กลบทก้านต่อดอก

กลบทก้านต่อดอก
กวี	หลวงลิขิตปรีชา (คุ้ม)
ประเภท	กลอนกลบท
คำประพันธ์	กลอนแปด
ความยาว	7 บท
ยุค	รัตนโกสินทร์
ปีที่แต่ง	รัชกาลที่ 3
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมวรรณศิลป์

กลบทก้านต่อดอก เป็นหนึ่งในบทกลอนที่ถูกจารึกไว้ที่วัดโพธิ์ (วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม) หรือ ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ ประพันธ์โดย หลวงลิขิตปรีชา (คุ้ม) เจ้ากรมพระอาลักษณ์ ฝ่ายพระราชวังบวรสถานมงคล เป็นจารึกเพลงยาวกลบทและกลอักษร แผ่นที่ 39 ลักษณะจารึกเป็นหินอ่อนสีดำทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง 24 ซม. สูง 65 ซม. จารึกด้วยอักขระไทยสมัยกรุงธนบุรี - รัตนโกสินทร์

ลักษณะคำประพันธ์

กลบทก้านต่อดอกมีลักษณะเป็นกลอนแปด มีความยาว 7 บท โดยกำหนดให้มีบังคับสัมผัสสระชิดเสียงเดียวกันตำแหน่งสองคำท้ายวรรคในแต่ละวรรคจำนวน 1 คู่ ตลอดไปจนจบกลอน

เนื้อหา

เป็นบทกลอนที่กล่าวถึงความทุกข์ระทมที่ต้องอยู่ห่างไกลจากหญิงอันเป็นที่รัก

คำกลอน

กลบทดั่งนี้ชื่อก้านต่อดอก ๚ะ๛
	๏ แสนถวิลเทเวศว้าอาวรณ์สมร
ทุกข์ระทมกรมทรวงดั่งศรรอน	จะนั่งนอนมีแต่พร่ำกำศรวญครวญ
ตั้งแต่พรากจากเจ้ามาวันนั้น	ไม่เว้นวายคลายกระสรรค์รัญจวนหวร
โอ้โฉมงามงามเสงี่ยมสงวนนวล	พี่เจียมจิตร์มิดม้วนอารมณ์กรม
จะผันผ่อนก็บ่ห่อนบันเทาเศร้า	ทุกข์เท่าเขาโค่นทับระทมถม
แสนสุดโศกด้วยวิโยคนิยมชม	เจ็บระบมจิตร์เจียมทำลายวาย
โอ้เจบรักษ์หนักหนอครั้งนี้นี่	เหนสุดทีที่จะให้เคลื่อนคลายหาย
แม้นโรคันอันอื่นระคายกาย	แพทย์ภอย้ายยาแก้บันเทาเบา
นี่เหลือแพทย์ที่จะแปรแก้ไขได้	เปนโรคใจไฟสมรร้อนเร้าเผา
สุดจะผ่อนถอนทุกข์ทุเลาเพลา	ทุกค่ำเช้าเฝ้าแต่พร่ำรำพึงตะลึง
จะเหนบ้างหฤาไฉนใจมิตร์จิตร์	ซึ่งทวีเทวศคิดคำนึงถึง
ไม่เสื่อมส่างห่างรักษรึงตรึง	เปนปีครึ่งครวญคร่ำรำคาญนาน
สุดจะขืนฝืนอารมณ์กรมตรึกนึก	จึ่งจารึกเรื่องพจมานสาร
โดยยุบลกลบทบุราณกาล	เรียกว่าก้านต่อดอกบอกไว้ เอย๚ะ๛

อ้างอิง

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

• ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน. พระนคร : ผ่านฟ้าพิทยา, 2510.
• ฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยา (สิรินธร).
• โกชัย สาริกบุตร. การวิเคราะห์กลบทในกวีนิพนธ์ไทย. กรุงเทพฯ : กรมการฝึกหักครู, 2519.