กฤษณาสอนน้องคำฉันท์

กฤษณาสอนน้องคำฉันท์
กวี	พระยาราชสุภาวดีและพระภิกษุอินท์
ประเภท	วรรณคดีสอนใจ
คำประพันธ์	ฉันท์และกาพย์
ยุค	กรุงธนบุรี
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมวรรณศิลป์

กฤษณาสอนน้องคำฉันท์ เป็นวรรณกรรมประเภทคำฉันท์ ส่วนใหญ่เป็นกาพย์ฉบังและกาพย์สุรางคนางค์ สันนิษฐานว่าพระยาราชสุภาวดีและพระภิกษุอินท์แต่งกฤษณาสอนน้องคำฉันท์ระหว่างที่พระยาราชสุภาวดีไปรับราชการที่เมืองนครศรีธรรมราช พราะยาราชสุภาวดีแต่งก่อนในตอนต้นแล้วอาราธนาพระภิกษุอินท์แต่งต่อตอนท้าย

กฤษณาสอนน้องคำฉันท์มีจุดมุ่งหมายเพื่อสอนกุลสตรีในสมัยนั้น มีเค้าโครงเรื่องมาจากมหาภารตะของอินเดีย เป็นเรื่องที่แต่งมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาแล้ว แต่ต้นฉบับคงจะสูญหายไป พระยาราชสุภาวดี และพระภิกษุอินท์จึงแต่งขึ้นใหม่ ดังกล่าวไว้ตอนหนึ่งว่า

นางกฤษณานารถ		ก็มีเรื่องบริบูรณ์
สมุดเดิมก็เศร้าสูญ		สลายลบบเป็นผล

ตัวอย่าง

• ความสัตย์และการมีกิริยาอัชฌาสัย

ความสัตย์เป็นศักดิ์เสนา		อัชฌากิริยา
เป็นสุขสวัสดิวรกาย

• พระคุณของบิดามารดาต่อบุตร

หนึ่งโสดคุณปิตุมารดา		เกิดเกล้าเรามา
ประเสริฐยิ่งภพไตรย

คุ้มครองป้องกันโพยภัย		แต่เยาวเท่าใหญ่
พระคุณก็สุดแสนทวี

• สัตว์ตายเหลือเขาหนังคนตายเหลือความดีความชั่ว

คชสารแม้ม้วยมีงา		โคกระบือมรณา
เขาหนังก็เป็นสำคัญ

บุคคลถึงกาลอาสัญ		สูญสิ้นสารพัน
คงแต่ความชั่วกับดี

สำนวนโวหาร

ถ้อยคำเป็นคำพื้นๆ จึงอ่านเข้าใจได้ง่าย

คุณค่าของหนังสือ

• ด้านวรรณคดี หนังสือเรื่องนี้ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ทรงนิพนธ์ขึ้นอีกสำนวนหนึ่งภายหลัง มีใจความคล้ายกัน
• ด้านสังคม หนังสือกฤษณาสอนน้องคำฉันท์เป็นวรรณคดีประเภทสอนใจเช่นเดียวกับสุภาษิต และเป็นเรื่องแสดงให้เห็นวัฒนธรรมของไทยที่สอนความประพฤติของสตรีและหน้าที่ของภรรยาที่ดี หนังสือเล่มนี้นับว่ามีอิทธิพลต่างความคิดของคนไทยมาก

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิซอร์ซมีงานที่เกี่ยวข้องกับ กฤษณาสอนน้องคำฉันท์