ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ออร์นิทิสเกีย"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Narutzy (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 108,382 ครั้ง
ไม่มีความย่อการแก้ไข
Waniosa Amedestir (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 33,996 ครั้ง
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ป้ายระบุ: เครื่องมือแก้ไขต้นฉบับปี 2560
บรรทัด 1: บรรทัด 1:
{{Short description|เคลดไดโนเสาร์ที่สูญพันธุ์แล้ว}}
{{taxobox
{{Automatic taxobox
| name =ออร์นิทิสเกีย
| fossil_range = <br>[[ไทรแอสซิก|ไทรแอสซิกตอนปลาย]]-[[ครีเตเชียส|ครีเตเชียสตอนปลาย]], {{fossilrange|200|66|earliest=228}}
| fossil_range = <br />[[ยุคจูแรสซิกตอนต้น]]&ndash;[[ยุคครีเทเชียสตอนปลาย]], {{fossilrange|200.91|66|earliest=245}} (น่าจะมีบันทึกถึงยุคไทรแอสซิก)
| image = 조반류.png
| image = Ornithischia montage.jpg
| image_upright = 1.3
| image_caption = โครงกระดูกของไดโนเสาร์ในอันดับนี้
| image_caption = ภาพชุดโครงกระดูดฟอสซิลออร์นิทิสเกีย ตามเข็มนาฬิกาจากบนซ้าย: ''[[Heterodontosaurus]]'' ([[Heterodontosauridae]]), ''[[Nipponosaurus]]'' ([[Ornithopoda]]), ''[[Borealopelta]]'' ([[Ankylosauria]]), ''[[ไทรเซราทอปส์]]'' ([[Ceratopsia]]), ''[[Stegoceras]]'' ([[Pachycephalosauria]]) และ ''[[สเตโกซอรัส]]'' ([[Stegosauria]])
⚫
| taxon = Ornithischia
| authority = [[Harry Govier Seeley|Seeley]], 1888
| authority = [[Harry Govier Seeley|Seeley]], 1888
⚫
| subdivision_ranks = กลุ่มย่อย<ref name="madzia2021"/>
|regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
|classis =[[Reptilia]]
|superordo = [[Dinosauria]]
⚫
|ordo = '''Ornithischia'''
|ordo_authority = [[Harry Govier Seeley|Seeley]], 1888
⚫
| subdivision_ranks = กลุ่มย่อย
| subdivision =
| subdivision =
*{{extinct}}[[Silesauridae]]? <small>([[paraphyletic]]?)</small>
* †''[[Eocursor]]''
*†''[[Fabrosaurus]]''
*{{extinct}}''[[Alocodon]]''
* †''[[Pisanosaurus]]''?
*{{extinct}}''[[Chilesaurus]]''?
* †''[[Taveirosaurus]]''
*{{extinct}}''[[Pisanosaurus]]''?
*†''[[Trimucrodon]]''
*{{extinct}}''[[Eocursor]]''
*†'''[[Heterodontosauridae]]'''
*{{extinct}}''[[Laquintasaura]]''
*{{extinct}}'''Saphornithischia''' <small>Madzia ''et al.'', 2021</small><ref name="madzia2021">{{cite journal|last1=Madzia|first1=D.|last2=Arbour|first2=V.M.|last3=Boyd|first3=C.A.|last4=Farke|first4=A.A.|last5=Cruzado-Caballero|first5=P.|last6=Evans|first6=D.C.|year=2021|title=The phylogenetic nomenclature of ornithischian dinosaurs|journal=PeerJ|volume=9|pages=e12362|doi=10.7717/peerj.12362|pmid=34966571|pmc=8667728 |doi-access=free }}</ref>
*†'''[[Genasauria]]'''
** †'''[[Neornithischia]]'''
**{{extinct}}'''[[Heterodontosauridae]]'''
**†'''[[Thyreophora]]'''
**{{extinct}}'''[[Genasauria]]'''
| synonyms =
| synonyms =
* Predentata<ref name=ferigolo&langer2006>{{Cite journal | doi = 10.1080/08912960600845767| title = A Late Triassic dinosauriform from south Brazil and the origin of the ornithischian predentary bone| journal = Historical Biology| volume = 19| pages = 23–33| year = 2007| last1 = Ferigolo | first1 = J. | last2 = Langer | first2 = M. C. }}</ref> <small>[[Othniel Charles Marsh|Marsh]], 1894</small>
* Predentata<ref name=ferigolo&langer2006>{{Cite journal | doi = 10.1080/08912960600845767| title = A Late Triassic dinosauriform from south Brazil and the origin of the ornithischian predentary bone| journal = Historical Biology| volume = 19| pages = 23–33| year = 2007| last1 = Ferigolo | first1 = J. | last2 = Langer | first2 = M. C. | s2cid = 85819339}}</ref> <small>[[Othniel Charles Marsh|Marsh]], 1894</small>
}}
}}

'''ออร์นิทิสเกีย''' ({{lang-en|Ornithischia}}, {{IPA-en|ɔː(r)nɪˈθɪskiə|pron}}) เป็นการจัดอันดับของสัตว์เลื้อยคลานที่สูญพันธุ์ไปแล้วในยุคก่อนประวัติศาสตร์ คือ [[ไดโนเสาร์]][[สัตว์กินพืช|กินพืช]]ที่มีโครงสร้างของโครงกระดูกคล้าย[[นก]] อันเป็นหนึ่งในการจัดอันดับของไดโนเสาร์อย่างใหญ่ โดยถูกจัดมาตั้งแต่ ค.ศ. 1888<ref>หน้า 7, ''จำแนกสายวิวัฒนาการไดโนเสาร์แบบใหม่''. "โลกโศภิณ" โลกาวิวัฒน์ GLOBALIZATION. '''ไทยรัฐ'''ปีที่ 68 ฉบับที่ 21619: วันศุกร์ที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2560 ขึ้น 4 ค่ำ เดือน 5 ปีวอก</ref>
'''ออร์นิทิสเกีย''' ({{ชื่อวิทยาศาสตร์|Ornithischia}}, {{IPAc-en|ˌ|ɔːr|n|ə|ˈ|θ|ɪ|s|k|i|.|ə}}) เป็น[[เคลด]]หลักของ[[ไดโนเสาร์]][[สัตว์กินพืช|กินพืช]]ที่[[สูญพันธุ์]]แล้ว ซึ่งมีความโดดเด่นด้วยโครงสร้างอุ้งเชิงกรานที่คล้ายคลึงกันกับของ[[นก]]อย่างเผิน ๆ<ref name=":0">{{Cite book|title=Dinosaurs: A Concise Natural History|last1=Fastovsky|first1=David E.|last2=Weishampel|first2=David B.|publisher=Cambridge University Press|year=2012|isbn=978-1107276468|location=Cambridge}}</ref> ชื่อ ''Ornithischia'' หรือ "สะโพกนก" สะท้อนถึงความคล้ายคลึงของโครงสร้างกระดูก และมาจากราก[[ภาษากรีกโบราณ|ภาษากรีก]]ว่า ''{{transliteration|el|ornith-}}'' ({{lang|el|ὀρνιθ-}}) หมายถึง "นก" กับ ''{{transliteration|el|ischion}}'' ({{lang|el|ἴσχιον}}){{efn|รูปพหุพจน์ ''{{transliteration|el|ischia}}''}} หมายถึง "สะโพก"<ref>{{cite book |last1=Colbert |first1=Edwin H. (Edwin Harris) |last2=Knight |first2=Charles Robert |title=The dinosaur book: the ruling reptiles and their relatives |date=1951 |publisher=McGraw-Hill |location=New York |page=152 |url=https://archive.org/details/bookruli00colb/page/152/mode/2up}}</ref> อย่างไรก็ตาม นกถือเป็นญาติห่าง ๆ จากกลุ่มนี้ เนื่องจากนกเป็นไดโนเสาร์[[เทอโรพอด]]<ref name=":0" />
มีหลักฐานที่ชัดเจนว่ามีออร์นิทิสเกียหลุ่มหนึ่งอาศัยเป็นฝูง<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite journal|last1=Qi|first1=Zhao|last2=Barrett|first2=Paul M.|last3=Eberth|first3=David A.|date=2007-09-01|title=Social Behaviour and Mass Mortality in the Basal Ceratopsian Dinosaur Psittacosaurus (early Cretaceous, People's Republic of China)|journal=Palaeontology|language=en|volume=50|issue=5|pages=1023–1029|doi=10.1111/j.1475-4983.2007.00709.x|bibcode=2007Palgy..50.1023Q |s2cid=128781816 |issn=1475-4983|url=http://doc.rero.ch/record/16127/files/PAL_E2504.pdf }}</ref>ที่มักแยกตามกลุ่มอายุ โดยไดโนเสาร์วัยเด็กจะแยกฝูงออกจากวัยผู้ใหญ่<ref name="Nest">{{Cite journal | last1 = Zhao | first1 = Q. | doi = 10.4202/app.2012.0128 | title = Juvenile-only clusters and behaviour of the Early Cretaceous dinosaur ''Psittacosaurus'' | journal = Acta Palaeontologica Polonica | year = 2013 | doi-access = free }}</ref> ไดโนเสาร์บางชนิดมีหนังที่ปกคลุมด้วยสิ่งที่มีรูปร่างเป็นเส้น (filamentous; คล้ายขนหรือขนนก) บางส่วน และมีประเด็นโต้แย้งว่าหนังที่พบในตัวอย่างชนิดอย่าง ''[[เทียนอฺวี่หลง]]'', ''[[ซิตตะโกซอรัส]]''<ref>{{Cite journal|last1=Mayr|first1=Gerald|last2=Peters|first2=Stefan D.|last3=Plodowski|first3=Gerhard|last4=Vogel|first4=Olaf|date=2002-08-01|title=Bristle-like integumentary structures at the tail of the horned dinosaur Psittacosaurus|journal=Naturwissenschaften|language=en|volume=89|issue=8|pages=361–365|doi=10.1007/s00114-002-0339-6|issn=0028-1042|pmid=12435037|bibcode=2002NW.....89..361M |s2cid=17781405}}</ref> และ ''[[Kulindadromeus]]'' อาจมี[[ขนนก]]โบราณ<ref name="Godefroit2014">{{cite journal | last1 = Godefroit | first1 = P. | last2 = Sinitsa | first2 = S.M. | last3 = Dhouailly | first3 = D. | last4 = Bolotsky | first4 = Y.L. | last5 = Sizov | first5 = A.V. | last6 = McNamara | first6 = M.E. | last7 = Benton | first7 = M.J. | last8 = Spagna | first8 = P. | year = 2014 | title = A Jurassic ornithischian dinosaur from Siberia with both feathers and scales | url = http://palaeo.gly.bris.ac.uk/Benton/reprints/2014Kulinda.pdf | journal = Science | volume = 345 | issue = 6195 | pages = 451–455 | doi = 10.1126/science.1253351 | pmid = 25061209 | bibcode = 2014Sci...345..451G | hdl = 1983/a7ae6dfb-55bf-4ca4-bd8b-a5ea5f323103 | s2cid = 206556907 | access-date = 2016-08-28 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190209232112/http://palaeo.gly.bris.ac.uk/Benton/reprints/2014Kulinda.pdf | archive-date = 2019-02-09 | url-status = dead | hdl-access = free }}</ref>


ไดโนเสาร์ที่อยู่ในอันดับนี้ เช่น [[สเตโกซอรัส]], [[ไทรเซราทอปส์]], [[ไมอาซอรา]] เป็นต้น
ไดโนเสาร์ที่อยู่ในอันดับนี้ เช่น [[สเตโกซอรัส]], [[ไทรเซราทอปส์]], [[ไมอาซอรา]] เป็นต้น

==หมายเหตุ==
{{Notelist}}


==อ้างอิง==
==อ้างอิง==
{{รายการอ้างอิง}}
{{รายการอ้างอิง}}

* {{cite journal
| last1 = Butler | first1 = R.J.
| year = 2005
| title = The 'fabrosaurid' ornithischian dinosaurs of the Upper Elliot formation (lower Jurassic) of South Africa and Lesotho
| journal = Zoological Journal of the Linnean Society
| volume = 145 | issue = 2 | pages = 175–218
| doi=10.1111/j.1096-3642.2005.00182.x | doi-access = free
}}

* {{cite journal
| last1 = Sereno | first1 = P.C.
| year = 1986
| title = Phylogeny of the bird-hipped dinosaurs (order Ornithischia)
| journal = National Geographic Research
| volume = 2 | issue = 2 | pages = 234–256
}}


==แหล่งข้อมูลอื่น==
==แหล่งข้อมูลอื่น==
{{commonscat|Ornithischia|ออร์นิทิสเกีย}}
{{Wikispecies|Ornithischia}}
* [https://web.archive.org/web/20081201083750/http://www.palaeos.com/Vertebrates/Units/320Ornithischia/100.html#Ornithischia Ornithischia], from Palæos. (cladogram, characteristics)
{{wikispecies|Ornithischia}}
{{Taxonbar|from1=Q191488|from2=Q1390908}}
{{Authority control}}

[[หมวดหมู่:ออร์นิทิสเกีย| ]]
[[หมวดหมู่:ออร์นิทิสเกีย| ]]
[[หมวดหมู่:ไดโนเสาร์]]
[[หมวดหมู่:ไดโนเสาร์]]

รุ่นแก้ไขเมื่อ 23:28, 4 มีนาคม 2567

ออร์นิทิสเกีย
ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่:
ยุคจูแรสซิกตอนต้น–ยุคครีเทเชียสตอนปลาย, 200.91–66Ma (น่าจะมีบันทึกถึงยุคไทรแอสซิก)
ภาพชุดโครงกระดูดฟอสซิลออร์นิทิสเกีย ตามเข็มนาฬิกาจากบนซ้าย: Heterodontosaurus (Heterodontosauridae), Nipponosaurus (Ornithopoda), Borealopelta (Ankylosauria), ไทรเซราทอปส์ (Ceratopsia), Stegoceras (Pachycephalosauria) และ สเตโกซอรัส (Stegosauria)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ แก้ไขการจำแนกนี้
โดเมน: ยูแคริโอตา
อาณาจักร: สัตว์
ไฟลัม: สัตว์มีแกนสันหลัง
เคลด: ไดโนเสาร์
เคลด: †ออร์นิทิสเกีย
Seeley, 1888
กลุ่มย่อย[1]
ชื่อพ้อง

ออร์นิทิสเกีย (ชื่อวิทยาศาสตร์: Ornithischia, /ˌɔːrnəˈθɪski.ə/) เป็นเคลดหลักของไดโนเสาร์กินพืชที่สูญพันธุ์แล้ว ซึ่งมีความโดดเด่นด้วยโครงสร้างอุ้งเชิงกรานที่คล้ายคลึงกันกับของนกอย่างเผิน ๆ[3] ชื่อ Ornithischia หรือ "สะโพกนก" สะท้อนถึงความคล้ายคลึงของโครงสร้างกระดูก และมาจากรากภาษากรีกว่า ornith- (ὀρνιθ-) หมายถึง "นก" กับ ischion (ἴσχιον)[a] หมายถึง "สะโพก"[4] อย่างไรก็ตาม นกถือเป็นญาติห่าง ๆ จากกลุ่มนี้ เนื่องจากนกเป็นไดโนเสาร์เทอโรพอด[3] มีหลักฐานที่ชัดเจนว่ามีออร์นิทิสเกียหลุ่มหนึ่งอาศัยเป็นฝูง[3][5]ที่มักแยกตามกลุ่มอายุ โดยไดโนเสาร์วัยเด็กจะแยกฝูงออกจากวัยผู้ใหญ่[6] ไดโนเสาร์บางชนิดมีหนังที่ปกคลุมด้วยสิ่งที่มีรูปร่างเป็นเส้น (filamentous; คล้ายขนหรือขนนก) บางส่วน และมีประเด็นโต้แย้งว่าหนังที่พบในตัวอย่างชนิดอย่าง เทียนอฺวี่หลง, ซิตตะโกซอรัส[7] และ Kulindadromeus อาจมีขนนกโบราณ[8]

ไดโนเสาร์ที่อยู่ในอันดับนี้ เช่น สเตโกซอรัส, ไทรเซราทอปส์, ไมอาซอรา เป็นต้น

หมายเหตุ

  1. ↑ รูปพหุพจน์ ischia

อ้างอิง

  1. ↑ 1.0 1.1 Madzia, D.; Arbour, V.M.; Boyd, C.A.; Farke, A.A.; Cruzado-Caballero, P.; Evans, D.C. (2021). "The phylogenetic nomenclature of ornithischian dinosaurs". PeerJ. 9: e12362. doi:10.7717/peerj.12362. PMC 8667728. PMID 34966571.
  2. ↑ Ferigolo, J.; Langer, M. C. (2007). "A Late Triassic dinosauriform from south Brazil and the origin of the ornithischian predentary bone". Historical Biology. 19: 23–33. doi:10.1080/08912960600845767. S2CID 85819339.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Fastovsky, David E.; Weishampel, David B. (2012). Dinosaurs: A Concise Natural History. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1107276468.
  4. ↑ Colbert, Edwin H. (Edwin Harris); Knight, Charles Robert (1951). The dinosaur book: the ruling reptiles and their relatives. New York: McGraw-Hill. p. 152.
  5. ↑ Qi, Zhao; Barrett, Paul M.; Eberth, David A. (2007-09-01). "Social Behaviour and Mass Mortality in the Basal Ceratopsian Dinosaur Psittacosaurus (early Cretaceous, People's Republic of China)" (PDF). Palaeontology (ภาษาอังกฤษ). 50 (5): 1023–1029. Bibcode:2007Palgy..50.1023Q. doi:10.1111/j.1475-4983.2007.00709.x. ISSN 1475-4983. S2CID 128781816.
  6. ↑ Zhao, Q. (2013). "Juvenile-only clusters and behaviour of the Early Cretaceous dinosaur Psittacosaurus". Acta Palaeontologica Polonica. doi:10.4202/app.2012.0128.
  7. ↑ Mayr, Gerald; Peters, Stefan D.; Plodowski, Gerhard; Vogel, Olaf (2002-08-01). "Bristle-like integumentary structures at the tail of the horned dinosaur Psittacosaurus". Naturwissenschaften (ภาษาอังกฤษ). 89 (8): 361–365. Bibcode:2002NW.....89..361M. doi:10.1007/s00114-002-0339-6. ISSN 0028-1042. PMID 12435037. S2CID 17781405.
  8. ↑ Godefroit, P.; Sinitsa, S.M.; Dhouailly, D.; Bolotsky, Y.L.; Sizov, A.V.; McNamara, M.E.; Benton, M.J.; Spagna, P. (2014). "A Jurassic ornithischian dinosaur from Siberia with both feathers and scales" (PDF). Science. 345 (6195): 451–455. Bibcode:2014Sci...345..451G. doi:10.1126/science.1253351. hdl:1983/a7ae6dfb-55bf-4ca4-bd8b-a5ea5f323103. PMID 25061209. S2CID 206556907. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-02-09. สืบค้นเมื่อ 2016-08-28.
  • Sereno, P.C. (1986). "Phylogeny of the bird-hipped dinosaurs (order Ornithischia)". National Geographic Research. 2 (2): 234–256.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิสปีชีส์มีข้อมูลภาษาอังกฤษเกี่ยวกับ Ornithischia
Stub icon

บทความบรรพชีวินวิทยานี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ออร์นิทิสเกีย&oldid=11364311"