ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ม้าน้ำ"

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ

← การแก้ไขก่อนหน้า การแก้ไขถัดไป →

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

เห็นภาพข้อความวิกิ

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขเมื่อ 14:33, 4 กันยายน 2562

@@ บรรทัด 1: / บรรทัด 1: @@
+<br />
-{{Taxobox
-| image = Lined Seahorse straight tail.jpg
-| fossil_range =  {{fossilrange|23|0}} <br />[[Miocene|ไมโอซีน]]ตอนปลาย - ปัจจุบัน<!--[what is this? author in isolation? <ref>{{cite journal
-  | last = Sepkoski
-  | first = Jack
-  | authorlink =
-  | coauthors =
-  | id =
-  | accessdate = 2007-12-25 }}</ref>-->
-| image_width = 200px | image2_width = 200px
-| image_caption = ม้าน้ำมีชีวิต
-| image2 = Hippocampus hystrix.jpg
-| image2_caption = ภาพวาด[[ม้าน้ำหนามขอ]]ตัวผู้ (ซ้าย) อุ้มท้อง
-| name = ม้าน้ำ
-| regnum = [[Animalia]]
-| phylum = [[Chordata]]
-| classis = [[Actinopterygii]]
-| ordo = [[Syngnathiformes]]
-| familia = [[Syngnathidae]]
-| subfamilia = [[Hippocampinae]]
-| genus = '''''Hippocampus'''''
-| genus_authority = [[Constantine Samuel Rafinesque|Rafinesque]], [[ค.ศ. 1810|1810]]
-| subdivision_ranks = [[สปีชีส์|ชนิด]]
-| subdivision = <center>อย่างน้อย 54 ชนิด</center>
-| synonyms = *''Farlapiscis'' <small>Whitley, 1931</small>
-*''Hippohystrix'' <small>Whitley, 1940</small>
-*''Jamsus'' <small>Ginsburg, 1937</small>
-*''Macleayina'' <small>Fowler, 1907</small>
-}}
-{{ความหมายอื่น||สัตว์ในเทพปกรณัม|ฮิปโปแคมปัส (เทพปกรณัมกรีก)}}
-'''ม้าน้ำ''' เป็น[[ปลากระดูกแข็ง]]ที่อาศัยอยู่ใน[[ทะเล]]จำพวกหนึ่ง จัดอยู่ในวงศ์ย่อย Hippocampinae (ซึ่งมีอยู่ 2 [[สกุล (ชีววิทยา)|สกุล]] คือหนึ่งสกุลนั้นคือ [[Histiogamphelus|ปลาจิ้มฟันจระเข้สัน]] ที่อยู่ในสกุล ''Histiogamphelus'' มีรูปร่างคล้าย[[ปลาจิ้มฟันจระเข้]]ผสมกับม้าน้ำ) ในวงศ์ [[Syngnathidae]] อันเป็นวงศ์เดียวกับปลาจิ้มฟันจระเข้และ[[มังกรทะเลใบไม้|มังกรทะเล]] ในอันดับ [[Syngnathiformes]]
-==ศัพทมูลวิทยาและความเชื่อ==
-สำหรับม้าน้ำนั้นจะมีอยู่เพียง[[สกุล (ชีววิทยา)|สกุล]]เดียว คือ ''Hippocampus''  ([[ภาษากรีก|กรีก]]: ιππος, hippos = ม้า, καμπος, kampos = สัตว์ประหลาดทะเล)<ref>{{cite book |last1= Duvernoy |first1= HM |title= The Human Hippocampus |edition= 3rd |year= 2005 |publisher= Springer-Verlag |location= Berlin |isbn= 3-540-23191-9 |page= 1 |chapter= Introduction |chapterurl= http://books.google.com.au/books?id=5GkpPjk5z1IC&pg=PP1&dq=Duvernoy,+The+Human+Hippocampus&client=firefox-a&cd=1#v=onepage&q=&f=true}}</ref>
-ในเทพปกรณัมกรีกและโรมัน ม้าน้ำเป็นพาหนะของ[[โพไซดอน]]หรือ[[เนปจูน]] เทพเจ้าแห่งท้องทะเล ม้าน้ำเป็นสัญลักษณ์ของความแข็งแรง ในความเชื่อของชาวยุโรป ม้าน้ำเป็นทูตที่นำพาดวงวิญญาณของกะลาสีไปสู่ปรโลก นำดวงวิญญาณไปยังจุดที่พักจนกว่าดวงวิญญาณจะไปสู่สุคติ <ref>
-{{cite web |url=http://www.whats-your-sign.com/symbolic-meaning-of-the-seahorse.html |title=Symbolic Meaning of the Seahorse |work=Whats-Your-Sign.com |first=A. |last=Venefica }}</ref>
-ในระยะแรกของการศึกษาทางวิทยาศาสตร์ ด้วยรูปลักษณ์ที่แปลกทำให้นักวิทยาศาสตร์ไม่สามารถจัดได้ว่าม้าน้ำเป็นสัตว์จำพวกใด จึงจัดให้เป็นสัตว์ที่แยกออกมาต่างหาก ก่อนที่จะมีการพบว่าแท้จริงแล้วม้าน้ำเป็นปลาและจัดให้เป็นปลากระดูกแข็ง และในระยะแรกยังไม่มีผู้ใดทราบว่า แท้ที่จริงแล้วม้าน้ำตัวที่คลอดลูก คือ ม้าน้ำตัวผู้ มิใช่ตัวเมีย <ref name="ม้า">{{cite web|url=http://tv.ohozaa.com/hourly-rerun/tpbs/2015-03-23/18/|title=ท่องโลกกว้าง: David Attenborough's Natural Curiosities Sr.2 - Spinners and Weavers|date=23 March 2015|accessdate=25 March 2015|publisher=ไทยพีบีเอส}}</ref>
-== ลักษณะและพฤติกรรม ==
-ม้าน้ำ เป็นปลาที่มีรูปร่างลักษณะแตกต่างไปจากปลาชนิดอื่น ๆ อย่างเห็นได้ชัด กล่าวคือ มีกระดูกหรือก้างมาห่อหุ้มเป็น[[ชุดเกราะ|เกราะ]]อยู่ภายนอกตัวแทนเกล็ด ส่วนหางของแทนที่จะเป็นครีบสำหรับว่ายน้ำไปมาอย่างปลาชนิดอื่น กลับมีหางยาวเหมือน[[สัตว์เลื้อยคลาน]] มีไว้เพียงเพื่อเกี่ยวยึดตัวเองกับ[[พืชน้ำ]]หรือ[[ปะการัง]]ในน้ำ มีครีบอกและมีครีบบางใสตรงเอวอีกครีบหนึ่งช่วยโบกพัดกระพือ โดยครีบทั้ง 2 นี้จะโบกพัดด้วยความเร็วประมาณ 20-30 ครั้งต่อ[[วินาที]] ทำให้เคลื่อนไหวไปมาได้อย่างช้า ๆ  ซึ่งโดยปกติแล้วม้าน้ำมักจะว่ายน้ำเป็นไปในลักษณะขึ้น-ลง มากกว่าไปมาข้างหน้า-ข้างหลังเหมือนปลาชนิดอื่น โดยถือเป็นปลาที่ว่ายน้ำช้าที่สุดในโลกอีกด้วย โดยว่ายได้เพียง 0.06 [[กิโลเมตร]]ต่อ[[ชั่วโมง]]เท่านั้น<ref>''ปลาทะเลตอนที่ 2'', [[แฟนพันธุ์แท้]] [[เกมโชว์|รายการ]]: [[วันศุกร์|ศุกร์]]ที่ [[28 เมษายน]] [[พ.ศ. 2549]] ทาง[[ช่อง 5]]</ref> ปากยื่นยาวคล้ายท่อไม่มีกราม ตรงปลายมีที่เปิด ใช้สำหรับดูดกินอาหาร จำพวก[[แพลงก์ตอน]]และ[[สัตว์น้ำ]]ขนาดเล็ก ๆ  อีกทั้งยังสามารถปรับเปลี่ยนสีลำตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้ด้วย เพื่ออำพรางตัว<ref>[http://www.pickwall.com/?p=622 เรื่องน่ารู้ของม้าน้ำ]</ref>
-ม้าน้ำ เหมือนกับปลาชนิดอื่น ๆ ที่อยู่ใน[[วงศ์ (ชีววิทยา)|วงศ์]]เดียวกันนี้ คือ ตัวผู้จะเป็นฝ่ายอุ้มท้อง โดยมีอวัยวะตรงบริเวณหน้าท้องคล้ายถุง ใช้สำหรับเก็บไข่และฟักเป็นตัว  เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ม้าน้ำตัวผู้จะปรับเปลี่ยนสีของลำตัวเพื่อดึงดูดม้าน้ำตัวเมีย จากนั้นตัวผู้จะใช้หางโอบกอดตัวเมียพร้อมกับแอ่นท้องประกบกับท้องเข้าหากัน ตัวเมียจะออกไข่ใส่ลงในถุงหน้าท้องของตัวผู้ และม้าน้ำตัวผู้ก็จะปล่อย[[อสุจิ|น้ำเชื้อ]]เข้าผสมกับไข่และฟักเป็นตัวอ่อนภายในถุงหน้าท้อง โดยใช้เวลาฟักเป็นตัวประมาณ 2 สัปดาห์ หรือ 1 เดือนแล้วแต่[[species|ชนิด]]<ref name="หน้า"/> โดยจำนวนไข่ในแต่ละครั้งจะมีประมาณ 100-200 ฟอง มากที่สุดคือ 1,500 ฟอง ตามแต่ละชนิด มีระยะการตั้งท้องในแต่ละครั้งเว้นห่าง 28-30 วัน<ref name="ม้า"/> แต่ม้าน้ำตัวผู้บางตัวเมื่อออกลูกในตอนเช้า พอถึงตอนค่ำก็สามารถอุ้มท้องใหม่ได้เลยทันที โดยม้าน้ำถือว่าเป็นปลาที่ออกลูกและแพร่ขยายพันธุ์ได้รวดเร็ว แต่จะมีเพียงไม่กี่ตัวเท่านั้นที่เจริญเติบโตจนกลายเป็นตัวเต็มวัยในเวลาต่อมา<ref name="หน้า"/>
-เมื่อคลอด ม้าน้ำตัวผู้จะบีบกล้ามเนื้อส่วนท้องและพ่นลูกม้าน้ำทั้งหมดออกจากกระเป๋าหน้าท้อง โดยที่ม้าน้ำมีพฤติกรรมแบบคู่เดียวตลอดทั้งชีวิต กล่าวคือ จะจับคู่อยู่กันเพียงตัวเดียว หากฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดมีอันเป็นไป ก็จะไม่หาคู่ใหม่<ref>[http://www.khonrakpla.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=539189413&Ntype=20 "ม้าน้ำ" ปลาประดับมีชีวิต โดยอุราณี ทับทอง ]</ref>
-== ชนิด ==
-ม้าน้ำ มีความยาวโดยเฉลี่ยประมาณ 15 [[เซนติเมตร]] ตามแต่ละชนิด โดยขนาดเล็กเช่น ม้าน้ำจำพวกม้าน้ำแคระ จะมีความยาวเพียง 2.5 เซนติเมตรเท่านั้น  มีการแพร่กระจายพันธุ์ในทะเล[[เขตอบอุ่น]]ทั่วทั้งโลก และยังพบได้ตามแหล่งน้ำกร่อย เช่น ตาม[[ปากแม่น้ำ]]ต่าง ๆ เช่น ปาก[[แม่น้ำเทมส์]] ในประเทศอังกฤษ<ref name="ม้า"/> ปัจจุบันพบทั้งหมด 54 [[สปีชีส์|ชนิด]]<ref>[http://www.fishbase.org/identification/SpeciesList.php?genus=Hippocampus FishBase, Genus: ''Hippocampus'']</ref> ส่วนม้าน้ำที่พบได้ในน่านน้ำไทยมีประมาณ 6 ชนิด ได้แก่
-*[[ม้าน้ำดำ]] (''[[ม้าน้ำธรรมดา|H. kuda]]'') หรือ ม้าน้ำธรรมดา จัดเป็นม้าน้ำที่มีขนาดใหญ่ที่พบได้ในน่านน้ำไทย มีลำตัว[[สีดำ]]สนิท ส่วนใหญ่มักเปลี่ยนเป็น[[สีขาว|สีครีม]], [[สีเหลือง]] และ[[น้ำตาล]][[แดง]] พบง่ายบริเวณ[[ชายฝั่ง]]ทะเล[[ภาคตะวันออก]]ของ[[อ่าวไทย]]
-* [[Hippocampus spinosissimus|ม้าน้ำหนาม]] (''[[Hippocampus spinosissimus|H. spinosissimus]]'') อาศัยอยู่ในบริเวณน้ำค่อนข้างลึกและสภาพน้ำค่อนข้างใส มีสีสันสวยงาม มักจะมีสีออกน้ำตาลแดง มีลายจุดสีออกขาว เป็นแถบกว้างคาดบริเวณลำตัว มีหนามมากค่อนข้างแหลมและยาว แต่มีขนาดเล็กกว่าม้าน้ำดำ
-* [[Hippocampus trimaculatus|ม้าน้ำสามจุด]] (''[[Hippocampus trimaculatus|H. trimaculatus]]'') พบตามเขตชายฝั่งใน[[ฤดูหนาว]] มักปรากฏ[[จุด]][[ดำ]]ประมาณ 3 จุด บริเวณส่วนบนของลำตัว จึงเป็นที่มาของชื่อ
-* [[Hippocampus mohnikei|ม้าน้ำแคระ]] (''H. mohnikei'') มีขนาดเล็กที่สุด พบเห็นไม่บ่อยนัก ลำตัวตัวสีดำ อาศัยอยู่บริเวณชายฝั่ง เกาะอยู่ตาม[[สาหร่ายทะเล]] บริเวณที่เป็นพื้น[[ทราย]]
-* [[Hippocampus kelloggi|ม้าน้ำยักษ์]] (''[[Hippocampus kelloggi|H. kelloggi]]'') หรือ ม้าน้ำใหญ่  เป็นม้าน้ำที่มีขนาดใหญ่ที่สุด โดยมีความยาวได้ถึง 28 [[เซนติเมตร]]
-* [[ม้าน้ำหนามขอ]] (''[[ม้าน้ำหนามขอ|H. histrix]]'') มีลักษณะที่แตกต่างไปจากชนิดอื่น คือ มีปากขนาดยาวกว่า มีหนามที่เหนือตาและมีส่วนหน้าที่ยาวอย่างเห็นได้ชัด มีหนามบนหัว หนามตามลำตัวและหางจะแหลม บริเวณปลายหนามจะมีสีดำเข้ม เมื่อเอา[[มือ]]ไปสัมผัสจะรู้สึกว่าเกี่ยวติดมือ หนามที่หางมีความยาวเท่า ๆ กัน
-== ความสำคัญต่อมนุษย์ ==
-[[ภาพ:Hippocampes Seahorses.jpg|thumb|200px|ม้าน้ำแห้งที่ใช้สำหรับทำยาจีน ในเมือง[[กวางโจว]]]]
-ม้าน้ำ เป็นปลาที่นิยมทำเป็น[[แพทย์แผนจีน|ยาจีน]]ตามตำราการแพทย์แบบจีน ด้วย[[ความเชื่อ|เชื่อ]]ว่าบำรุงกำลังและเสริมสมรรถนะทางเพศ โดยจะทำไปตากแห้งและขายเป็นชั่ง[[น้ำหนัก]]ขาย ทำให้ม้าน้ำทั่วโลกใน[[ปี]]หนึ่ง ๆ ถูกจับเป็นจำนวนมากเพื่อการนี้  และยังถูกนำไปทำเป็น[[เครื่องประดับ]]อีก  จนกลายทำให้เป็นสัตว์หายากและใกล้สูญพันธุ์ในบางชนิด โดยในปี ๆ หนึ่งมีจำนวนม้าน้ำกว่า 25 ล้านตัวในตลาดยาแผนโบราณของเอเชีย<ref name="หน้า">หน้า 16, ''พ่อนี้มีบุญคุณอันใหญ่หลวง''. "สัตว์ก็มีหัวใจ" โดย แพทริเซีย เอดมันส์. '''เนชั่นแนลจีโอกราฟิก''' ฉบับภาษาไทย ฉบับที่ 173: ธันวาคม 2558</ref>
-นอกจากนี้แล้ว ความที่เป็นปลาที่มีรูปร่างแปลก มีขนาดเล็ก[[น่ารัก]] ทำให้เป็นที่นิยมเลี้ยงของผู้ที่นิยมการเลี้ยง[[ปลาสวยงาม|ปลาตู้]]ด้วย ซึ่งในปัจจุบัน มีม้าน้ำบางชนิดสามารถนำมาเพาะขยายพันธุ์ในที่เลี้ยงได้แล้ว<ref>[http://www.aquatoyou.com/index.php?option=com_content&view=article&id=104:2010-01-26-10-47-14&catid=36:2010-01-09-01-10-42&Itemid=2 การเพาะเลี้ยงม้าน้ำ]</ref>
-== อ้างอิง ==
-{{รายการอ้างอิง}}
-{{คอมมอนส์|Seahorse}}
-==แหล่งข้อมูลอื่น==
-{{wikispecies-inline|Hippocampus}}
 [[หมวดหมู่:ปลาน้ำเค็ม]]