นีโมนิก

นีโมนิก เป็นคำอ่านทับศัพท์จากคำว่า Mnemonic ซึ่งมีรากศัพท์มาจากภาษากรีกโบราณ ตามพจนานุกรมภาษาอังกฤษแปลว่า สิ่งที่ช่วยให้จำได้ เช่น สูตร กฎ

เห็นชื่อฝรั่งๆ อย่างนี้แต่ความจริงแล้วในประเทศไทยมีการให้เทคนิคนี้นำมาใช้ในชีวิตประจำวันไม่น้อย มีดังต่อไปนี้

ภาษาไทย

• การจำอักษรกลาง ก จ ด ต ฎ ฏ บ ป อ จะได้จำเป็นตัวอักษรก็จำยากก็เลยนำมาเรียงร้อยให้เป็นประโยคดังนี้ ไก่จิกเด็กตาย (เฎ็กฏาย) บนปากโอ่ง ทำให้ง่ายต่อการจำ
• การจำอักษรสูง ผ ฝ ถ (ฐ) ข ส (ศ ษ) ห ฉ ก็เป็น ผีฝากถุงข้าวสารให้ฉัน หรืออีกสูตร สามารถจำดังนี้ว่า ขนฃวดเฉียดฐานถือผ้าเฝ้าศึกษาสิบหน จะได้ว่า ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห
• การจำอักษรต่ำเดี่ยว ง ญ น ย ณ ร ว ม ฬ ล เป็น งูใหญ่นอนอยู่ ณ ริมวัดโมฬีโลก
• การจำอักษรต่ำคู่ พ ธ ช ซ ฟ ฮ ค ก็เป็น พี่เธอชอบแซวแฟนเฮียเคี้ยง หรือจะใช้ พ่อค้าฟันทองซื้อช้างฮ่อ ก็ได้หรือถ้าให้ทุกตัวก็ พี่ เฌอ ภพ ฆ่า ฅน เฒ่า ซื้อ ฟัน คม ที่ ธง โฑ เชิด ฮูก นี่เป็นเพียงแค่ตัวอย่างในการช่วยจำเท่านั้น ใครไม่ชอบประโยคตัวอย่างข้างต้นก็สามารถแต่งให้เป็นของตัวเองได้ตามสบาย
• การจำอักษรต่ำ ฅน เฒ่า ใช้ โซ่ ยักษ์ มัด ฮูก ฟาง ธง ทาส และ ฆ่า งู ใหญ่ ณ รั้ว วัด เฌอ โฑ ฬี เภา ใน คืน เพ็ญ
• ในการเขียนภาษาไทยบางคำ
  • ตักบาตร กับ บิณฑบาต เทคนิคในการจำคือ ตักบาตร เราต้อง "รอ" (ร) พระจึงต้องมี “ร” ส่วนพระท่านบิณฑบาตนั้นท่านไม่ต้อง “รอ” (ร)
  • อนุญาต หลาย ๆ คนมักเติมสระอิบน ต เพราะคิดว่ามันก็คล้ายกับคำว่า ญาติ แต่ความหมายมันแตกต่างไปอย่างมหาศาล เพราะถ้าคุณเขียนเป็น "อนุญาติ" เท่ากับว่าญาติคุณไปเป็นเมียน้อยของใครสักคน เพราะฉะนั้นไม่อยากให้คนในครอบครัวเป็นเช่นนั้นก็ตัดสระอิออกจากคำว่า "อนุญาต" ซะ
• ในการจำทิศทั้งแปด ได้แก่ อุดร อีสาน บูรพา อาคเนย์ ทักษิณ หรดี ประจิม พายัพ ให้เราจำเฉพาะตัวหน้าเท่านั้น ก็คือ อุ อี บู อา ทัก ห ประ พา สั้นกว่าแบบแรกอีกเป็นกอง

วิทยาศาสตร์

• การจำดาวเคราะห์ทั้ง 9 ดวง พุธสนุกศุกร์ดีเป็นศรีโลก อังคารโยกพฤหัสเยกไปเขกเสาร์ ยูเรนัสเนปจูนหมุนไม่เบา พลูโตเศร้าอยู่ไกลกว่าใครเอย จำเป็นบทกลอนก็ได้ง่ายต่อการจำที่ไม่เหมือนใครแล้วก็ไพเราะไปอีกแบบ
• การจำสีรุ้งทั้ง7 ให้จำเป็น ม้าคอกนี้เขียวและสวยดี ถอดออกเป็นสีดังนี้ ม่วง คราม น้ำเงิน เขียว เหลือง แสด แดง ครบเจ็ดสีไม่ตกหล่น

เคมี

• การจำสัญลักษณ์ในตารางธาตุ สัญลักษณ์ชื่อธาตุเป็นคำที่มีรากศัพท์มาจากภาษาละติน ดังนั้นอาจจะทำให้ฝรั่งเองก็ต้องใช้เทคนิคนี้เข้าช่วย ตัวอย่าง สัญลักษณ์ของธาตุปรอท คือ Hg (hydrargyrus) มาอยู่ๆ ให้จำ Hg คือปรอทก็คงจำไม่ไหว ดังนั้นเขาจึงวาดภาพเป็นรูปห่านคาบปรอทวัดไข้ แล้วเขียนคำกำกับภาพลงไปด้วย ว่า Hot Goose mercury thermometer

คณิตศาสตร์

• ค่าพาย (Pi) เป็นอัตราส่วนระหว่างเส้นรอบวงต่อเส้นผ่านศูนย์กลางของวงกลม คือ 3.14159265358979 แบบนี้เป็นใครก็ไม่อยากจำแล้ว เขาจึงแต่งเป็นประโยคให้สัมพันธ์กับตัวเลข “how I want a drink, alcoholic of course, after the heavy lectures involving quantum mechanics!” ให้สังเกตจำนวนอักษรในแต่ละคำจะเท่ากับจำนวนตัวเลขข้างต้น

ฟิสิกส์

• อัตราความเร็วแสง มีค่าเท่ากับ 299,792,458 เมตร/วินาที โดยนิยาม อาจจะดูง่ายกว่าค่าพายข้างต้นแต่ให้จำก็จำได้สักครู่ก็ลืมแล้ว เขาก็มีเทคนิคคล้ายๆ ค่าพายเหมือนกันนั่นก็คือ “We guarantee certainty, clearly referring to this light mnemonic.”

ภาษาอังกฤษ

• การสะกดคำ เจ้าของภาษาบางครั้งก็มีการสะกดคำผิดบ้างด้วยเหตุนี้จึงใช้เทคนิคช่วย เช่น คำว่า argument (แปลว่าการถกเถียงหรือการทะเลาะเบาะแว้ง) เขาก็เขียนสลับเป็น arguement เพราะคำกริยาคือ argue ดังนั้นเขาจึงผูกประโยคเป็น “I lost an e in an argument” (คล้ายๆ คำว่า ตักบาตร กับ บิณฑบาต ของไทย)

อ้างอิง

• หนังสือสอนภาษาไทยของคุณครูลิลลี่
• หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ ฉบับวันเสาร์ที่ 6 มกราคม 2550