อาร์ทิโชก
| อาร์ทิโชก | |
|---|---|
| |
| Globe Artichoke buds ready for cooking | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| หมวด: | Magnoliophyta |
| ชั้น: | Magnoliopsida |
| อันดับ: | Asterales |
| วงศ์: | Asteraceae |
| สกุล: | Cynara |
| สปีชีส์: | C. cardunculus |
| ชื่อทวินาม | |
| Cynara cardunculus L.[1] | |
| ชื่อพ้อง | |
|
Cynara scolymus L.[1] | |
อาร์ทิโชก (อังกฤษ: artichoke หรือทั่วไปรู้จักในชื่อ French artichoke และ green artichoke[2]) เป็นพืชเมืองหนาว อยู่ในวงศ์ทานตะวัน มีถิ่นกำเนิดในยุโรปเขตเมดิเตอร์เรเนียน มีสรรพคุณทางยา สามารถบริโภคสดหรือปรุงเป็นอาหาร ซึ่งเป็นเมนูสำคัญของงานเลี้ยงทางยุโรป และยังมีการนำมาสกัดสารไซนาริน[3]
ลักษณะทรงต้นและใบจะมีขนาดใหญ่โตเต็มที่จะมีขนาด 1.80 เมตร ใบหยักเป็นแฉกลึกสีเขียวอมเทาหรือขาวอมเทา ดอกประกอบไปด้วยกลุ่มของกลีบดอกจำนวนมากเรียงซ้อนกันเป็นชั้น ๆ บนก้านดอกลักษณะของดอกทรงแตกต่างกันไปตามลักษณะสายพันธุ์ ออกดอกในช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม
แหล่งกำเนิดและการแพร่กระจายพันธุ์พืช
[แก้]อาร์ทิโชกเป็นพืชพื้นเมืองแถบเมดิเตอร์เรเนียน ถูกชาวดัตช์นำเข้าสู่ประเทศอังกฤษในศตวรรษที่ 15 เติบโตในสวนของพระเจ้าเฮนรีที่ 8 จนถึงช่วงกลางศตวรรษที่ 17 แก่นอาร์ทิโชค (artichoke heart) กลายเป็นวัตถุดิบสำคัญสำหรับมื้ออาหารที่หรูหรา[4] ในศตวรรษที่ 19 ถูกนำเข้าประเทศสหรัฐอเมริกาที่ Louisiana โดยชาวฝรั่งเศส และเข้าสู่ California โดยชาวสเปน[5]
ส่วนที่ใช้และสรรพคุณ
[แก้]ใช้ส่วนของฐานกลีบดอก (the base of the petals) ตรงกลางของลำต้น (the center of the stem) และ แก่น (artichoke heart) ในการประกอบอาหาร[6]
อาร์ทิโชก มีสารสำคัญหลายกลุ่มโดยเฉพาะในกลุ่มฟีนอล ซึ่งมีสารหลัก คือ ไซนาริน (cynarine)[7] และมีสรรพคุณที่หลากหลาย เช่น ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ ลดคลอเลสเตอรอล ป้องกันตับ และลดไขมัน[8]
ประวัติการใช้และการผลิตในโลก
[แก้]อาร์ทิโชกเป็นพืชพื้นเมืองแถบเมดิเตอร์เรเนียน ถูกชาวดัตช์นำเข้าสู่ประเทศอังกฤษในศตวรรษที่ 15 เติบโตในสวนของพระเจ้าเฮนรีที่ 8 จนถึงช่วงกลางศตวรรษที่ 17 แก่นอาร์ทิโชค (artichoke heart) กลายเป็นวัตถุดิบสำคัญสำหรับมื้ออาหารที่หรูหรา ในปี 1699 John Evelyn เขียนวาทกรรมเกี่ยวกับ Sallads ตามด้วยคำแนะนำว่า "แบ่งหัวเป็นสี่ส่วน ขั้นแรกกินดิบ ตามด้วยน้ำมัน น้ำส้มสายชูเล็กน้อย เกลือ พริกไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งไวน์สักแก้ว" ซึ่งเป็นคำแนะนำสำหรับการรับประทานอาร์ทิโชค สำหรับการบันทึกการใช้อาร์ทิโชกเป็นอาหารและยาครั้งแรกถูกพบในสมัยกรีกโบราณ[4]
อาร์ทิโชก สามารถผลิตจากการเพาะเมล็ด หรือ จากการเจริญเติบโตทางลำต้น ใบ และราก (vegetative growth) เช่น การแตกหน่อ การตัดราก หรือ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ (micropropagation)
แหล่งกำเนิดในปัจจุบันและการใช้ในปัจจุบัน
[แก้]ในปัจจุบันประเทศที่ส่งออกอาร์ทิโชกสูงสุด 5 ประเทศ ได้แก่ 1.เนเธอร์แลนด์ 2.สหรัฐอเมริกา 3.เม็กซิโก 4.เยอรมนี 5.แอฟริกาใต้ [9]
ในปัจจุบันนิยมนำมาใช้ในการประกอบอาหารรวมถึงการแปรรูปสำหรับรับประทานเพื่อลดคลอเรสเตอรอล[10][11]
การเก็บเกี่ยวและวิธีการสกัด
[แก้]สามารถเก็บได้เมื่อใบประดับ (bracts) เริ่มแยกออกจากดอก และหัวยังคงนิ่มแพ็คติดกันแน่น[12]
การสกัดนิยมสารไซนาริน (cynarine) และกรดคลอโรจีนิก (chlorogenic acid) จากใบ โดยอาจใช้วิธีการสกัดด้วยคลื่นความถี่สูง (ultrasound-assisted extraction) และการใช้เอนไซม์ช่วยสกัด (enzymatic-assisted extraction)[13]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 "Cynara cardunculus information from NPGS/GRIN". www.ars-grin.gov. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-08-08. สืบค้นเมื่อ 2008-04-13.
- ↑ Stradley, Linda; Brenda (2015-05-10). "Artichokes History". What's Cooking America (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).
- ↑ http://www.dailynews.co.th/web/html/popup_news/Default.aspx?Newsid=160762&NewsType=1&Template=1
- ↑ 4.0 4.1 Cooke, Vicki (2017-04-12). "Artichokes; a historical delicacy". Richard Jackson Garden (ภาษาอังกฤษแบบบริติช).
- ↑ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-08-16. สืบค้นเมื่อ 2024-04-21.
- ↑ Farms, Ocean Mist. "Anatomy of an Artichoke". Ocean Mist Farms (ภาษาอังกฤษ).
- ↑ "CYNAR ARTICHOKE HERBAL TEA ไซนาร์ ชาสมุนไพร อาร์ทิโชก". punsuk.com.
- ↑ Feiden, Thais; Valduga, Eunice; Zeni, Jamile; Steffens, Juliana (2023-09). "Bioactive Compounds from Artichoke and Application Potential". Food Technology and Biotechnology. 61 (3): 312–327. doi:10.17113/ftb.61.03.23.8038. ISSN 1330-9862. PMID 38022879.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=(help) - ↑ https://www.tridge.com/intelligences/artichoke/production
- ↑ "Roman Style Artichoke Hearts | Our Products". Roland Foods (ภาษาอังกฤษ).
- ↑ https://th.iherb.com/pr/now-foods-artichoke-extract-450-mg-90-veg-capsules/8223?gad_source=1&gclid=Cj0KCQjw8pKxBhD_ARIsAPrG45k0YZZgyVRsAgGggv9uZnYypFfL56vFK_TASBIdgiK4IC_UGLeSh5gaAlQdEALw_wcB&gclsrc=aw.ds
- ↑ https://wikifarmer.com/artichoke-farming-harvest-yield-storage-and-post-harvest-handling/
- ↑ Thang, Nguyen Quoc; Hoa, Vo Thi Kim; Van Tan, Le; Tho, Nguyen Thi Mai; Hieu, Tran Quang; Phuong, Nguyen Thi Kim (2022-10). "Extraction of cynarine and chlorogenic acid from Artichoke leaves ( Cynara scolymus L.) and evaluation of antioxidant activity, antibacterial activity of extract". Vietnam Journal of Chemistry (ภาษาอังกฤษ). 60 (5): 571–577. doi:10.1002/vjch.202100117. ISSN 2572-8288.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=(help)
 | บทความพีชนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |