มาตรการรัดเข็มขัด

ในทางเศรษฐศาสตร์ มาตรการรัดเข็มขัด (อังกฤษ: austerity) เป็นชุดนโบบายเศรษฐศาสตร์การเมืองที่มีเป้าหมายในการลดการขาดดุลงบประมาณของรัฐบาลผ่านการลดค่าใช้จ่าย เพิ่มภาษี หรือทั้งสองอย่างรวมกัน โดยมีมาตรการรัดเข็มขัดสามรูปแบบหลัก: ขึ้นภาษีเพื่อใช้จ่ายงบประมาณ, ขึ้นภาษีกับลดการใช้จ่าย และลดภาษีกับลดการใช้จ่าย รัฐบาลลดรายจ่ายและ/หรือเพิ่มค่าธรรมเนียมการใช้เพื่อชำระเงินคืนแก่เจ้าหนี้ มาตรการรัดเข็มขัดมักจะมีความจำเป็นเมื่อรัฐบาลใช้จ่ายโดยมีรายจ่ายเกินกว่ารายรับ

สาเหตุของมาตรการ

มาตรการรัดเข็มขัดมักมีความจำเป็นหลังจากระดับหุ้นกู้ของรัฐบาลถูกลดระดับลง ทำให้รัฐบาลเสียค่าใช้จ่ายแพงขึ้นในการกู้ยืมเงิน หุ้นกู้ของรัฐบาลมักจะถูกลดระดับลงเมื่อหนี้สินของประเทศเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) หนี้สินของรัฐบาลเพิ่มขึ้นจากการใช้จ่ายเกินกว่ารายรับจากภาษีอากร การใช้จ่ายเกินปริมาณดังกล่าวเกิดขึ้นเมื่ออัตราภาษีถูกควบคุมให้อยู่ในระดับต่ำ ในขณะที่การใช้จ่ายภาครัฐเพิ่มสูงขึ้น นอกจากนี้ยังอาจเกิดขึ้นในกรณีที่กิจกรรมทางเศรษฐกิจเฉื่อยชาหรือลดลง อย่างเช่นในช่วงที่เศรษฐกิจถดถอย ซึ่งเป็นการลดรายรับจากภาษีอากรของรัฐบาล

ธนาคาร หรือองค์กรระหว่างรัฐบาล อย่างเช่น กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) มักต้องการให้รัฐบาลที่กู้ยืมเกินต้องออก "มาตรการรัดเข็มขัด" ซึ่งมักเกิดขึ้นเมื่อรัฐบาลกู้ยืมเงินที่เป็นการก่อหนี้ใหม่เพื่อชดใช้หนี้เก่า แต่รัฐบาลไม่สามารถชำระหนี้คืนได้แม้ว่าถึงกำหนดแล้วก็ตาม รัฐบาลอาจต้องขอให้มีการหยุดเงินบำรุงหรือลดการใช้จ่ายสาธารณะ

ตัวอย่างผลกระทบ

รายจ่ายในโครงการพัฒนา สวัสดิการ และการใช้จ่ายภาคสังคมอื่น ๆ ที่เป็นโครงการทั่วไปจะถูกตัดทอน ภาษี ค่าธรรมเนียมท่าเรือ สนามบิน และค่าโดยสารรถไฟและรถโดยสารประจำทางเป็นแหล่งรายได้ทั่วไปเพื่อเพิ่มค่าธรรมเนียมการใช้

ในหลายกรณี มาตรการรัดเข็มขัดยังส่งผลต่อระดับคุณภาพชีวิตที่ลดลงชั่วคราว จนกระทั่งสถานภาพทางเศรษฐกิจและรัฐบาลมีรายรับรายจ่ายที่สมดุลกัน