ตลับ ยมราช

ท่านผู้หญิง ตลับ ยมราช
ท่านผู้หญิงตลับและเจ้าพระยายมราช เมื่อครั้งยังเป็นพระวิจิตรวรสาส์น
เกิด	ตลับ 20 มกราคม พ.ศ. 2412 จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
เสียชีวิต	2 กันยายน พ.ศ. 2474 (62 ปี)
คู่สมรส	เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม)
บุตร	10 คน
บิดามารดา	พระยาไชยวิชิตสิทธิสาตรา (นาค) คุณหญิงนวน ไชยวิชิตสิทธิสาตรา

ท่านผู้หญิงตลับ ยมราช (20 มกราคม พ.ศ. 2412 – 2 กันยายน พ.ศ. 2474) เป็นสตรีชนชั้นสูงชาวไทย เป็นภรรยาเอกของมหาอำมาตย์นายก เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม)

ประวัติ

ท่านผู้หญิงตลับเกิดเมื่อวันพุธ ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 3 ปีมะโรง สัมฤทธิศก จุลศักราช 1230 ตรงกับวันพุธที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2411 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2412) ในช่วงต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นบุตรสาวของพระยาชัยวิชิตสิทธิศักดา มหานคราภิบาล (นาค) ผู้รักษาพระนครศรีอยุธยา กับคุณหญิงนวน เป็นพี่สาวต่างมารดาของพระยาชัยวิชิตวิศิษฏ์ธรรมธาดา (ขำ ณ ป้อมเพชร์) อดีตอธิบดีกรมราชทัณฑ์ และมีศักดิ์เป็นป้าของท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ เข้าเรียนที่โรงเรียนกุลสตรีวังหลัง (ปัจจุบันคือโรงเรียนวัฒนาวิทยาลัย) แต่ก็ออกมาปรนิบัติบิดาและดูแลงานบ้านเพราะคุณหญิงนวนผู้เป็นมารดาถึงแก่กรรม

ด้านชีวิตครอบครัว ท่านสมรสกับมหาอำมาตย์นายก เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) อดีตเสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ อดีตเสนาบดีกระทรวงนครบาล และอดีตผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล เมื่อปี 2431 ขณะที่เจ้าพระยายมราชมีบรรดาศักดิ์เป็น ขุนวิจิตรวรสาสน์ โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และเจ้าจอมมารดาชุ่ม ในรัชกาลที่ 4 ผู้เป็นพระมารดาทำหน้าที่เป็นเถ้าแก่สู่ขอ มีบุตรธิดาด้วยกันทั้งสิ้น 10 คนแต่ที่มีชีวิตเติบโตเป็นผู้ใหญ่จำนวน 7 คน

ท่านผู้หญิงตลับ สุขุมถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 2 กันยายน 2474

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2462 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2464 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)