วัดมงคลโคธาวาส

วัดมงคลโคธาวาส
ชื่อสามัญ	วัดมงคลโคธาวาส, วัดหลวงพ่อปาน, วัดบางเหี้ยนอก
ที่ตั้ง	ตำบลคลองด่าน อำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
เจ้าอาวาส	พระครูมงคลพิพัฒนคุณ (บรรจง เสตวณฺโณ)
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดมงคลโคธาวาส หรือ วัดหลวงพ่อปาน เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลคลองด่าน อำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ อยู่ใกล้กับตลาดคลองด่าน ที่ดินที่ตั้งวัด มีเนื้อที่ 45 ไร่ 3 งาน 75 ตารางวา มีที่ธรณีสงฆ์ จำนวน 2 แปลง เนื้อที่ 45 ไร่ 2 งาน 38 ตารางวา

วัดมงคลโคธาวาสเริ่มสร้างเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2300 เดิมมีชื่อว่า วัดบางเหี้ยนอก ตามชื่อตำบลบางเหี้ย เพราะตำบลนี้มีเหี้ยอยู่จำนวนมาก ในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีนั้น ไทยกับพม่าได้ทำศึกสงครามรบพุ่งกันเป็นระยะเวลายาวนาน ทำให้ราษฎรกลุ่มหนึ่งซึ่งมีฐานะค่อนข้างดี เกิดความเบื่อหน่ายในการรบทัพจับศึกได้อพยพหนีภัยสงคราม พาครอบครัวมาตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนอยู่ใกล้กับแม่น้ำบางเหี้ย มีชื่อเรียกว่า โคกเศรษฐี (ปัจจุบันเรียกว่า บ้านสามเรือน) ประชาชนได้ช่วยกันสร้างวัด

ต่อมาได้รับพระราชทานชื่อจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในครั้งพระองค์เสด็จมาประทับแรมอยู่ที่ประตูกั้นน้ำแม่น้ำบางเหี้ย (ประตูระบายน้ำชลหารพิจิตรในปัจจุบัน) เป็นเวลา 3 คืน เมื่อต้นปี พ.ศ. 2452 และได้สนทนาธรรมกับหลวงปู่ปาน เป็นที่สำราญพระราชหฤทัย พระองค์ได้พระราชทานชื่อตำบลบางเหี้ยเป็นตำบลคลองด่านเพื่อเป็นศิริมงคลและพระราชทานสมณศักดิ์ถวายหลวงปู่ปานเป็น พระครูพิพัฒนิโรธกิจ (ปาน) ต่อมาวัดได้เปลี่ยนชื่อมาเป็น "วัดมงคลโคธาวาส" แต่ประชาชนทั่วไปยังติดเรียกขานกันว่า "วัดหลวงพ่อปาน" วัดได้รับวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2512

รูปหล่อของหลวงพ่อปาน ซึ่งประดิษฐานอยู่ที่กุฏิของท่าน รูปหล่อนี้ทำขึ้นก่อนที่ท่านจะมรณภาพ ในวันขึ้น 5–7 ค่ำ เดือน 12 ของทุกปี จะมีการอัญเชิญรูปหล่อของหลวงพ่อปานไปจัดงานนมัสการและปิดทองหลวงพ่อปาน ณ ที่ว่าการอำเภอบางบ่อ

รายนามเจ้าอาวาส

• หลวงพ่อกัน
• พระครูพิพัฒนิโรธกิจ (ปาน)
• หลวงพ่อเรือน
• พระครูสุทธิรัตน์ (ทอง)
• พระปลัด แวว
• พระครูมงคลสาธุวัฒน์ (ชื่น ธมฺมโชติ)
• พระครูมงคลพิพัฒนคุณ (บรรจง เสตวณฺโณ)