ผลต่างระหว่างรุ่นของ "การแท้ง"

แก้ไขลิงก์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Horus (คุย | ส่วนร่วม)
ผู้ตรวจตรา
การแก้ไข 150,564 ครั้ง
ลไม่มีความย่อการแก้ไข
Pilarbini (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 4,264 ครั้ง
แปลจากอังกฤษ + ใส่อ้างอิง
ป้ายระบุ: เครื่องมือแก้ไขต้นฉบับปี 2560
บรรทัด 1: บรรทัด 1:
{{ต้องการอ้างอิง}}
{{ต้องการอ้างอิง}}
{{Infobox medical intervention
'''การแท้ง''' ({{lang-en|abortion}}) คือการยุติ[[การตั้งครรภ์]]ที่ระยะใดก็ตามที่ไม่ทำให้เกิดการเกิดรอด มักจะหมายถึงการยุติ[[การตั้งครรภ์]]โดยการขับหรือนำ[[เอ็มบริโอ]]หรือ[[ทารกในครรภ์]]ออกจากมดลูกก่อนที่[[เอ็มบริโอ]]หรือ[[ทารกในครรภ์]]นั้นจะสามารถอยู่รอดได้ การแท้งอาจเกิดขึ้นเองหรือเกิดจากการทำแท้งด้วยสารเคมีหรือศัลยกรรมก็ได้ การทำแท้งส่วนใหญ่กระทำโดย[[สูติศาสตร์|สูตินรีแพทย์]] โดย[[สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม]]ทุกชนิดสามารถแท้งได้
| name = Induced abortion
| synonyms = Induced miscarriage
| image =
| caption =
| field = [[Obstetrics]] and [[gynecology]]
| ICD10 = {{ICD10|O|04||o|00}}
| ICD9 = {{ICD9|779.6}}
| DiseasesDB = 4153
| ICDO =
| OMIM =
| MedlinePlus = 002912
| eMedicineSubj = article
| eMedicineTopic = 252560
| MeshID =D000028
}}


<!-- เกี่ยวกับคำ -->
การทำแท้งอย่างถูกกฎหมายในประเทศที่พัฒนาแล้วเป็นหัตถการหนึ่งในทางการแพทย์ที่ปลอดภัยมาก การทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยทำให้มารดาเสียชีวิตถึง 70,000 ราย และทุพพลภาพถึง 5,000,000 รายจากทั่วโลก ในแต่ละปีมีการทำแท้งเกิดขึ้น 42,000,000 ครั้งทั่วโลก โดยในจำนวนนี้มีถึง 20,000,000 ครั้งที่ทำโดยไม่ปลอดภัย มีเพียงร้อยละ 49 ของประชากรหญิงทั่วโลกที่เข้าถึงการทำแท้งเพื่อการรักษาและการทำแท้งโดยสมัครใจในอายุครรภ์ที่เหมาะสม
'''การแท้ง''' ({{lang-en|abortion}}) คือการยุติ[[การตั้งครรภ์]]โดยการนำทารกในครรภ์หรือ[[เอ็มบริโอ]]ออกจากมดลูกก่อนให้กำเนิด<ref name="definition" group="note" /> เมื่อเกิดโดยไม่เจตนามักเรียกว่า '''การแท้งเอง''' และเรียกว่า '''การทำแท้ง''' เมื่อทำโดยเจตนา<ref>{{cite journal|last1=Grimes|first1=DA |last2=Stuart |first2=G |title=Abortion jabberwocky: the need for better terminology |journal=Contraception |year=2010 |volume=81 |issue=2 |pages=93–6 |pmid=20103443 |doi=10.1016/j.contraception.2009.09.005}}</ref>


<!-- วิธีและความปลอดภัย -->
การทำแท้งมีมาในประวัติศาสตร์นานแล้ว โดยใช้วิธีการต่างๆ ทั้งการใช้สมุนไพร ของมีคม วิธีทางกายภาพและวิธีการดั้งเดิมต่างๆ ในขณะที่แพทย์แผนปัจจุบันทำแท้งด้วยยาหรือศัลยกรรม แต่ละพื้นที่ทั่วโลกมีมิติทาง[[กฎหมาย]] ศาสนา วัฒนธรรม และความนิยมที่มีต่อการทำแท้งแตกต่างกันไปโดยในบางพื้นที่มีการโต้เถียงกันอย่างรุนแรงในประเด็นทาง[[จริยธรรม]]และ[[กฎหมาย]]เกี่ยวกับการทำแท้ง การทำแท้งและประเด็นเกี่ยวกับการทำแท้งถูกหยิบยกมาเป็นหัวข้อ[[การอภิปราย|อภิปราย]]และใช้ในการวางนโยบายทางการเมืองหลายประเทศ ทั้งในสายสนับสนุนที่เห็นว่าการทำแท้งเป็นสิทธิของสตรีที่ตั้งครรภ์และสายต่อต้านที่เห็นว่าทารกที่กำเนิดขึ้นมาในครรภ์มีสิทธิที่จะมีชีวิตอยู่ด้วยเช่นกัน อุบัติการณ์ของการทำแท้งทั่วโลกมีแนวโน้มลดลงจากการเข้าถึงสุขศึกษาการวางแผนครอบครัวและการบริการเพื่อการคุมกำเนิดที่มีมากขึ้น
เมื่อไม่มี[[กฎหมาย]]ห้าม การทำแท้งในประเทศพัฒนาแล้วเป็นหนึ่งในกระบวนการทางการแพทย์ที่ปลอดภัยที่สุด<ref name="lancet-grimes">{{Cite journal |last1=Grimes |first1=DA |last2=Benson |first2=J |last3=Singh |first3=S |last4=Romero |first4=M |last5=Ganatra |first5=B |last6=Okonofua |first6=FE |last7=Shah |first7=IH |doi=10.1016/S0140-6736(06)69481-6 |title=Unsafe abortion: The preventable pandemic |journal=The Lancet |volume=368 |issue=9550 |pages=1908–1919 |year=2006 |pmid=17126724 |url=http://www.who.int/reproductivehealth/publications/general/lancet_4.pdf |format=PDF |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110629040442/http://www.who.int/reproductivehealth/publications/general/lancet_4.pdf |archivedate=29 June 2011 |df=dmy-all }}</ref><ref name="Ray2014">{{cite journal |last1=Raymond |first1=EG |last2=Grossman |first2=D |last3=Weaver |first3=MA |last4=Toti |first4=S |last5=Winikoff |first5=B |title=Mortality of induced abortion, other outpatient surgical procedures and common activities in the United States |journal=Contraception |date=November 2014 |volume=90 |issue=5 |pages=476–479 |pmid=25152259 |doi=10.1016/j.contraception.2014.07.012}}</ref> แพทย์แผนปัจจุบันทำแท้งด้วยยาหรือศัลยกรรม<ref name="1st_Methods">{{cite journal |last1=Kulier |first1=R |last2=Kapp |first2=N |last3=Gülmezoglu |first3=AM |last4=Hofmeyr |first4=GJ |last5=Cheng |first5=L |last6=Campana |first6=A |title=Medical methods for first trimester abortion. |journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews |date=9 November 2011 |issue=11 |pages=CD002855 |pmid=22071804 |doi=10.1002/14651858.CD002855.pub4}}</ref> การใช้[[ยาไมฟีพริสโตน]] (mifepristone) ร่วมกับ[[โพรสตาแกลนดิน]]เป็นวิธีทำแท้งแบบใช้ยาที่ปลอดภัยและให้ประสิทธิผลดีระหว่างไตรมาสแรกกับไตรมาสที่สองของการตั้งครรภ์<ref name="1st_Methods" /><ref name="Kapp2013" /> หลังการแท้งสามารถใช้การคุมกำเนิด เช่น [[ยาคุมกำเนิด]] หรือ [[ห่วงอนามัยคุมกำเนิด]] ได้ทันที<ref name="Kapp2013">{{cite journal|last1=Kapp |first1=N |last2=Whyte |first2=P |last3=Tang |first3=J |last4=Jackson |first4=E |last5=Brahmi |first5=D |title=A review of evidence for safe abortion care |journal=Contraception |date=September 2013 |volume=88 |issue=3 |pages=350–63 |pmid=23261233 |doi=10.1016/j.contraception.2012.10.027}}</ref> การทำแท้งไม่เพิ่มโอกาสเสี่ยงการเกิดโรคทั้งทางจิตและทางกายภาพเมื่อทำอย่างปลอดภัยและถูกกฎหมาย<ref name="BMJ2014" /> ในทางตรงข้าม การทำแท้งอย่างไม่ปลอดภัย เช่น การทำแท้งโดยผู้ไม่มีทักษะ การทำแท้งด้วยอุปกรณ์ไม่ปลอดภัย หรือการทำแท้งในสถานที่ไม่สะอาด นำไปสู่การเสียชีวิตของคนกว่า 47,000 คน และทำให้คนกว่า 5 ล้านคนต้องเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลในแต่ละปี<ref name="BMJ2014">{{Cite journal |last1=Lohr |first1=PA |last2=Fjerstad |first2=M |last3=Desilva |first3=U |last4=Lyus |first4=R |title=Abortion |journal = BMJ | volume = 348 | page = f7553 | year = 2014 | doi = 10.1136/bmj.f7553}}</ref><ref name="OBGY09">{{Cite journal|last1=Shah |first1=I |last2=Ahman |first2=E |title=Unsafe abortion: global and regional incidence, trends, consequences, and challenges |journal=Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada |volume=31 |issue=12 |pages=1149–58 |date=December 2009 |pmid=20085681 |url=http://www.sogc.org/jogc/abstracts/full/200912_WomensHealth_1.pdf |format=PDF |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716212405/http://www.sogc.org/jogc/abstracts/full/200912_WomensHealth_1.pdf |archivedate=16 July 2011 |df=dmy }}</ref> [[องค์การอนามัยโลก]]สนับสนุนให้ผู้หญิงทุกคนมีทางเลือกที่จะทำแท้งอย่างปลอดภัยและถูกกฎหมาย<ref name="WHOPolicy2012">{{cite book |author=World Health Organization |title=Safe abortion: technical and policy guidance for health systems |date=2012 |publisher=World Health Organization |location=Geneva |isbn=9789241548434 |page=8 |edition=2nd |url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/70914/1/9789241548434_eng.pdf?ua=1 |format=PDF |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150116223512/http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/70914/1/9789241548434_eng.pdf?ua=1 |archivedate=16 January 2015 |df=dmy-all }}</ref>

<!-- ความชุก -->
ในแต่ละปีมีการทำแท้งเกิดขึ้นประมาณ 56 ล้านครั้งทั่วโลก<ref>{{cite journal|last1=Sedgh|first1=Gilda|last2=Bearak|first2=Jonathan|last3=Singh|first3=Susheela|last4=Bankole|first4=Akinrinola|last5=Popinchalk|first5=Anna|last6=Ganatra|first6=Bela|last7=Rossier|first7=Clémentine|last8=Gerdts|first8=Caitlin|last9=Tunçalp|first9=Özge|last10=Johnson|first10=Brooke Ronald|last11=Johnston|first11=Heidi Bart|last12=Alkema|first12=Leontine|title=Abortion incidence between 1990 and 2014: global, regional, and subregional levels and trends|journal=The Lancet|date=May 2016|doi=10.1016/S0140-6736(16)30380-4|pmid=27179755|volume=388|pages=258–67|pmc=5498988}}</ref> โดยมีประมาณ 45% ที่ทำอย่างไม่ปลอดภัย<ref>{{cite web|title=Worldwide, an estimated 25 million unsafe abortions occur each year|url=http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2017/unsafe-abortions-worldwide/en/|website=World Health Organization|accessdate=29 September 2017|date=28 September 2017}}</ref> อัตราการทำแท้งแทบไม่เปลี่ยนแปลงระหว่าง พ.ศ. 2546 ถึง พ.ศ. 2551<ref name="Sedgh 2012">{{Cite journal |last1=Sedgh |first1=G. |last2=Singh |first2=S. |last3=Shah |first3=I. H. |last4=Åhman |first4=E. |last5=Henshaw |first5=S. K. |last6=Bankole |first6=A. |doi=10.1016/S0140-6736(11)61786-8 |title=Induced abortion: Incidence and trends worldwide from 1995 to 2008 |journal=The Lancet |volume=379 |issue=9816 |pages=625–632 |year=2012 |pmid=22264435 |url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/Sedgh-Lancet-2012-01.pdf |format=PDF |quote=Because few of the abortion estimates were based on studies of random samples of women, and because we did not use a model-based approach to estimate abortion incidence, it was not possible to compute confidence intervals based on standard errors around the estimates. Drawing on the information available on the accuracy and precision of abortion estimates that were used to develop the subregional, regional, and worldwide rates, we computed intervals of certainty around these rates (webappendix). We computed wider intervals for unsafe abortion rates than for safe abortion rates. The basis for these intervals included published and unpublished assessments of abortion reporting in countries with liberal laws, recently published studies of national unsafe abortion, and high and low estimates of the numbers of unsafe abortion developed by WHO. |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120206043854/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/Sedgh-Lancet-2012-01.pdf |archivedate=6 February 2012 |df=dmy-all }}</ref> หลังลดลงจากช่วงก่อนหน้าเนื่องจากการเพิ่มของการเข้าถึงการคุมกำเนิดและการวางแผนครอบครัวในระยะเวลาสองทศวรรษที่ผ่านมา<ref name="worldtrends2007">{{Cite journal |vauthors=Sedgh G, Henshaw SK, Singh S, Bankole A, Drescher J |title=Legal abortion worldwide: incidence and recent trends |journal=International Family Planning Perspectives |volume=33 |issue=3 |pages=106–116 |date=September 2007 |pmid=17938093 |doi=10.1363/ifpp.33.106.07 |url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3310607.html |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090819122933/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3310607.html |archivedate=19 August 2009 |df=dmy-all }}</ref> แต่ละประเทศที่อนุญาติให้ทำแท้งได้ตามกฎหมายมีข้อจำกัดอายุครรภ์ต่างกันไป<ref name=IJGO10>{{Cite journal|vauthors=Culwell KR, Vekemans M, de Silva U, Hurwitz M |title=Critical gaps in universal access to reproductive health: Contraception and prevention of unsafe abortion |journal=International Journal of Gynecology & Obstetrics |volume=110 |pages=S13–16 |date=July 2010 |pmid=20451196 |doi=10.1016/j.ijgo.2010.04.003}}</ref>

<!-- ความเป็นมา สังคม และ วัฒนธรรม -->การทำแท้งมีมาในประวัติศาสตร์นานแล้ว โดยใช้วิธีการต่างๆ ทั้งการใช้สมุนไพร ของมีคม วิธีทางกายภาพและวิธีการดั้งเดิมต่าง ๆ<ref name="Management of Abortion, Chp 1">{{cite book|chapter=1. Abortion and medicine: A sociopolitical history|isbn=978-1-4443-1293-5|publisher=[[John Wiley & Sons, Ltd.]]|year=2009|location=[[Oxford, United Kingdom]]|title=Management of Unintended and Abnormal Pregnancy|edition=1st|editors=M Paul, ES Lichtenberg, L Borgatta, DA Grimes, PG Stubblefield, MD Creinin|first=Carole|last=Joffe|url=http://media.wiley.com/product_data/excerpt/62/14051769/1405176962.pdf|format=PDF|archiveurl=https://www.webcitation.org/62bppK1Iw?url=http://media.wiley.com/product_data/excerpt/62/14051769/1405176962.pdf|archivedate=21 October 2011|deadurl=no|ol=15895486W}}</ref> กฎหมายและมุมมองทางศาสนาหรือวัฒนธรรมเกี่ยวกับการทำแท้งแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ บางประเทศอนุญาติให้ทำแท้งได้ในบางกรณี เช่น ถูกข่มขืน ทารกในครรภ์มีปัญหา ยากจน มีความเสี่ยงต่อสุขภาพผู้หญิง หรือ [[การสมสู่ร่วมสายโลหิต]]<ref name="Dev98-07">{{Cite journal|last1=Boland|first1=R.|last2=Katzive|first2=L.|doi=10.1363/ifpp.34.110.08|title=Developments in Laws on Induced Abortion: 1998–2007|journal=International Family Planning Perspectives|volume=34|issue=3|pages=110–120|year=2008|pmid=18957353|url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3411008.html|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111007221828/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3411008.html|archivedate=7 October 2011|df=dmy-all}}</ref> แต่ละพื้นที่ทั่วโลกมีมิติทาง[[กฎหมาย]] ศาสนา วัฒนธรรม และความนิยมที่มีต่อการทำแท้งแตกต่างกันไปโดยในบางพื้นที่มีการโต้เถียงกันอย่างรุนแรงในประเด็นทาง[[จริยธรรม]]และ[[กฎหมาย]]เกี่ยวกับการทำแท้ง<ref>{{cite book|last1=Nixon|first1=edited by Frederick Adolf Paola, Robert Walker, Lois LaCivita|title=Medical ethics and humanities|date=2010|publisher=Jones and Bartlett Publishers|location=Sudbury, Mass.|isbn=9780763760632|page=249|url=https://books.google.com/books?id=9pM2pw-2wl4C&pg=PA249|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170906191717/https://books.google.com/books?id=9pM2pw-2wl4C&pg=PA249|archivedate=6 September 2017|df=dmy-all|ol=13764930W}}</ref><ref>{{cite book|last1=Johnstone|first1=Megan-Jane|title=Bioethics a nursing perspective|date=2009|publisher=Churchill Livingstone/Elsevier|location=Sydney, N.S.W.|isbn=9780729578738|page=228|edition=5th|url=https://books.google.com/books?id=EG-Yg1xDYakC&pg=PA228|quote=Although abortion has been legal in many countries for several decades now, its moral permissibilities continues to be the subject of heated public debate.|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170906191717/https://books.google.com/books?id=EG-Yg1xDYakC&pg=PA228|archivedate=6 September 2017|df=dmy-all}}</ref> การทำแท้งและประเด็นเกี่ยวกับการทำแท้งถูกหยิบยกมาเป็นหัวข้อ[[การอภิปราย|อภิปราย]]และใช้ในการวางนโยบายทางการเมืองหลายประเทศ ทั้งในสายสนับสนุนที่เห็นว่าการทำแท้งเป็นสิทธิของสตรีที่ตั้งครรภ์ที่จะตัดสินใจเกี่ยวกับร่างกายตนเอง<ref>{{cite book|last1=Sifris|first1=Ronli Noa|title=Reproductive freedom, torture and international human rights: challenging the masculinisation of torture|date=2013|publisher=Taylor & Francis |location=Hoboken|isbn=9781135115227|oclc=869373168|page=3|url=https://books.google.com/books?id=9pVWAgAAQBAJ&pg=PA3|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151015195038/https://books.google.com/books?id=9pVWAgAAQBAJ&pg=PA3|archivedate=15 October 2015|df=dmy-all}}</ref> และสายต่อต้านที่เห็นว่าทารกที่กำเนิดขึ้นมาในครรภ์มีสิทธิที่จะมีชีวิตอยู่ด้วยเช่นกันและอาจเปรียบเทียบการทำแท้งกับ[[การฆาตกรรม]]<ref>{{Cite news |author=Pastor Mark Driscoll |title=What do 55 million people have in common? |publisher=Fox News |date=18 October 2013 |accessdate=2 July 2014 |url=http://www.foxnews.com/opinion/2013/10/18/what-do-55-million-people-have-in-common/ |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140831022138/http://www.foxnews.com/opinion/2013/10/18/what-do-55-million-people-have-in-common/ |archivedate=31 August 2014 |df=dmy-all }}</ref><ref>{{Cite news |first=Dale |last=Hansen |title=Abortion: Murder, or Medical Procedure? |publisher=The Huffington Post |date=18 March 2014 |accessdate=2 July 2014 |url=http://www.huffingtonpost.com/dale-hansen/abortion-murder-or-medica_b_4986637.html |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714230359/http://www.huffingtonpost.com/dale-hansen/abortion-murder-or-medica_b_4986637.html |archivedate=14 July 2014 |df=dmy-all }}</ref> อุบัติการณ์ของการทำแท้งทั่วโลกมีแนวโน้มลดลงจากการเข้าถึงสุขศึกษาการวางแผนครอบครัวและการบริการเพื่อการคุมกำเนิดที่มีมากขึ้น


== ประเภท ==
== ประเภท ==
=== การทำแท้ง ===
=== การทำแท้ง ===


ในแต่ละปีมนุษย์ทั่วโลกมี[[การตั้งครรภ์]] 205 ล้านครั้ง มากกว่าหนึ่งในสามเกิดขึ้นโดยไม่ได้วางแผนและประมาณหนึ่งในห้าสิ้นสุดด้วยการทำแท้ง การทำแท้งส่วนมากเกิดใน[[การตั้งครรภ์]]ที่ไม่ได้วางแผน การทำแท้งสามารถทำได้หลายวิธีการตามความเหมาะสมของอายุครรภ์ที่แปรผันตามขนาดตัว[[เอ็มบริโอ]]หรือ[[ทารกในครรภ์]] วิธีการที่เหมาะสมอาจจะต่างไปตามแต่ความนิยมของแพทย์และผู้ป่วย ความจำกัดในแต่ละท้องที่และตามกฎหมายบัญญัติได้
ในแต่ละปีมนุษย์ทั่วโลกมี[[การตั้งครรภ์]] 205 ล้านครั้ง มากกว่าหนึ่งในสามเกิดขึ้นโดยไม่ได้วางแผนและประมาณหนึ่งในห้าสิ้นสุดด้วยการทำแท้ง<ref name="Sedgh 20122" /><ref>{{cite web|author=Cheng L.|url=http://apps.who.int/rhl/fertility/abortion/CD006714_chengl_com/en/index.html|title=Surgical versus medical methods for second-trimester induced abortion|date=1 November 2008|work=The WHO Reproductive Health Library|publisher=World Health Organization|accessdate=17 June 2011|archiveurl=https://www.webcitation.org/5zVk3OSM4?url=http://apps.who.int/rhl/fertility/abortion/CD006714_chengl_com/en/index.html|archivedate=17 June 2011|deadurl=no|df=dmy}}</ref> การทำแท้งส่วนมากเกิดใน[[การตั้งครรภ์]]ที่ไม่ได้วางแผน<ref>{{cite journal|journal=International Family Planning Perspectives|year=1998|volume=24|issue=3|pages=117–127 & 152|author=Bankole|url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/2411798.html|title=Reasons Why Women Have Induced Abortions: Evidence from 27 Countries|doi=10.2307/3038208|display-authors=etal|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060117191716/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/2411798.html|archivedate=17 January 2006|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite journal|first1=Lawrence B.|last1=Finer|first2=Lori F.|last2=Frohwirth|first3=Lindsay A.|last3=Dauphinee|first4=Susheela|last4=Singh|first5=Ann M.|last5=Moore|url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3711005.pdf|format=PDF|title=Reasons U.S. Women Have Abortions: Quantitative and Qualitative Perspectives|journal=Perspectives on Sexual and Reproductive Health|volume=37|issue=3|pages=110–118|year=2005|doi=10.1111/j.1931-2393.2005.tb00045.x|pmid=16150658|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060117143856/https://www.guttmacher.org/pubs/journals/3711005.pdf|archivedate=17 January 2006|df=dmy-all}}</ref> การทำแท้งสามารถทำได้หลายวิธีการตามความเหมาะสมของอายุครรภ์ที่แปรผันตามขนาดตัว[[เอ็มบริโอ]]หรือ[[ทารกในครรภ์]]<ref>{{Cite book|last=Stubblefield|first=Phillip G.|chapter=10. Family Planning|title=Novak's Gynecology|editor1-last=Berek|editor1-first=Jonathan S.|editor1-link=Jonathan Berek|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|year=2002|edition=13|isbn=978-0-7817-3262-8}}</ref><ref>{{citation|title=Risk factors for legal induced abortion-related mortality in the United States|year=2004|last1=Bartlett|last2=Berg|last3=Shulman|last4=Zane|last5=Green|last6=Whitehead|last7=Atrash|first1=LA|first2=CJ|first3=HB|first4=SB|first5=CA|first6=S|first7=HK|journal=Obstetrics & Gynecology|volume=103|issue=4|pages=729–37|doi=10.1097/01.AOG.0000116260.81570.60|pmid=15051566}}</ref> วิธีการที่เหมาะสมอาจจะต่างไปตามแต่ความนิยมของแพทย์และผู้ป่วย ความจำกัดในแต่ละท้องที่และตามกฎหมายบัญญัติได้

การทำแท้งมีข้อบ่งชี้เพื่อการรักษาและตามความสมัครใจ การทำแท้งเพื่อการรักษาหมายถึงการทำแท้งที่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์เพื่อรักษาชีวิตและสุขภาพกายและจิตของมารดา ยุติ[[การตั้งครรภ์]]ทารกที่มีความเสี่ยงที่จะทุพพลภาพ เจ็บป่วย หรือตายก่อนกำหนด หรือเพื่อลดจำนวนทารกในครรภ์ในกรณีการตั้งครรภ์แฝดเพื่อลดความเสี่ยงทางสุขภาพ ส่วนการทำแท้งตามความสมัครใจหมายถึงการทำแท้งที่ไม่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์และเป็นไปตามความประสงค์ของสตรี
การทำแท้งมีข้อบ่งชี้เพื่อการรักษาและตามความสมัครใจ การทำแท้งเพื่อการรักษาหมายถึงการทำแท้งที่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์เพื่อรักษาชีวิตและสุขภาพกายและจิตของมารดา ยุติ[[การตั้งครรภ์]]ทารกที่มีความเสี่ยงที่จะทุพพลภาพ เจ็บป่วย หรือตายก่อนกำหนด หรือเพื่อลดจำนวนทารกในครรภ์ในกรณีการตั้งครรภ์แฝดเพื่อลดความเสี่ยงทางสุขภาพ<ref name="roche1">{{cite web|last=Roche|first=Natalie E.|date=28 September 2004|title=Therapeutic Abortion|publisher=[[eMedicine]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041214092044/http://www.emedicine.com/MED/topic3311.htm|url=http://emedicine.medscape.com/article/252560-overview|archivedate=14 December 2004|accessdate=19 June 2011}}</ref><ref name="Williams Gyn, Chp 6" /> ส่วนการทำแท้งตามความสมัครใจหมายถึงการทำแท้งที่ไม่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์และเป็นไปตามความประสงค์ของสตรี<ref name="Williams Gyn, Chp 62" />


=== การแท้งเอง ===
=== การแท้งเอง ===


การแท้งเองคือการแท้งที่เกิดขึ้นโดยไม่เจตนา โดยมดลูกขับ[[เอ็มบริโอ]]หรือ[[ทารกในครรภ์]]ออกก่อนอายุครรภ์ครบ 20 หรือ 22 สัปดาห์ การตั้งครรภ์ที่สิ้นสุดก่อนอายุครรภ์ครบ 37 สัปดาห์ และเกิดรอดเป็นทารกเรียกว่า[[การคลอดก่อนกำหนด]] แต่หากทารกในครรภ์เสียชีวิตในขณะคลอดหรือก่อนคลอดจะเรียกว่า[[ทารกตายคลอด]] ทั้ง[[การคลอดก่อนกำหนด]]และ[[ทารกตายคลอด]]ไม่ถือว่าเป็นการแท้งเอง ร้อยละ 30 ถึงร้อยละ 50 ของการปฏิสนธิอยู่รอดถึงไตรมาสแรก ในขณะที่ส่วนที่เหลือแท้งไปตั้งแต่ผู้หญิงยังไม่ทราบว่าตนตั้งครรภ์ และมีการตั้งครรภ์หลายครั้งที่แท้งไปก่อนที่แพทย์จะตรวจพบเอ็มบริโอ การตั้งครรภ์ที่ตรวจพบแล้วจะสิ้นสุดด้วยการแท้งเองถึงร้อยละ 15-30 ตามสุขภาพและอายุของสตรีที่ตั้งครรภ์
การแท้งเองคือการแท้งที่เกิดขึ้นโดยไม่เจตนา โดยมดลูกขับ[[เอ็มบริโอ]]หรือ[[ทารกในครรภ์]]ออกก่อนอายุครรภ์ครบ 24 สัปดาห์<ref>{{cite book|title=Churchill Livingstone medical dictionary|publisher=Churchill Livingstone Elsevier|location=Edinburgh New York|year=2008|isbn=978-0-443-10412-1|quote=The preferred term for unintentional loss of the product of conception prior to 24 weeks' gestation is miscarriage.}}</ref> การตั้งครรภ์ที่สิ้นสุดก่อนอายุครรภ์ครบ 37 สัปดาห์ และเกิดรอดเป็นทารกเรียกว่า[[การคลอดก่อนกำหนด]]<ref>{{cite book|quote=A preterm birth is defined as one that occurs before the completion of 37 menstrual weeks of gestation, regardless of birth weight.|page=669|editor1-last=Gabbe|editor1-first=Steven G.|editor1-link=Steven Gabbe|editor2-last=Niebyl|editor2-first=Jennifer R.|editor3-last=Simpson|editor3-first=Joe Leigh|year=2007|title=Obstetrics: Normal and Problem Pregnancies|edition=5|publisher=[[Churchill Livingstone]]|chapter=51. Legal and Ethical Issues in Obstetric Practice|isbn=978-0-443-06930-7|last1=Annas|first1=George J.|authorlink1=George Annas|last2=Elias|first2=Sherman}}</ref> แต่หากทารกในครรภ์เสียชีวิตในขณะคลอดหรือก่อนคลอดจะเรียกว่า[[ทารกตายคลอด]]<ref>{{cite encyclopedia|year=2010|title=Stillbirth|publisher=[[Oxford University Press]]|url=https://books.google.com/books?id=Zs8ZM4OUurcC&pg=PA698&lpg=PA698|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151015195038/https://books.google.com/books?id=Zs8ZM4OUurcC&pg=PA698&lpg=PA698|archivedate=15 October 2015|deadurl=no|quote=birth of a fetus that shows no evidence of life (heartbeat, respiration, or independent movement) at any time later than 24 weeks after conception|work=[[Concise Medical Dictionary]]|df=dmy-all}}</ref> ทั้ง[[การคลอดก่อนกำหนด]]และ[[ทารกตายคลอด]]ไม่ถือว่าเป็นการแท้งเอง<ref>{{cite web|url=https://fam.state.gov/FAM/07FAM/07FAM1470.html|title=7 FAM 1470 Documenting Stillbirth (Fetal Death)|publisher=United States Department of State|date=18 February 2011|accessdate=12 January 2016}}</ref>

⚫
เหตุการแท้งเองส่วนใหญ่(ร้อยละ 50)ในช่วงไตรมาสแรก คือ ความผิดปกติของโครโมโซมของ[[เอ็มบริโอ]]หรือ[[ทารกในครรภ์]] สาเหตุอื่นๆในมารดาได้แก่ โรคทางระบบเส้นเลือด(เช่นโรคลูปัส) เบาหวาน ความผิดปกติของฮอร์โมน การติดเชื้อ และความผิดปกติของมดลูก ประวัติการตั้งครรภ์เมื่ออายุมากและประวัติการแท้งเองในอดีตเป็นสองปัจจัยเสี่ยงสำคัญในการแท้งเอง การแท้งเองอาจจะเกิดขึ้นจากอุบัติเหตุต่อร่างกายหรือความเครียด การจงใจก่อความเครียดหรือความรุนแรงเพื่อการแท้งเองถือเป็นการทำแท้งหรือการทำลายทารกในครรภ์
ร้อยละ 30 ถึงร้อยละ 50 ของการปฏิสนธิอยู่รอดถึงไตรมาสแรก<ref name="Gabbe, Chp 24">{{cite book|editor1-last=Gabbe|editor1-first=Steven G.|editor1-link=Steven Gabbe|editor2-last=Niebyl|editor2-first=Jennifer R.|editor3-last=Simpson|editor3-first=Joe Leigh|year=2007|title=Obstetrics: Normal and Problem Pregnancies|edition=5|publisher=[[Churchill Livingstone]]|chapter=24. Pregnancy loss|isbn=978-0-443-06930-7|last1=Annas|first1=George J.|authorlink1=George Annas|last2=Elias|first2=Sherman}}</ref> ในขณะที่ส่วนที่เหลือแท้งไปตั้งแต่ผู้หญิงยังไม่ทราบว่าตนตั้งครรภ์<ref name="Williams Gyn, Chp 63" /> และมีการตั้งครรภ์หลายครั้งที่แท้งไปก่อนที่แพทย์จะตรวจพบเอ็มบริโอ<ref>{{cite book|last=Katz|first=Vern L.|publisher=[[Mosby (publisher)|Mosby]]|year=2007|edition=5|title=Katz: Comprehensive Gynecology|editor1-last=Katz|editor1-first=Vern L.|editor2-last=Lentz|editor2-first=Gretchen M.|editor3-last=Lobo|editor3-first=Rogerio A.|editor4-last=Gershenson|editor4-first=David M.|chapter=16. Spontaneous and Recurrent Abortion&nbsp;– Etiology, Diagnosis, Treatment|isbn=978-0-323-02951-3}}</ref> การตั้งครรภ์ที่ตรวจพบแล้วจะสิ้นสุดด้วยการแท้งเองถึงร้อยละ 15-30 ตามสุขภาพและอายุของสตรีที่ตั้งครรภ์<ref>{{cite book|last=Stovall|first=Thomas G.|chapter=17. Early Pregnancy Loss and Ectopic Pregnancy|title=Novak's Gynecology|editor1-last=Berek|editor1-first=Jonathan S.|editor1-link=Jonathan Berek|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|year=2002|edition=13|isbn=978-0-7817-3262-8}}</ref> ร้อยละ 80 ของการแท้งเองเกิดขึ้นในไตรมาสแรก<ref name="Williams18">{{cite book|editor1-last=Cunningham|editor1-first=F. Gary|editor2-last=Leveno|editor2-first=Kenneth J.|editor3-last=Bloom|editor3-first=Steven L.|editor4-last=Spong|editor4-first=Catherine Y.|editor5-last=Dashe|editor5-first=Jodi S.|editor6-last=Hoffman|editor6-first=Barbara L.|editor7-last=Casey|editor7-first=Brian M.|editor8-last=Sheffield|editor8-first=Jeanne S.|title=Williams Obstetrics|edition=24th|year=2014|publisher=McGraw Hill Education|isbn=978-0-07-179893-8}}</ref>

⚫
เหตุการแท้งเองส่วนใหญ่ (ร้อยละ 50<ref name="fetal med 837">{{Cite book|vauthors=Jauniaux E, Kaminopetros P, El-Rafaey H|chapter=Early pregnancy loss|veditors=Whittle MJ, Rodeck CH|title=Fetal medicine: basic science and clinical practice|publisher=Churchill Livingstone|location=Edinburgh|year=1999|url=https://books.google.com/?id=0BY0hx2l5uoC|isbn=978-0-443-05357-3|oclc=42792567|page=837}}</ref>) ในช่วงไตรมาสแรก คือ ความผิดปกติของโครโมโซมของ[[เอ็มบริโอ]]หรือ[[ทารกในครรภ์]] สาเหตุอื่นๆในมารดาได้แก่ โรคทางระบบเส้นเลือด (เช่นโรคลูปัส) เบาหวาน ความผิดปกติของฮอร์โมน การติดเชื้อ และความผิดปกติของมดลูก<ref name="mednet2" /><ref name="Williams Gyn, Chp 64">{{cite book|editor1-last=Schorge|editor1-first=John O.|editor2-first=Joseph I.|editor2-last=Schaffer|editor3-first=Lisa M.|editor3-last=Halvorson|editor4-first=Barbara L.|editor4-last=Hoffman|editor5-first=Karen D.|editor5-last=Bradshaw|editor6-first=F. Gary|editor6-last=Cunningham|year=2008|title=Williams Gynecology|edition=1|publisher=[[McGraw-Hill Medical]]|isbn=978-0-07-147257-9|chapter=6. First-Trimester Abortion}}</ref><ref name="mednet">{{cite web|url=http://www.medicinenet.com/miscarriage/page1.htm|title=Miscarriage (Spontaneous Abortion)|accessdate=7 April 2009|last=Stöppler|first=Melissa Conrad|editor1-first=William C., Jr.|editor1-last=Shiel|work=MedicineNet.com|publisher=[[WebMD]]|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20040829013142/http://www.medicinenet.com/Miscarriage/page1.htm|archivedate=29 August 2004}}</ref> ประวัติการตั้งครรภ์เมื่ออายุมากและประวัติการแท้งเองในอดีตเป็นสองปัจจัยเสี่ยงสำคัญในการแท้งเอง<ref name="fetal med 8372" /> การแท้งเองอาจจะเกิดขึ้นจากอุบัติเหตุต่อร่างกายหรือความเครียด การจงใจก่อความเครียดหรือความรุนแรงเพื่อการแท้งเองถือเป็นการทำแท้งหรือการทำลายทารกในครรภ์<ref name="Fetal Homicide Laws">{{cite web|url=http://www.ncsl.org/programs/health/fethom.htm|title=Fetal Homicide Laws|accessdate=7 April 2009|publisher=[[National Conference of State Legislatures]]|archiveurl=https://archive.is/20120911171355/http://www.ncsl.org/issues-research/health/fetal-homicide-state-laws.aspx|archivedate=September 11, 2012}}{{cbignore|bot=medic}}</ref>


== วิธีการทำแท้ง ==
== วิธีการทำแท้ง ==
บรรทัด 90: บรรทัด 116:


== อ้างอิง ==
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
{{รายการอ้างอิง|2}}




[[หมวดหมู่:การศึกษาทางเพศ]]
[[หมวดหมู่:การศึกษาทางเพศ]]
[[หมวดหมู่:ภาวะเจริญพันธุ์]]
[[หมวดหมู่:ภาวะเจริญพันธุ์]]
[[หมวดหมู่:เพศศึกษา]]
[[หมวดหมู่:เพศศึกษา]]
{{โครง}}

รุ่นแก้ไขเมื่อ 01:51, 9 มกราคม 2561

การแท้ง
การแทรกแซง
ICD-10-PCSO04
ICD-9-CM779.6
MeSHD000028
MedlinePlus002912

การแท้ง (อังกฤษ: abortion) คือการยุติการตั้งครรภ์โดยการนำทารกในครรภ์หรือเอ็มบริโอออกจากมดลูกก่อนให้กำเนิด[note 1] เมื่อเกิดโดยไม่เจตนามักเรียกว่า การแท้งเอง และเรียกว่า การทำแท้ง เมื่อทำโดยเจตนา[1]

เมื่อไม่มีกฎหมายห้าม การทำแท้งในประเทศพัฒนาแล้วเป็นหนึ่งในกระบวนการทางการแพทย์ที่ปลอดภัยที่สุด[2][3] แพทย์แผนปัจจุบันทำแท้งด้วยยาหรือศัลยกรรม[4] การใช้ยาไมฟีพริสโตน (mifepristone) ร่วมกับโพรสตาแกลนดินเป็นวิธีทำแท้งแบบใช้ยาที่ปลอดภัยและให้ประสิทธิผลดีระหว่างไตรมาสแรกกับไตรมาสที่สองของการตั้งครรภ์[4][5] หลังการแท้งสามารถใช้การคุมกำเนิด เช่น ยาคุมกำเนิด หรือ ห่วงอนามัยคุมกำเนิด ได้ทันที[5] การทำแท้งไม่เพิ่มโอกาสเสี่ยงการเกิดโรคทั้งทางจิตและทางกายภาพเมื่อทำอย่างปลอดภัยและถูกกฎหมาย[6] ในทางตรงข้าม การทำแท้งอย่างไม่ปลอดภัย เช่น การทำแท้งโดยผู้ไม่มีทักษะ การทำแท้งด้วยอุปกรณ์ไม่ปลอดภัย หรือการทำแท้งในสถานที่ไม่สะอาด นำไปสู่การเสียชีวิตของคนกว่า 47,000 คน และทำให้คนกว่า 5 ล้านคนต้องเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลในแต่ละปี[6][7] องค์การอนามัยโลกสนับสนุนให้ผู้หญิงทุกคนมีทางเลือกที่จะทำแท้งอย่างปลอดภัยและถูกกฎหมาย[8]

ในแต่ละปีมีการทำแท้งเกิดขึ้นประมาณ 56 ล้านครั้งทั่วโลก[9] โดยมีประมาณ 45% ที่ทำอย่างไม่ปลอดภัย[10] อัตราการทำแท้งแทบไม่เปลี่ยนแปลงระหว่าง พ.ศ. 2546 ถึง พ.ศ. 2551[11] หลังลดลงจากช่วงก่อนหน้าเนื่องจากการเพิ่มของการเข้าถึงการคุมกำเนิดและการวางแผนครอบครัวในระยะเวลาสองทศวรรษที่ผ่านมา[12] แต่ละประเทศที่อนุญาติให้ทำแท้งได้ตามกฎหมายมีข้อจำกัดอายุครรภ์ต่างกันไป[13]

การทำแท้งมีมาในประวัติศาสตร์นานแล้ว โดยใช้วิธีการต่างๆ ทั้งการใช้สมุนไพร ของมีคม วิธีทางกายภาพและวิธีการดั้งเดิมต่าง ๆ[14] กฎหมายและมุมมองทางศาสนาหรือวัฒนธรรมเกี่ยวกับการทำแท้งแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ บางประเทศอนุญาติให้ทำแท้งได้ในบางกรณี เช่น ถูกข่มขืน ทารกในครรภ์มีปัญหา ยากจน มีความเสี่ยงต่อสุขภาพผู้หญิง หรือ การสมสู่ร่วมสายโลหิต[15] แต่ละพื้นที่ทั่วโลกมีมิติทางกฎหมาย ศาสนา วัฒนธรรม และความนิยมที่มีต่อการทำแท้งแตกต่างกันไปโดยในบางพื้นที่มีการโต้เถียงกันอย่างรุนแรงในประเด็นทางจริยธรรมและกฎหมายเกี่ยวกับการทำแท้ง[16][17] การทำแท้งและประเด็นเกี่ยวกับการทำแท้งถูกหยิบยกมาเป็นหัวข้ออภิปรายและใช้ในการวางนโยบายทางการเมืองหลายประเทศ ทั้งในสายสนับสนุนที่เห็นว่าการทำแท้งเป็นสิทธิของสตรีที่ตั้งครรภ์ที่จะตัดสินใจเกี่ยวกับร่างกายตนเอง[18] และสายต่อต้านที่เห็นว่าทารกที่กำเนิดขึ้นมาในครรภ์มีสิทธิที่จะมีชีวิตอยู่ด้วยเช่นกันและอาจเปรียบเทียบการทำแท้งกับการฆาตกรรม[19][20] อุบัติการณ์ของการทำแท้งทั่วโลกมีแนวโน้มลดลงจากการเข้าถึงสุขศึกษาการวางแผนครอบครัวและการบริการเพื่อการคุมกำเนิดที่มีมากขึ้น

ประเภท

การทำแท้ง

ในแต่ละปีมนุษย์ทั่วโลกมีการตั้งครรภ์ 205 ล้านครั้ง มากกว่าหนึ่งในสามเกิดขึ้นโดยไม่ได้วางแผนและประมาณหนึ่งในห้าสิ้นสุดด้วยการทำแท้ง[21][22] การทำแท้งส่วนมากเกิดในการตั้งครรภ์ที่ไม่ได้วางแผน[23][24] การทำแท้งสามารถทำได้หลายวิธีการตามความเหมาะสมของอายุครรภ์ที่แปรผันตามขนาดตัวเอ็มบริโอหรือทารกในครรภ์[25][26] วิธีการที่เหมาะสมอาจจะต่างไปตามแต่ความนิยมของแพทย์และผู้ป่วย ความจำกัดในแต่ละท้องที่และตามกฎหมายบัญญัติได้

การทำแท้งมีข้อบ่งชี้เพื่อการรักษาและตามความสมัครใจ การทำแท้งเพื่อการรักษาหมายถึงการทำแท้งที่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์เพื่อรักษาชีวิตและสุขภาพกายและจิตของมารดา ยุติการตั้งครรภ์ทารกที่มีความเสี่ยงที่จะทุพพลภาพ เจ็บป่วย หรือตายก่อนกำหนด หรือเพื่อลดจำนวนทารกในครรภ์ในกรณีการตั้งครรภ์แฝดเพื่อลดความเสี่ยงทางสุขภาพ[27][28] ส่วนการทำแท้งตามความสมัครใจหมายถึงการทำแท้งที่ไม่มีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์และเป็นไปตามความประสงค์ของสตรี[29]

การแท้งเอง

การแท้งเองคือการแท้งที่เกิดขึ้นโดยไม่เจตนา โดยมดลูกขับเอ็มบริโอหรือทารกในครรภ์ออกก่อนอายุครรภ์ครบ 24 สัปดาห์[30] การตั้งครรภ์ที่สิ้นสุดก่อนอายุครรภ์ครบ 37 สัปดาห์ และเกิดรอดเป็นทารกเรียกว่าการคลอดก่อนกำหนด[31] แต่หากทารกในครรภ์เสียชีวิตในขณะคลอดหรือก่อนคลอดจะเรียกว่าทารกตายคลอด[32] ทั้งการคลอดก่อนกำหนดและทารกตายคลอดไม่ถือว่าเป็นการแท้งเอง[33]

ร้อยละ 30 ถึงร้อยละ 50 ของการปฏิสนธิอยู่รอดถึงไตรมาสแรก[34] ในขณะที่ส่วนที่เหลือแท้งไปตั้งแต่ผู้หญิงยังไม่ทราบว่าตนตั้งครรภ์[35] และมีการตั้งครรภ์หลายครั้งที่แท้งไปก่อนที่แพทย์จะตรวจพบเอ็มบริโอ[36] การตั้งครรภ์ที่ตรวจพบแล้วจะสิ้นสุดด้วยการแท้งเองถึงร้อยละ 15-30 ตามสุขภาพและอายุของสตรีที่ตั้งครรภ์[37] ร้อยละ 80 ของการแท้งเองเกิดขึ้นในไตรมาสแรก[38]

เหตุการแท้งเองส่วนใหญ่ (ร้อยละ 50[39]) ในช่วงไตรมาสแรก คือ ความผิดปกติของโครโมโซมของเอ็มบริโอหรือทารกในครรภ์ สาเหตุอื่นๆในมารดาได้แก่ โรคทางระบบเส้นเลือด (เช่นโรคลูปัส) เบาหวาน ความผิดปกติของฮอร์โมน การติดเชื้อ และความผิดปกติของมดลูก[40][41][42] ประวัติการตั้งครรภ์เมื่ออายุมากและประวัติการแท้งเองในอดีตเป็นสองปัจจัยเสี่ยงสำคัญในการแท้งเอง[43] การแท้งเองอาจจะเกิดขึ้นจากอุบัติเหตุต่อร่างกายหรือความเครียด การจงใจก่อความเครียดหรือความรุนแรงเพื่อการแท้งเองถือเป็นการทำแท้งหรือการทำลายทารกในครรภ์[44]

วิธีการทำแท้ง

การทำแท้งด้วยยา

การทำแท้งด้วยยาคือการทำแท้งที่ไม่ใช้ศัลยกรรมแต่ใช้ยาที่เรียกว่า "ยาแท้ง" การทำแท้งด้วยยาคิดเป็นร้อยละ 13 ของการทำแท้งทั้งหมดในสหรัฐอเมริกาในปี พ.ศ. 2548 โดยเพิ่มเป็นร้อยละ 17 ในปี พ.ศ. 2553 สูตรยาผสมที่ใช้ในการทำแท้งประกอบด้วยยาเมโธเทร็กเสท(methotrexate)หรือไมฟิพริสโตน(mifepristone) ตามด้วยการใช้ยากลุ่มพรอสตาแกลนดิน คือยามิโซโพรสตอล(misoprostol : เป็นยาที่ใช้ในสหรัฐอเมริกา) หรือยาแกมีพรอสต์( gemeprost : เป็นยาที่ใช้ในสหราชอาณาจักรและสวีเดน) เมื่อใช้สูตรยานี้ภายใน 49 วันหลังการปฏิสนธิ ประมาณร้อยละ 92 ของผู้ที่รับประทานยาครบตามสูตรยาผสมจะทำแท้งสำเร็จโดยไม่ต้องใช้ศัลยกรรม ยามิโซโพรสตอลสามารถนำมาใช้เป็นยาเดี่ยวได้แต่มีประสิทธิภาพน้อยกว่าสูตรยาผสม ในกรณีที่การทำแท้งด้วยยาล้มเหลวต้องมีการทำแท้งด้วยศัลยกรรมต่อเพื่อยุติการตั้งครรภ์

การทำแท้งด้วยศัลยกรรม

ในระยะ 12 สัปดาห์แรกของการตั้งครรภ์ การใช้เครื่องสุญญากาศดูดเอ็มบริโอหรือทารกในครรภ์ออกเป็นวิธีการทำแท้งที่พบบ่อยที่สุด เครื่องดูดสุญญากาศด้วยมือ (Manual vacuum aspiration : MVA หรือ mini-suction หรือ menstrual extraction) จะดูดเอ็มบริโอหรือทารกในครรภ์ออกพร้อมรกและเยื่อหุ้มด้วยกระบอกฉีดยา ในขณะที่เครื่องดูดสุญญากาศไฟฟ้า (electric vacuum aspiration : EVA) จะดูดด้วยแรงจากเครื่องดูดไฟฟ้า วิธีการทั้งสองนี้คล้ายกันต่างแต่เพียงกลไกการดูด อายุครรภ์น้อยที่สุดที่สามารถใช้ได้และความจำเป็นในการขยายขนาดปากมดลูก เครื่องดูดสุญญากาศด้วยมือสามารถนำไปใช้ได้ในการตั้งครรภ์ระยะต้นๆและไม่ต้องขยายขนาดปากมดลูก

การทำแท้งในอายุครรภ์ 15-26 สัปดาห์ใช้วิธีถ่างขยายปากมดลูกแล้วถ่ายทารกในครรภ์ออก (dilation and evacuation : D&E) ซึ่งทำโดยการถ่ายขยายปากมดลูกแล้วใช้เครื่องมือทางศัลยกรรมหรือเครื่องดูด ดูดทารกในครรภ์ออก หรือใช้วิธีถ่างขยายปากมดลูกแล้วขูด (Dilation and curettage : D&C) หรือการขูดมดลูก ซึ่งคือการทำให้ผนังมดลูกเกลี้ยงด้วยเครื่องมือขูดและเป็นวิธีการที่ได้รับความนิยมรองลงมาในการทำแท้งด้วยศัลยกรรม วิธีนี้เป็นหัตการพื้นฐานทางนรีเวชวิทยาเพื่อวัตถุประสงค์ต่างๆ เช่น เก็บเยื่อบุโพรงมดลูกเพื่อส่งตรวจคัดกรองมะร็งเยื่อบุโพรงมดลูก เพื่อวินิจฉัยภาวะเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด และเพื่อทำแท้ง โดยองค์การอนามัยโลกแนะนำให้ใช้วิธีการขูดมดลูกเฉพาะเมื่อไม่มีเครื่องดูดสุญญากาศด้วยมือเท่านั้น

การทำแท้งในระยะไตรมาสที่สองต้องใช้วิธีอื่นๆ เช่น การชักนำให้คลอดก่อนกำหนดด้วยยาพรอสตาแกลนดินซึ่งอาจให้ร่วมกับการฉีดสารความดันออสโมซิสสูงที่ประกอบด้วยน้ำเกลือ หรือยูเรียเข้าในนำคร่ำ การทำแท้งที่อายุครรภ์มากกว่า 16 สัปดาห์อาจใช้วิธี partial-birth abortion/intrauterine cranial decompression/intact dilation and extraction : IDX ซึ่งมีการทำลายศีรษะทารกในครรภ์ด้วยวิธีทางศัลยกรรมก่อนถ่ายทารกในครรภ์ออก นอกจากนี้ในระยะท้ายของการตั้งครรภ์อาจจะใช้วิธีการผ่ามดลูก (hysterotomy abortion) ซึ่งมีวิธีการคล้ายกับการผ่าท้องคลอดขณะให้ยาสลบทั่วไป โดยจะมีการเปิดแผลผ่าตัดเล็กกว่าการผ่าท้องคลอด

ราชวิทยาลัยสูติแพทย์และนรีแพทย์ได้แนะนำวิธีการฉีดยาเพื่อหยุดการทำงานของหัวใจทารกในครรภ์ในระยะแรกของการทำแท้งด้วยวิธีทางศัลยกรรมเพื่อให้แน่นอนว่าทารกในครรภ์จะไม่เกิดรอด

การทำแท้งด้วยวิธีอื่นๆ

รูปนูนต่ำที่นครวัด กัมพูชา ค.ศ.1150 สลักรูปอสูรทำแท้งโดยใช้สากตำไปที่ท้องของสตรีมีครรภ์.[45][46]

ในอดีตมีการนำสมุนไพรหลายชนิดมาใช้เป็นยาแท้งพื้นบ้าน เช่น tansy, พืชจำพวกมิ้นท์ (pennyroyal), black cohosh, และ silphium ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ทั้งนี้แพทย์ไม่แนะนำให้ใช้ยาสมุนไพรเป็นยาแท้งพื้นบ้านเพราะอาจมีผลข้างเคียงถึงชีวิตได้ เช่น อวัยวะหลายอย่างล้มเหลว

การทำแท้งในบางกรณีใช้วิธีการทำให้บาดเจ็บที่ท้อง ถ้าใช้แรงมากอาจจะทำให้อวัยวะภายในบาดเจ็บมากเกินกว่าเพียงเพื่อจะทำแท้ง ทั้งอุบัติเหตุและการกระทำรุนแรงโดยตั้งใจเพื่อทำแท้งเป็นความรับผิดทางอาญาในหลายประเทศ ในเอเชียอาคเณย์มีวิธีการทำแท้งแบบจารีตด้วยการนวดหน้าท้อง รูปนูนต่ำชิ้นหนึ่งที่นครวัด กัมพูชา สลักรูปอสูรทำแท้งโดยใช้สากตำไปที่ท้องของสตรีมีครรภ์ที่ตกอยู่ในบาดาล วิธีการทำแท้งด้วยตนเองอย่างไม่ปลอดภัยที่มีรายงานได้แก่การใช้ยามิโซโพรสตอลอย่างผิดๆและการสอดอุปกรณ์ที่ไม่ใช้เพื่อศัลยกรรม เช่น เข็มถักนิตติ้งหรือไม้แขวนเสื้อ เข้าไปในโพรงมดลูก วิธีการเหล่านี้พบได้น้อยในประเทศพัฒนาแล้วที่มีบริการทำแท้งด้วยศัลยกรรมอย่างถูกกฎหมาย

ความปลอดภัย

ความเสี่ยงทางสุขภาพของการทำแท้งขึ้นอยู่กับว่าวิธีการทำแท้งนั้นปลอดภัยหรือไม่ องค์การอนามัยโลกได้นิยามการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยว่าคือการทำแท้งที่กระทำโดยผู้ไม่มีทักษะ โดยเครื่องมือที่เป็นอันตราย หรือในสภาพแวดล้อมที่ผิดสุขอนามัย[47] การทำแท้งอย่างถูกกฎหมายใน ประเทศพัฒนาแล้วเป็นหนึ่งในหัตถการทางการแพทย์ที่มีความปลอดภัยสูงมาก [2][48] ในสหรัฐอเมริกา ความเสี่ยงของการเสียชีวิตของมารดาจากการทำแท้งระหว่างปี ค.ศ.1998 ถึง 2005 เท่ากับ 0.6 ครั้งในการทำแท้ง 100,000 ครั้ง หรือคือปลอดภัยกว่าการคลอดบุตรถึง 14 เท่า (การคลอดบุตรทำให้มารดาเสียชีวิตได้ 8.8 ครั้งต่อการคลอดมีชีวิต 100,000 ครั้ง).[49][50] ความเสี่ยงของการเสียชีวิตที่เกี่ยวข้องกับการทำแท้งเพิ่มมากขึ้นตามอายุครรภ์แต่ก็ยังน้อยกว่าการคลอดบุตรไปจนอายุครรภ์ที่ 21 สัปดาห์ [51][52] สวนทางกับกฎหมายในบางที่ที่บังคับให้แพทย์ให้ข้อมูลแก่ผู้ป่วยว่าการทำแท้งเป็นหัตถการที่มีความเสี่ยงสูง [53]

การใช้เครื่องดูดสุญญากาศในไตรมาสแรกเป็นวิธีการที่ปลอดภัยที่สุดของการทำแท้งด้วยวิธีทางศัลยกรรมและสามารถทำได้ในสถานพยาบาลขั้นปฐมภูมิ คลินิกทำแท้งหรือโรงพยาบาล วิธีการนี้มีภาวะแทรกซ้อนน้อยมาก ทั้งการเกิดมดลูกทะลุ การติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน เยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ รวมทั้งการหลงเหลืออยู่ของชิ้นเนื้อที่ทำให้ต้องมีการดูดซ้ำ [54] การให้ยาปฏิชีวนะป้องกันการติดเชื้อ เช่นยา ดอกซีไซคลีนหรือเมโทรนิดาโซลมักให้ก่อนการทำแท้งที่ไม่ฉุกเฉิน[55]เพราะเป็นที่เชื่อกันว่าจะลดอัตราการติดเชื้อในมดลูกหลังการทำแท้งด้วยการผ่าตัดได้ [56][57] ภาวะแทรกซ้อนจากการทำแท้งในไตรมาสที่สองนั้นคล้ายกับในไตรมาสที่หนึ่งโดยขึ้นอยู่กับวิธีการทำแท้งที่เลือกใช้

อาจจะมีความแตกต่างบ้างเพียงเล็กน้อยในเรื่องความปลอดภัยและประสิทธิภาพระหว่างการทำแท้งด้วยการใช้ยาสูตรผสมของยาไมฟีพริสโตนและมิโซพรอสตอลและการทำแท้งด้วยการผ่าตัด(เครื่องดูดสุญญากาศ)ในระยะแรกของไตรมาสแรกไปจนอายุครรภ์ 9 สัปดาห์[58] การทำแท้งด้วยยามิโซพรอสตตอลซึ่งเป็นอนุพันธ์ของพรอสตาแกลนดินเพียงตัวยาเดียวมีประสิทธิภาพน้อยกว่าและเจ็บปวดมากกว่าการใช้ยาสูตรผสมของยาไมฟีพริสโตนและมิโซพรอสตอลหรือการทำแท้งด้วยการผ่าตัด[59][60]

การทำแท้งที่ไม่ปลอดภัย

Soviet poster circa 1925, warning against midwives performing abortions. Title translation: "Abortions performed by either trained or self-taught midwives not only maim the woman, they also often lead to death."
บทความหลัก: การทำแท้งที่ไม่ปลอดภัย

การทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยเป็นเหตุการตายและพิการที่สำคัญของสตรีทั่วโลก แม้ข้อมูลจะไม่แน่ชัดแต่ประมาณได้ว่ามีการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยเกิดขึ้นประมาณ 20 ล้านครั้งทุกๆปี โดยร้อยละ 97 นั้นเกิดขึ้นในประเทศกำลังพัฒนา.[2] เชื่อกันว่าการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยทำให้มารดา 68,000 คนต้องตาย [61] และหลายล้านคนต้องบาดเจ็บโดยไม่จำเป็นทุกปี[2] องค์กรต่างๆ เช่น องค์การอนามัยโลก ได้กระตุ้นให้สาธารณะมีการตระหนักถึงการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัย กระตุ้นให้การทำแท้งและการฝึกการทำแท้งแก่บุคลากรทางการแพทย์เป็นสิ่งถูกกฎหมายและเพิ่มการเข้าถึงการบริการทางอนามัยเจริญพันธุ์[62]

สตรีที่หาหนทางยุติการตั้งครรภ์ของตนบางครั้งก็หันมาใช้วิธีการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยโดยเฉพาะสตรีที่ไม่สามารถทำแท้งอย่างถูกกฎหมายได้ บ้างก็พยายามทำแท้งด้วยตนเอง บ้างก็ให้ผู้อื่นที่ไม่มีทักษะที่ผ่านการฝึกฝนอย่างถูกต้องหรือไม่มีสภาวะที่ถูกสุขอนามัยเป็นผู้กระทำให้ สิ่งเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง เช่น การแท้งไม่ครบ, ภาวะพิษเหตุติดเชื้อ, การตกเลือด, และการบาดเจ็บต่ออวัยวะภายใน[63]

ความถูกกฎหมายของการทำแท้งเป็นหนึ่งในปัจจัยหลักของความปลอดภัยของการทำแท้ง กฎหมายห้ามการทำแท้งเพิ่มอัตราการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัย[7][62][64][65][66] ยกตัวอย่างเช่น การทำให้การทำแท้งถูกกฎหมายในปี ค.ศ.1996 ของประเทศแอฟริกาใต้ ที่มีผลทำให้ความถี่ของภาวะแทรกซ้อนจากการทำแท้งลดลงทันที[67] โดยทำให้อัตราการตายจากการทำแท้งลดลงมากกว่าร้อยละ 90 [68] นอกจากนี้ การเข้าถึงวิธีการคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพได้โดยยากก็มีส่วนสนับสนุนการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัย ประมาณได้ว่าอัตราการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยสามารถลดลงได้ถึงร้อยละ 73 โดยไม่ต้องเปลี่ยนแปลงกฎหมายเกี่ยวกับการทำแท้ง ถ้าวิธีการวางแผนครอบครัวที่ทันสมัยและบริการทางสุขภาพแก่มารดาครอบคลุมและเข้าถึงทั่วโลก [69] ร้อยละ 40 ของสตรีทั่วโลกสามารถเข้าถึงการทำแท้งเพื่อการรักษาและการทำแท้งโดยสมัครใจได้ในอายุครรภ์ที่เหมาะสม[13] ขณะที่อีกร้อยละ 35 สามารถเข้าถึงการทำแท้งโดยถูกกฎหมายได้ถ้าสุขภาพกาย ใจ และเศรษฐานะเป็นไปตามเกณฑ์[15] อัตราการตายของมารดาเกิดจากการทำแท้งที่ปลอดภัยน้อยมากในขณะที่การทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยทำให้มีการตายถึง 70,000 ราย และบาดเจ็บถึง 5 ล้านรายในแต่ละปี [7] ภาวะแทรกซ้อนจากการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยเป็นเหตุการตายของมารดาทั่วโลกในอันดับที่ 8 [70] though this varies by region.[71] ภาวะการมีบุตรยากทุติยภูมิจากการทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยเกิดขึ้นกับผู้หญิงประมาณ 24 ล้านคน [65] แม้อัตราการทำแท้งทั่วโลกจะลดลงจาก 45.6 ล้านรายในปี ค.ศ. 1995 เป็น 41.6 ล้านรายในปี ค.ศ. 2003 การทำแท้งที่ไม่ปลอดภัยก็ยังเป็นร้อยละ 48 ของการทำแท้งทั้งหมดในปี ค.ศ. 2003.[64] การให้สุขศึกษา, การเข้าถึงการวางแผนครอบครัวและการพัฒนาการบริการทางการแพทย์ระหว่างและหลังการทำแท้งได้รับการกล่าวถึงว่ามีส่วนในปรากฏการณ์นี้[72]

สมมติฐานมะเร็งเต้านม

บทความหลัก: Abortion–สมมติฐานมะเร็งเต้านม

มีการศึกษาบางชิ้นที่เสนอถึงความสัมพันธ์ระหว่างการแท้งและมะเร็งเต้านม[73] ผู้ที่เสนอความสัมพันธ์นี้([สมมติฐานมะเร็งเต้านม])กล่าวว่าการตั้งครรภ์เป็นการขัดจังหวะการเจริญของเต้านมตามธรรมชาติทำให้เซลล์ตัวอ่อนที่สามารถเจริญเป็นมะเร็งได้มากกว่าปกติหลงเหลืออยู่ในเต้านม อย่างไรก็ตามองค์กรทางการแพทย์ใหญ่ๆ ทั้งองค์การอนามัยโลก, สถาบันมะเร็งแห่งชาติ สหรัฐอเมริกา, สมาคมมะเร็งอเมริกัน, ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์, สภาสูติศาสตร์นรีเวชวิทยาอเมริกัน ต่างก็ลงความเห็นจากหลักฐานเชิงประจักษ์ว่าการแท้งมิได้เป็นสาเหตุของมะเร็งเต้านม, [74] The concept of a causal link between induced abortion and breast cancer is promoted primarily by anti-abortion groups.[73]

สุขภาพจิต

บทความหลัก: การแท้งและสุขภาพจิต

ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานที่บ่งถึงความสัมพันธ์เชิงเหตุผลระหว่างการแท้งและปัญหาสุขภาพจิต[75] ขณะที่สตรีมักจะรู้สึกโล่งใจหลังการทำแท้ง[56] ปัจจัยบางประการในชีวิตของสตรีนั้น เช่น ความผูกพันทางอารมณ์กับการตั้งครรภ์, ขาดการสนับสนุนจากสังคม หรือปัญหาทางจิตเวชที่มีอยู่เดิม ทำให้มีความน่าจะเป็นเพิ่มขึ้นที่เกิดความรู้สึกเชิงลบหลังการแท้ง [76] สมาคมจิตวิทยาอเมริกันได้สรุปว่าการแท้งครั้งเดียวไม่มีผลต่อสุขภาพจิตของสตรี และการแท้งที่ไตรมาสแรกก็ไม่ได้มีความน่าจะเป็นที่จะทำให้สตรีมีปัญหาสุขภาพจิตมากกว่าการตั้งครรภ์ต่อไปจนครบกำหนดคลอด.[77][78] และเช่นเดียวกัน การทำแท้งที่หลังไตรมาสแรกจากความผิดปกติของทารกในครรภ์ก็ไม่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพจิต [79]

มีการศึกษาบางชิ้นที่ไม่เห็นด้วยกับข้อสรุปข้างต้น นักวิจัยอื่นๆและองค์กรวิชาชีพได้กล่าวว่าการศึกษาเกล่านั้นมักจะใช้กลุ่มเปรียบเทียบที่ไม่เหมาะสม ไม่ได้คำนึงถึงปัจจัยรบกวนอื่นๆอย่างเพียวพอและไม่ได้อธิบายภาวะแทรกซ้อนทางสุขภาพจิตที่มีมาก่อนอย่างเหมาะสม [note 2] Some proposed negative psychological effects of abortion have been referred to by anti-abortion advocates as a separate condition called "post-abortion syndrome", which is not recognized by any medical or psychological organization.[80]

ในประเทศไทย

ในประเทศไทยนั้นการทำแท้งเป็นการผิดกฎหมาย โดยกฎหมายจะลงโทษทั้งหญิงที่ทำแท้งและผู้ที่ทำแท้งให้หญิง ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 301-305 แต่ก็มีเหตุที่ให้อำนาจแก่แพทย์สาเหตุทำแท้งให้หญิงได้ ในกรณีที่หญิงยินยอม และ

  • ความจำเป็นเนื่องจากสุขภาพของหญิง คือ หากปล่อยให้หญิงตั้งครรภ์หรือคลอดต่อไปอาจเป็นอันตรายต่อหญิงผู้นั้นได้ กฎหมายก็ให้อำนาจแพทย์ที่จะทำแท้งให้ได้
  • การทำแท้งให้แก่หญิงที่ถูกกระทำผิดอาญา เช่น ถูกข่มขืนกระทำชำเราแล้วท้องเป็นต้น

อ้างอิง

  1. ↑ Grimes, DA; Stuart, G (2010). "Abortion jabberwocky: the need for better terminology". Contraception. 81 (2): 93–6. doi:10.1016/j.contraception.2009.09.005. PMID 20103443.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Grimes, DA; Benson, J; Singh, S; Romero, M; Ganatra, B; Okonofua, FE; Shah, IH (2006). "Unsafe abortion: The preventable pandemic" (PDF). The Lancet. 368 (9550): 1908–1919. doi:10.1016/S0140-6736(06)69481-6. PMID 17126724. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 29 มิถุนายน 2011. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help) อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "lancet-grimes" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
  3. ↑ Raymond, EG; Grossman, D; Weaver, MA; Toti, S; Winikoff, B (November 2014). "Mortality of induced abortion, other outpatient surgical procedures and common activities in the United States". Contraception. 90 (5): 476–479. doi:10.1016/j.contraception.2014.07.012. PMID 25152259.
  4. ↑ 4.0 4.1 Kulier, R; Kapp, N; Gülmezoglu, AM; Hofmeyr, GJ; Cheng, L; Campana, A (9 November 2011). "Medical methods for first trimester abortion". The Cochrane Database of Systematic Reviews (11): CD002855. doi:10.1002/14651858.CD002855.pub4. PMID 22071804.
  5. ↑ 5.0 5.1 Kapp, N; Whyte, P; Tang, J; Jackson, E; Brahmi, D (September 2013). "A review of evidence for safe abortion care". Contraception. 88 (3): 350–63. doi:10.1016/j.contraception.2012.10.027. PMID 23261233.
  6. ↑ 6.0 6.1 Lohr, PA; Fjerstad, M; Desilva, U; Lyus, R (2014). "Abortion". BMJ. 348: f7553. doi:10.1136/bmj.f7553.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 Shah, I; Ahman, E (ธันวาคม 2009). "Unsafe abortion: global and regional incidence, trends, consequences, and challenges" (PDF). Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada. 31 (12): 1149–58. PMID 20085681. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 16 July 2011. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  8. ↑ World Health Organization (2012). Safe abortion: technical and policy guidance for health systems (PDF) (2nd ed.). Geneva: World Health Organization. p. 8. ISBN 9789241548434. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 16 มกราคม 2015. {{cite book}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  9. ↑ Sedgh, Gilda; Bearak, Jonathan; Singh, Susheela; Bankole, Akinrinola; Popinchalk, Anna; Ganatra, Bela; Rossier, Clémentine; Gerdts, Caitlin; Tunçalp, Özge; Johnson, Brooke Ronald; Johnston, Heidi Bart; Alkema, Leontine (May 2016). "Abortion incidence between 1990 and 2014: global, regional, and subregional levels and trends". The Lancet. 388: 258–67. doi:10.1016/S0140-6736(16)30380-4. PMC 5498988. PMID 27179755.
  10. ↑ "Worldwide, an estimated 25 million unsafe abortions occur each year". World Health Organization. 28 September 2017. สืบค้นเมื่อ 29 September 2017.
  11. ↑ Sedgh, G.; Singh, S.; Shah, I. H.; Åhman, E.; Henshaw, S. K.; Bankole, A. (2012). "Induced abortion: Incidence and trends worldwide from 1995 to 2008" (PDF). The Lancet. 379 (9816): 625–632. doi:10.1016/S0140-6736(11)61786-8. PMID 22264435. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 6 กุมภาพันธ์ 2012. Because few of the abortion estimates were based on studies of random samples of women, and because we did not use a model-based approach to estimate abortion incidence, it was not possible to compute confidence intervals based on standard errors around the estimates. Drawing on the information available on the accuracy and precision of abortion estimates that were used to develop the subregional, regional, and worldwide rates, we computed intervals of certainty around these rates (webappendix). We computed wider intervals for unsafe abortion rates than for safe abortion rates. The basis for these intervals included published and unpublished assessments of abortion reporting in countries with liberal laws, recently published studies of national unsafe abortion, and high and low estimates of the numbers of unsafe abortion developed by WHO. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  12. ↑ Sedgh G, Henshaw SK, Singh S, Bankole A, Drescher J (กันยายน 2007). "Legal abortion worldwide: incidence and recent trends". International Family Planning Perspectives. 33 (3): 106–116. doi:10.1363/ifpp.33.106.07. PMID 17938093. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 สิงหาคม 2009. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  13. ↑ 13.0 13.1 Culwell KR, Vekemans M, de Silva U, Hurwitz M (July 2010). "Critical gaps in universal access to reproductive health: Contraception and prevention of unsafe abortion". International Journal of Gynecology & Obstetrics. 110: S13–16. doi:10.1016/j.ijgo.2010.04.003. PMID 20451196.
  14. ↑ Joffe, Carole (2009). "1. Abortion and medicine: A sociopolitical history". Management of Unintended and Abnormal Pregnancy (PDF) (1st ed.). Oxford, United Kingdom: John Wiley & Sons, Ltd. ISBN 978-1-4443-1293-5. OL 15895486W. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 21 October 2011. {{cite book}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help); ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |editors= ถูกละเว้น แนะนำ (|editor=) (help)
  15. ↑ 15.0 15.1 Boland, R.; Katzive, L. (2008). "Developments in Laws on Induced Abortion: 1998–2007". International Family Planning Perspectives. 34 (3): 110–120. doi:10.1363/ifpp.34.110.08. PMID 18957353. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 7 ตุลาคม 2011. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help) อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "Dev98-07" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
  16. ↑ Nixon, edited by Frederick Adolf Paola, Robert Walker, Lois LaCivita (2010). Medical ethics and humanities. Sudbury, Mass.: Jones and Bartlett Publishers. p. 249. ISBN 9780763760632. OL 13764930W. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 กันยายน 2017. {{cite book}}: |first1= มีชื่อเรียกทั่วไป (help); ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  17. ↑ Johnstone, Megan-Jane (2009). Bioethics a nursing perspective (5th ed.). Sydney, N.S.W.: Churchill Livingstone/Elsevier. p. 228. ISBN 9780729578738. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 6 กันยายน 2017. Although abortion has been legal in many countries for several decades now, its moral permissibilities continues to be the subject of heated public debate. {{cite book}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  18. ↑ Sifris, Ronli Noa (2013). Reproductive freedom, torture and international human rights: challenging the masculinisation of torture. Hoboken: Taylor & Francis. p. 3. ISBN 9781135115227. OCLC 869373168. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 ตุลาคม 2015. {{cite book}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  19. ↑ Pastor Mark Driscoll (18 ตุลาคม 2013). "What do 55 million people have in common?". Fox News. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 31 สิงหาคม 2014. สืบค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2014. {{cite news}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  20. ↑ Hansen, Dale (18 มีนาคม 2014). "Abortion: Murder, or Medical Procedure?". The Huffington Post. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 กรกฎาคม 2014. สืบค้นเมื่อ 2 กรกฎาคม 2014. {{cite news}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  21. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Sedgh 20122
  22. ↑ Cheng L. (1 พฤศจิกายน 2008). "Surgical versus medical methods for second-trimester induced abortion". The WHO Reproductive Health Library. World Health Organization. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 June 2011. สืบค้นเมื่อ 17 June 2011. {{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  23. ↑ Bankole; และคณะ (1998). "Reasons Why Women Have Induced Abortions: Evidence from 27 Countries". International Family Planning Perspectives. 24 (3): 117–127 & 152. doi:10.2307/3038208. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 มกราคม 2006. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  24. ↑ Finer, Lawrence B.; Frohwirth, Lori F.; Dauphinee, Lindsay A.; Singh, Susheela; Moore, Ann M. (2005). "Reasons U.S. Women Have Abortions: Quantitative and Qualitative Perspectives" (PDF). Perspectives on Sexual and Reproductive Health. 37 (3): 110–118. doi:10.1111/j.1931-2393.2005.tb00045.x. PMID 16150658. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 17 มกราคม 2006. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  25. ↑ Stubblefield, Phillip G. (2002). "10. Family Planning". ใน Berek, Jonathan S. (บ.ก.). Novak's Gynecology (13 ed.). Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-3262-8.
  26. ↑ Bartlett, LA; Berg, CJ; Shulman, HB; Zane, SB; Green, CA; Whitehead, S; Atrash, HK (2004), "Risk factors for legal induced abortion-related mortality in the United States", Obstetrics & Gynecology, 103 (4): 729–37, doi:10.1097/01.AOG.0000116260.81570.60, PMID 15051566
  27. ↑ Roche, Natalie E. (28 September 2004). "Therapeutic Abortion". eMedicine. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 December 2004. สืบค้นเมื่อ 19 June 2011.
  28. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Williams Gyn, Chp 6
  29. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Williams Gyn, Chp 62
  30. ↑ Churchill Livingstone medical dictionary. Edinburgh New York: Churchill Livingstone Elsevier. 2008. ISBN 978-0-443-10412-1. The preferred term for unintentional loss of the product of conception prior to 24 weeks' gestation is miscarriage.
  31. ↑ Annas, George J.; Elias, Sherman (2007). "51. Legal and Ethical Issues in Obstetric Practice". ใน Gabbe, Steven G.; Niebyl, Jennifer R.; Simpson, Joe Leigh (บ.ก.). Obstetrics: Normal and Problem Pregnancies (5 ed.). Churchill Livingstone. p. 669. ISBN 978-0-443-06930-7. A preterm birth is defined as one that occurs before the completion of 37 menstrual weeks of gestation, regardless of birth weight.
  32. ↑ "Stillbirth". Concise Medical Dictionary. Oxford University Press. 2010. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 ตุลาคม 2015. birth of a fetus that shows no evidence of life (heartbeat, respiration, or independent movement) at any time later than 24 weeks after conception {{cite encyclopedia}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  33. ↑ "7 FAM 1470 Documenting Stillbirth (Fetal Death)". United States Department of State. 18 February 2011. สืบค้นเมื่อ 12 January 2016.
  34. ↑ Annas, George J.; Elias, Sherman (2007). "24. Pregnancy loss". ใน Gabbe, Steven G.; Niebyl, Jennifer R.; Simpson, Joe Leigh (บ.ก.). Obstetrics: Normal and Problem Pregnancies (5 ed.). Churchill Livingstone. ISBN 978-0-443-06930-7.
  35. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Williams Gyn, Chp 63
  36. ↑ Katz, Vern L. (2007). "16. Spontaneous and Recurrent Abortion – Etiology, Diagnosis, Treatment". ใน Katz, Vern L.; Lentz, Gretchen M.; Lobo, Rogerio A.; Gershenson, David M. (บ.ก.). Katz: Comprehensive Gynecology (5 ed.). Mosby. ISBN 978-0-323-02951-3.
  37. ↑ Stovall, Thomas G. (2002). "17. Early Pregnancy Loss and Ectopic Pregnancy". ใน Berek, Jonathan S. (บ.ก.). Novak's Gynecology (13 ed.). Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-3262-8.
  38. ↑ Cunningham, F. Gary; Leveno, Kenneth J.; Bloom, Steven L.; Spong, Catherine Y.; Dashe, Jodi S.; Hoffman, Barbara L.; Casey, Brian M.; Sheffield, Jeanne S., บ.ก. (2014). Williams Obstetrics (24th ed.). McGraw Hill Education. ISBN 978-0-07-179893-8.
  39. ↑ Jauniaux E, Kaminopetros P, El-Rafaey H (1999). "Early pregnancy loss". ใน Whittle MJ, Rodeck CH (บ.ก.). Fetal medicine: basic science and clinical practice. Edinburgh: Churchill Livingstone. p. 837. ISBN 978-0-443-05357-3. OCLC 42792567.
  40. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ mednet2
  41. ↑ Schorge, John O.; Schaffer, Joseph I.; Halvorson, Lisa M.; Hoffman, Barbara L.; Bradshaw, Karen D.; Cunningham, F. Gary, บ.ก. (2008). "6. First-Trimester Abortion". Williams Gynecology (1 ed.). McGraw-Hill Medical. ISBN 978-0-07-147257-9.
  42. ↑ Stöppler, Melissa Conrad. Shiel, William C., Jr. (บ.ก.). "Miscarriage (Spontaneous Abortion)". MedicineNet.com. WebMD. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 August 2004. สืบค้นเมื่อ 7 April 2009. {{cite web}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) (help)
  43. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ fetal med 8372
  44. ↑ "Fetal Homicide Laws". National Conference of State Legislatures. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 11, 2012. สืบค้นเมื่อ 7 April 2009.
  45. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ potts
  46. ↑ Mould R (1996). Mould's Medical Anecdotes. CRC Press. p. 406. ISBN 978-0-85274-119-1.
  47. ↑ "The Prevention and Management of Unsafe Abortion" (PDF). World Health Organization. April 1995. สืบค้นเมื่อ 1 June 2010.
  48. ↑ Grimes, DA; Creinin, MD (2004). "Induced abortion: an overview for internists". Ann. Intern. Med. 140 (8): 620–6. doi:10.1001/archinte.140.5.620. PMID 15096333.
  49. ↑ Raymond, E. G.; Grimes, D. A. (2012). "The Comparative Safety of Legal Induced Abortion and Childbirth in the United States". Obstetrics & Gynecology. 119 (2, Part 1): 215–219. doi:10.1097/AOG.0b013e31823fe923. PMID 22270271.
  50. ↑ Grimes DA (2006). "Estimation of pregnancy-related mortality risk by pregnancy outcome, United States, 1991 to 1999". Am. J. Obstet. Gynecol. 194 (1): 92–4. doi:10.1016/j.ajog.2005.06.070. PMID 16389015. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |month= ถูกละเว้น (help)
  51. ↑ Bartlett LA; Berg CJ; Shulman HB; และคณะ (2004). "Risk factors for legal induced abortion-related mortality in the United States". Obstet Gynecol. 103 (4): 729–37. doi:10.1097/01.AOG.0000116260.81570.60. PMID 15051566. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |author-separator= ถูกละเว้น (help); ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |month= ถูกละเว้น (help)
  52. ↑ Trupin, Suzanne (27 May 2010). "Elective Abortion". eMedicine. สืบค้นเมื่อ 1 June 2010. At every gestational age, elective abortion is safer for the mother than carrying a pregnancy to term.
  53. ↑ Pittman, Genevra (23 January 2012). "Abortion safer than giving birth: study". Reuters. สืบค้นเมื่อ 4 February 2012.
  54. ↑ Westfall JM, Sophocles A, Burggraf H, Ellis S (1998). "Manual vacuum aspiration for first-trimester abortion". Arch Fam Med. 7 (6): 559–62. doi:10.1001/archfami.7.6.559. PMID 9821831.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  55. ↑ ACOG Committee on Practice Bulletins--Gynecology (2009). "ACOG practice bulletin No. 104: antibiotic prophylaxis for gynecologic procedures". Obstet Gynecol. 113 (5): 1180–9. doi:10.1097/AOG.0b013e3181a6d011. PMID 19384149. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |month= ถูกละเว้น (help)
  56. ↑ 56.0 56.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ NEJMDec2011
  57. ↑ Sawaya GF, Grady D, Kerlikowske K, Grimes DA (1996). "Antibiotics at the time of induced abortion: the case for universal prophylaxis based on a meta-analysis". Obstet Gynecol. 87 (5 Pt 2): 884–90. PMID 8677129. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |month= ถูกละเว้น (help)CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  58. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ WHO FAQs 2006
  59. ↑ Grossman D (3 September 2004). "Medical methods for first trimester abortion: RHL commentary". Reproductive Health Library. Geneva: World Health Organization. สืบค้นเมื่อ 2011-11-22.
  60. ↑ Chien P, Thomson M (15 December 2006). "Medical versus surgical methods for first trimester termination of pregnancy: RHL commentary". Reproductive Health Library. Geneva: World Health Organization. สืบค้นเมื่อ 2010-06-01.
  61. ↑ Haddad, LB.; Nour, NM. (2009). "Unsafe abortion: unnecessary maternal mortality". Rev Obstet Gynecol. 2 (2): 122–6. PMC 2709326. PMID 19609407.
  62. ↑ 62.0 62.1 Berer M (2000). "Making abortions safe: a matter of good public health policy and practice". Bull. World Health Organ. 78 (5): 580–92. PMC 2560758. PMID 10859852.
  63. ↑ Okonofua, F. (2006). "Abortion and maternal mortality in the developing world" (PDF). Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada. 28 (11): 974–979. PMID 17169222.
  64. ↑ 64.0 64.1 Sedgh G, Henshaw S, Singh S, Ahman E, Shah IH (2007). "Induced abortion: estimated rates and trends worldwide". Lancet. 370 (9595): 1338–45. doi:10.1016/S0140-6736(07)61575-X. PMID 17933648.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  65. ↑ 65.0 65.1 "Unsafe abortion: Global and regional estimates of the incidence of unsafe abortion and associated mortality in 2003" (PDF). World Health Organization. 2007. สืบค้นเมื่อ 7 March 2011.
  66. ↑ Berer M (2004). "National laws and unsafe abortion: the parameters of change". Reprod Health Matters. 12 (24 Suppl): 1–8. doi:10.1016/S0968-8080(04)24024-1. PMID 15938152. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |month= ถูกละเว้น (help)
  67. ↑ Jewkes R, Rees H, Dickson K, Brown H, Levin J (2005). "The impact of age on the epidemiology of incomplete abortions in South Africa after legislative change". BJOG. 112 (3): 355–9. doi:10.1111/j.1471-0528.2004.00422.x. PMID 15713153. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |month= ถูกละเว้น (help)CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  68. ↑ Bateman C (2007). "Maternal mortalities 90% down as legal TOPs more than triple". S. Afr. Med. J. 97 (12): 1238–42. PMID 18264602. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |month= ถูกละเว้น (help)
  69. ↑ Singh, Susheela et al. Adding it Up: The Costs and Benefits of Investing in Family Planning and Newborn Health (New York: Guttmacher Institute and United Nations Population Fund 2009): "If women’s contraceptive needs were addressed (and assuming no changes in abortion laws)...the number of unsafe abortions would decline by 73% from 20 million to 5.5 million." A few of the findings in that report were subsequently changed, and are available at: "Facts on Investing in Family Planning and Maternal and Newborn Health" (Guttmacher Institute 2010).
  70. ↑ Maclean, Gaynor (2005). "XI. Dimension, Dynamics and Diversity: A 3D Approach to Appraising Global Maternal and Neonatal Health Initiatives". ใน Balin, Randell E. (บ.ก.). Trends in Midwifery Research. Nova Publishers. pp. 299–300. ISBN 9781594544774.
  71. ↑ Salter, C., Johnson, H.B., and Hengen, N. (1997). "Care for Postabortion Complications: Saving Women's Lives". Population Reports. Johns Hopkins School of Public Health. 25 (1). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 1 September 2011.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  72. ↑ UNICEF, United Nations Population Fund, WHO, World Bank (2010). "Packages of interventions: Family planning, safe abortion care, maternal, newborn and child health". สืบค้นเมื่อ 31 December 2010.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  73. ↑ 73.0 73.1 Jasen P (2005). "Breast cancer and the politics of abortion in the United States". Medical History. 49 (4): 423–44. PMC 1251638. PMID 16562329.
  74. ↑
  75. ↑ Cockburn, Jayne; Pawson, Michael E. (2007). Psychological Challenges to Obstetrics and Gynecology: The Clinical Management. Springer. p. 243. ISBN 978-1-84628-807-4.
  76. ↑ Adler, NE; David, HP; Major, BN; Roth, SH; Russo, NF; Wyatt, GE (1990). "Psychological responses after abortion". Science. 248 (4951): 41–4. doi:10.1126/science.2181664. PMID 2181664.
  77. ↑ "APA Task Force Finds Single Abortion Not a Threat to Women's Mental Health" (Press release). American Psychological Association. 12 August 2008. สืบค้นเมื่อ 7 September 2011.
  78. ↑ "Report of the APA Task Force on Mental Health and Abortion" (PDF). Washington, DC: American Psychological Association. 13 August 2008.
  79. ↑ Steinberg, J. R. (2011). "Later Abortions and Mental Health: Psychological Experiences of Women Having Later Abortions—A Critical Review of Research". Women's Health Issues. 21 (3): S44–S48. doi:10.1016/j.whi.2011.02.002. PMID 21530839.
  80. ↑
    • Grimes, DA; Creinin, MD (2004). "Induced abortion: an overview for internists". Ann Intern Med. 140 (8): 620–6. doi:10.1001/archinte.140.5.620. PMID 15096333. Abortion does not lead to an increased risk for breast cancer or other late psychiatric or medical sequelae. ... The alleged 'postabortion trauma syndrome' does not exist.
    • Stotland, NL (2003). "Abortion and psychiatric practice". J Psychiatr Pract. 9 (2): 139–149. doi:10.1097/00131746-200303000-00005. PMID 15985924. Currently, there are active attempts to c(onvince the public and women considering abortion that abortion frequently has negative psychiatric consequences. This assertion is not borne out by the literature: the vast majority of women tolerate abortion without psychiatric sequelae.
    • Stotland NL (1992). "The myth of the abortion trauma syndrome". J Am Med Assoc. 268 (15): 2078–9. doi:10.1001/jama.268.15.2078. PMID 1404747. {{cite journal}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |month= ถูกละเว้น (help)


อ้างอิงผิดพลาด: มีป้ายระบุ <ref> สำหรับกลุ่มชื่อ "note" แต่ไม่พบป้ายระบุ <references group="note"/> ที่สอดคล้องกัน

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=การแท้ง&oldid=7392164"