยมา โดยเฉพาะเพื่อแจกเป็นหนังสืองานศพ ส่วนมากเป็นภาคละ 1 เล่ม นอกจากภาคที่ 6 และภาคที่ 67 มีภาคละ 2 ตอน ตอนละ 1 เล่ม กรมศิลปากรจัดพิมพ์ภาคที่ 82 เมื่อ พ.ศ. 2537 เรื่องพระราชพงศาวดารกรุงสยาม จากต้นฉบับของบริติชมิวเซียม

แต่ละสำนักพิมพ์ได้พยายามรวบรวมประชุมพงศาวดารในแต่ละภาคเข้าด้วยกัน เช่น สำนักพิมพ์ก้าวหน้าได้รวบรวมพิมพ์ตั้งแต่ภาคที่ 1 ถึงภาคที่ 60 องค์การค้าของคุรุสภาได้รวบรวมพิมพ์ตั้งแต่ภาคที่ 1 ถึงภาคที่ 80 โดยเริ่มพิมพ์ตั้งแต่ พ.ศ. 2506–2513

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิซอร์ซมีงานที่เกี่ยวข้องกับ ประชุมพงศาวดาร