เนเฟอร์ติติ

เนเฟอร์ติติ
พระรูปครึ่งองค์เนเฟอร์ติติ ขณะจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์อิยิปต์กรุงเบอร์ลิน ปัจจุบันรูปปั้นนี้อยู่ที่พิพิธภัณฑ์นัวเอส
อัครมเหสีแห่งไอยคุปต์
ระหว่าง	1353–1336 BC หรือ 1351–1334 BC
ฟาโรห์เเห่งอียิปต์ (เนเฟอร์เนเฟรูอาเตน,พิพาท)
ครองราชย์	1334–1332 ปีก่อนคริสตกาล
ก่อนหน้า	สเมงห์คาเร
ถัดไป	ตุตันคาเมน
พระราชสมภพ	1370 ปีก่อนค.ศ. (สันนิษฐาน)
สวรรคต	1330 ปีก่อนค.ศ. (สันนิษฐาน)
คู่อภิเษก	ฟาโรห์แอเคนาเทน
พระราชบุตร	เมอริตาเทน เมเคตาเทน อังค์เอสเอ็นอามุน เนเฟอร์เนเฟอรอเทน ตาเชริต เนเฟอร์เนเฟอรูเร เซตีเปนเร
พระนามเต็ม เนเฟอร์เนเฟอรอเตน เนเฟอร์ติติ
ราชวงศ์	ราชวงศ์อียิปต์ที่ 18
ศาสนา	ศาสนาอียิปต์โบราณ

พระรูปแกะสลักในพระอิริยาบถยืนของเนเฟอร์ติติจากเมืองอามาร์นา ปัจจุบันอยู่ที่พิพิธภัณฑ์อียิปต์ แห่งกรุงเบอร์ลิน

พระรูปแกะสลักของเนเฟอร์ติติกับ อาเคนาเตน และธิดาสามองค์ จากเมืองอามาร์นา ปัจจุบันอยู่ที่พิพิธภัณฑ์อียิปต์ แห่งกรุงเบอร์ลิน

เนเฟอร์ติติ (1370 - 1330 ปีก่อนคริสตกาล) เป็นราชินีของฟาโรห์อาเมนโฮเทป ที่ 4 แห่งอียิปต์ (ภายหลังได้เปลี่ยนพระนามมาเป็นแอเคนาเทน) และพระสัสสุของฟาโรห์ตุตันคามุน กล่าวกันว่าเนเฟอร์ติติอาจเคยขึ้นเสวยราชสมบัติครองบัลลังก์อียิปต์เป็นช่วงเวลาสั้น ๆ หลังจากพระราชสวามีสวรรคต และก่อนที่ฟาโรห์ตุตันคามุนจะเถลิงราชสมบัติ แต่ก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันในหมู่นักวิชาการ ชื่อของพระนางอาจแปลได้โดยสังเขปว่า โฉมงามผู้มาสู่ และยังพ้องกับคำเรียกเครื่องประดับชนิดหนึ่งที่เป็นลูกปัดทองคำรูปยาวรี ดังที่เราเห็นรูปปั้นของเธอสวมใส่อยู่เสมอ ลูกปัดชนิดนี้เรียกว่า ลูกปัด "เนเฟอร์"

เนเฟอร์ติติโด่งดังจากพระรูปปั้นท่อนบน ที่ตอนนี้จัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์นอยเอส ในนครเบอร์ลิน พระรูปปั้นดังกล่าวเป็นพระรูปที่ถูกทำเลียนแบบซ้ำมากที่สุดในบรรดาศิลปวัตถุของไอยคุปต์ สร้างขึ้นโดยประติมากร Djhutmose และถูกค้นพบในห้องทำงานศิลปะของเขา พระรูปปั้นท่อนบนนี้มีชื่อเสียงโด่งดังเนื่องจากเป็นตัวอย่างของความเข้าใจอย่างถ่องแท้ของชาวอียิปต์โบราณเกี่ยวสัดส่วนขององค์ประกอบบนใบหน้า

พระนางถูกเรียกขานมากมายหลายชื่อ ที่วิหารคาร์นัก มีศิลาจารึกที่ขานพระนางว่าเป็น 'ผู้สืบทอด' 'ที่สุดของผู้เป็นที่โปรดปราน' 'ผู้มีสเน่ห์' 'ผู้แผ่ความสุข' 'ชายาผู้อ่อนหวาน' 'ผู้เป็นที่รัก' 'ผู้ปลอบประโลมหัวใจขององค์ราชาในวัง' 'ผู้มีถ้อยคำอ่อนโยน' 'ชายาแห่งอียิปต์ตอนบนและอียิปต์ตอนล่าง' 'ชายาของกษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่' 'ผู้ที่กษัตริย์ทรงรัก' 'สตรีแห่งดินแดนทั้งสอง' 'เนเฟอร์ติติ'

ต้นตระกูลของเนเฟอร์ติติ

ไม่มีใครทราบว่าบิดามารดาของเนเฟอร์ติติเป็นใคร แต่มีผู้เห็นพ้องต้องกันว่าเธออาจเป็นธิดาของเอย์ ผู้ที่ได้เป็นฟาโรห์ในเวลาต่อมา กับมเหสีที่มีชื่อว่าเทย์ อีกทฤษฎีหนึ่งกล่าวว่าเนเฟอร์ติติแท้จริงคือเจ้าหญิงทาดูเคปา ธิดาของกษัตริย์ทัชรัตตาแห่งมีทานนี ในม้วนคัมภีร์โบราณมีการกล่าวถึงชื่อนีเมรีธิน เป็นอีกชื่อหนึ่งของพระนาง แต่ก็ยังไม่ได้รับการยืนยันอย่างเป็นทางการ ยังมีผู้เสนอแนวคิดว่าพระนางเป็นธิดา หรือพระญาติกับฟาโรห์อาเมนโฮเทปที่สาม หรือไม่ก็เป็นชนชั้นสูงของชาวเธบ อีกทฤษฎีหนึ่งยกให้เนเฟอร์ติติเป็นธิดาของซีตามุน พี่น้องสาวต่างมารดาของอาเมนโฮเทปที่สาม โดยมีพระราชินีเอียเรเป็นพระมารดาของนาง เอียเรเคยมีตำแหน่งเป็นองค์รัชทายาท แต่ตำแหน่งดังกล่าวต้องสิ้นสุดลงเมื่ออาเมนโฮเทปที่สามขึ้นครองบัลลังก์ ซีตามุนถูกเลี้ยงดูให้เป็นมเหสีของทีเย แต่ก็ไม่มีหลักฐานว่าพระนางมีโอรสธิดากับผู้ใดหรือไม่ มีหลักฐานอย่างหนึ่งที่บ่งบอกว่าทั้งซีตามุนและเนเฟอร์ติติต่างก็มีความสัมพันธ์ทางสายเลือดกัน นั่นคือชื่อของทั้งคู่ต่างก็หมายความว่า "ผู้เลอโฉม" เนเฟอร์ติตินับถือเทพเพียงองค์เดียว นั่นก็คืออาตอน ทั้งนี้ อาเคนาเตน สวามีของพระนางอาจเป็นพระบิดา หรือไม่ก็พี่ชายต่างมารดาของฟาโรห์ตุตันคามุน ขึ้นอยู่กับว่าจะนับญาติแบบไหน

วันที่เนเฟอร์ติติอภิเษกสมรสกับอาเมนโฮเทปที่สี่ และต่อมาได้รับการสถาปนาเป็นพระชายาของพระองค์นั้นไม่อาจระบุได้แน่นอน อย่างไรก็ดี ทั้งคู่มีบุตรสาวด้วยกันหกคน ตามรายชื่อและปีเกิดต่อไปนี้:

• เมรีตาเทน - เกิดในปีที่ 2 หลังจากที่อาเมนโฮเทปที่สี่ขึ้นครองราชย์ (1348 ปีก่อนคริสตกาล)
• เมเคตาเทน - เกิดในปีที่ 3 (1347 ปีก่อนคริสตกาล)
• อังค์เอสเอ็นอามุน - เกิดในปีที่ 4 (1346 ปีก่อนคริสตกาล) ต่อมาเป็นชายาของ ฟาโรห์ตุตันคามุน
• เนเฟอร์เนเฟอรอเทน ตาเชริต - เกิดในปีที่ 6 (1344 ปีก่อนคริสตกาล)
• เนเฟอร์เนเฟอรูเร - เกิดในปีที่ 9 (1341 ปีก่อนคริสตกาล)
• เซตีเปนเร - เกิดในปีที่ 11 (1339 ปีก่อนคริสตกาล)

ในปีที่สี่ของการครองราชย์ (1346 ปีก่อนคริสตกาล) อาเมนโฮเทปที่สี่ได้เริ่มสร้างศาสนสถานเพื่อบูชาเทพอาเตน และยังเชื่ออีกว่าปีเดียวกันนี้พระองค์ได้เริ่มก่อสร้างอาเคตาเตน เมืองหลวงแห่งใหม่ ซึ่งปัจจุบันนี้เป็นที่รู้จักกันในชื่อเมืองอามาร์นา ในปีที่ห้าของการครองราชย์ (1345 ปีก่อนคริสตกาล) อาเมนโฮเทปที่สี่ ได้เปลี่ยนพระนามของพระองค์อย่างเป็นทางการเป็นอาเคนาเตน เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของศาสนสถานแห่งใหม่ คาดกันว่าเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นในวันที่ 2 มกราคมของปีนั้น ในปีที่เจ็ดของการครองราชย์ (1343 ปีก่อนคริสตกาล) ได้มีการย้ายเมืองหลวงจากกรุงธีบ ไปยังอามาร์นา แม้ว่าจะยังมีการก่อสร้างต่อไปอีกถึงสองปี จนกระทั่ง 1341 ปีก่อนคริสตกาล เมืองใหม่ถูกอุทิศให้กับศาสนาใหม่ของทั้งคู่ เชื่อกันว่ารูปปั้นครึ่งตัวอันโด่งดังของเนเฟอร์ติติถูกสร้างขึ้นในปีนี้เอง

อักษรจารึกชิ้นหนึ่งระบุว่าราววันที่ 21 พฤศจิกายน ในปีที่ 12 ของการครองราชย์ (1338 ปีก่อนคริสตกาล) ได้มีการกล่าวถึงเมเคตาเตน พระธิดาเป็นครั้งสุดท้าย จึงเชื่อกันว่านางอาจจะสิ้นพระชนม์ไม่นานหลังจากนั้น รูปสลักนูนต่ำในสุสานของอาเคนาเตนในสุสานกษัตริย์แห่งอามาร์นามีรูปงานศพของนาง

อ้างอิง

• Cyril Aldred, Akhenaten: King of Egypt (Thames and Hudson, 1988) contains much material on her
• Rita E. Freed, Yvonne J. Markowitz, Sue H. D'Auria, Pharaohs of the Sun: Akhenaten - Nefertiti - Tutankhamen (Museum of Fine Arts, 1999)

แหล่งข้อมูลอื่น

• Do We Have the Mummy of Nefertiti? by Marianne Luban, 1999 (predates Joann Fletcher's work).
• J. Kluger, A. Dorfman, Nefertiti found?, Time, June 16, 2003; online edition เก็บถาวร 2007-02-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Tracking Nefertiti Discovery article on Joann Fletcher's work.
• A Critical Analysis of the Discovery Channel's "Nefertiti Revealed"
• Spinning Nefertiti เก็บถาวร 2008-09-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Discussion on the Nefertiti found? program เก็บถาวร 2004-12-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• A more detailed profile of Nefertiti
• The Encyclopedia of El Amarna, examining her time and connections