รอยโรคของเซลล์ประสาทสั่งการส่วนบน
| รอยโรคที่เซลล์ประสาทสั่งการบน (Upper motor neuron lesion) | |
|---|---|
 | |
| ลำเส้นใยประสาทสั่งการ |
รอยโรคที่เซลล์ประสาทสั่งการบน (อังกฤษ: upper motor neuron lesion, pyramidal insufficiency) เป็นรอยโรคที่วิถีประสาทเหนือปีกหน้า (anterior horn) ของไขสันหลัง หรือเหนือนิวเคลียสประสาทสั่งการ (motor nuclei) ของประสาทสมอง ในนัยตรงกันข้าม รอยโรคที่เซลล์ประสาทสั่งการล่างมีผลต่อใยประสาทที่ส่งจากปีกหน้าของไขสันหลังหรือจากนิวเคลียสประสาทสั่งการของประสาทสมองไปยังกล้ามเนื้อ[1]
รอยโรคที่เซลล์ประสาทสั่งการบนเกิดในสมองหรือในไขสันหลังโดยเป็นผลของโรคหลอดเลือดสมอง, โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง, ความบาดเจ็บที่สมอง (traumatic brain injury), อัมพาตสมองใหญ่, atypical parkinsonism, multiple system atrophy[A] และอะไมโอโทรฟิก แลเทอรัล สเกลอโรซิส
อาการ
[แก้]ความผิดปกติทางการทำงานของกล้ามเนื้อสามารถเรียกรวม ๆ ได้ว่าเป็นกลุ่มอาการ upper motor neuron syndrome ซึ่งจะต่าง ๆ กันขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของรอยโรค แต่อาจรวม
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง[3] ที่เรียกว่า pyramidal weakness
- การเคลื่อนไหวที่ควบคุมได้น้อยลง โดยเฉพาะก็คือเคลื่อนไหวช้า
- ภาวะหดเกร็ง (spasticity) เป็นการเปลี่ยนแปลงความตึงของกล้ามเนื้อโดยขึ้นอยู่กับความเร็วในการหดเกร็ง
- clasp-knife response เป็นอาการที่กล้ามเนื้อขัดขืนการขยับอวัยวะที่แพทย์ทำในเบื้องต้น แต่อยู่ดี ๆ ก็จะคลาย
- ดูเพิ่มที่ พยาธิวิทยาเนื่องกับ Golgi tendon reflex
- มีอาการ Babinski sign คือนิ้วโป้งเท้าจะงอขึ้น (ไปทางหน้าแข้ง) แทนที่จะงอลง (ไปทางใต้เท้า) เมื่อกระตุ้นฝ่าเท้าอย่างสมควร การมีอาการนี้ผิดปกติในผู้ใหญ่ เพราะรีเฟล็กซ์ฝ่าเท้า (plantar reflex) ที่ปกติจะงอนิ้วเท้าทั้งหมดลง แต่เมื่อผิดปกติคือมีอาการนี้ นิ้วโป้งจะงอขึ้นแต่นิ้วอื่น ๆ จะงอลง อาการผิดปกติในผู้ใหญ่นี้เป็นเรื่องปกติในทารกแรกเกิดจากตั้งแต่คลอดจนถึงอายุ 12 เดือน แต่ถ้ายังมีหลังจากนั้น จัดว่าเป็นอาการของรอยโรคของเซลล์ประสาทสั่งการบนที่ไม่จำเพาะเจาะจง
- ดูเพิ่มที่ รีเฟล็กซ์ฝ่าเท้า
- การมี stretch reflex หรือ deep tendon reflex (DTR) ที่เพิ่มขึ้น
- Pronator drift คือ เมื่อหมอให้คนไข้ยืดแขนทั้งสองออกทางด้านหน้าในระดับไหล่โดยแบมือขึ้นแล้วให้คงท่าไว้อย่างนั้น ถ้าไม่สามารถทำได้ ก็จัดว่ามีอาการนี้[4]
Corticospinal/pyramidal tract
[แก้] | ส่วนนี้ไม่มีการอ้างอิงจากเอกสารอ้างอิงหรือแหล่งข้อมูล โปรดช่วยพัฒนาส่วนนี้โดยเพิ่มแหล่งข้อมูลน่าเชื่อถือ เนื้อหาที่ไม่มีการอ้างอิงอาจถูกคัดค้านหรือนำออก |
มีลำเส้นใยประสาทที่ส่งไปจากสมองไปยังปีกหน้าของไขสันหลัง เพื่อควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกายด้วยกล้ามเนื้อโครงสร้างอันอยู่ใต้อำนาจจิตใจ แหล่งกำเนิดอยู่ที่เปลือกสมองส่วนสั่งการปฐมภูมิ (primary motor cortex) ซึ่งส่งเส้นประสาทไปทาง corona radiata ไปรวมกันที่ internal capsule ก่อนจะข้ามแนวกลางไปยังสมองซีกตรงข้ามที่ medullary pyramids ในก้านสมองส่วนท้าย แล้วดำเนินลงไปตามไขสันหลังไปจบลงที่เซลล์ประสาทสั่งการล่างในปีกหน้าของไขสันหลังคือที่ anterior grey column
วินิจฉัย
[แก้] | ส่วนนี้ไม่มีการอ้างอิงจากเอกสารอ้างอิงหรือแหล่งข้อมูล โปรดช่วยพัฒนาส่วนนี้โดยเพิ่มแหล่งข้อมูลน่าเชื่อถือ เนื้อหาที่ไม่มีการอ้างอิงอาจถูกคัดค้านหรือนำออก |
เมื่อตรวจร่างกาย หมอจะตรวจอาการปัญหาทางระบบประสาทโดยเช็ค
- การทรงตัวและการทำงานประสาน
- การเคลื่อนไหว
- การได้ยิน การพูด และสายตา
- ความจำและสมาธิ
การตรวจเพื่อวินิจฉัย
[แก้]- การตรวจการนำกระแสประสาทของประสาท (nerve conduction study)
- การเจาะน้ำไขสันหลัง
- การตัดเยื่อประสาทออกตรวจ
การรักษา
[แก้]![[icon]](/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
ดูเพิ่ม
[แก้]เชิงอรรถ
[แก้]- ↑ multiple system atrophy (MSA) หรือ Shy-Drager syndrome เป็นโรคประสาทเสื่อม (neurodegenerative disorder) ที่มีน้อย[2] มีอาการสั่น เคลื่อนไหวช้า กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง ทรงตัวได้ไม่ดี (ที่เรียกรวม ๆ ว่า parkinsonism) เพราะการทำงานผิดปกติของระบบประสาทอิสระและเพราะกล้ามเนื้อเสียสหการ มีเหตุจากการเสื่อมอย่างลุกลามของเซลล์ประสาทในสมองส่วนต่าง ๆ รวมทั้ง substantia nigra, striatum, inferior olivary nucleus และสมองน้อย
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Fix, James D (2007-10-01). Neuroanatomy. Lippincott Williams & Wilkins. pp. 120-. ISBN 978-0-7817-7245-7. สืบค้นเมื่อ 2010-11-17.
- ↑ "multiple system atrophy". Dorland's Medical Dictionary. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-06-16. สืบค้นเมื่อ 2021-08-24.
- ↑ "upper motor neurone signs". GPnotebook.
- ↑ "The Precise Neurological Exam". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-04-29. สืบค้นเมื่อ 2009-11-28.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]| การจำแนกโรค |
|---|