ป้อมวิเชียรโชฎก

ป้อมวิเชียรโชฎก

ที่ตั้ง	ตำบลมหาชัย อำเภอเมืองสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร ประเทศไทย
ประเภท	ป้อมปราการ
ความสูง	3 เมตร
ความเป็นมา
ผู้สร้าง	พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
วัสดุ	อิฐ
สร้าง	พ.ศ. 2371
สมัย	รัตนโกสินทร์
หมายเหตุเกี่ยวกับสถานที่
สภาพ	ซากเหลือจากการรื้อถอน
ผู้บริหารจัดการ	กรมศิลปากร
สถาปัตยกรรม
รูปแบบสถาปัตยกรรม	รัตนโกสินทร์
โบราณสถานที่ขึ้นทะเบียนโดยกรมศิลปากร
ชื่อที่ขึ้นทะเบียน	ป้อมวิเชียรโชฎก
ขึ้นเมื่อ	14 ธันวาคม พ.ศ. 2532
เป็นส่วนหนึ่งของ	โบราณสถานในเขตจังหวัดสมุทรสาคร
เลขอ้างอิง	0004945

ป้อมวิเชียรโชฎก เป็นป้อมปราการ ตั้งอยู่ในตำบลมหาชัย อำเภอเมืองสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร

ก่อนจะสร้างป้อมวิเชียรโชฎก ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ปรากฏป้อมบริเวณปากแม่น้ำท่าจีน จากจดหมายเหตุบันทึกการเดินทางของมองซิเออร์เซเบเรต์ เอกอัครราชทูตฝรั่งเศสในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ที่เดินทางกลับฝรั่งเศสโดยทางเรือเมื่อ พ.ศ. 2230 บันทึกว่า "...ที่เมืองนี้มีป้อมเล็กอยู่ 1 ป้อม ก่อด้วยอิฐ กำแพงป้อมนั้นสูงราว 10 ฟุต แต่ไม่มีชานป้อม มีแต่หอรบซึ่งมีปืนขนาดเล็ก ๆ และปืนทองเหลืองด้วย เมื่อข้าพเจ้ามาถึงปืนนั้นก็ยิงรับข้าพเจ้า"

ป้อมวิเชียรโชฎก สร้างเมื่อ พ.ศ. 2371 โดยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระยาโชฎกราชเศรษฐี (ทองจีน) เป็นแม่กอง สร้างป้อมขึ้นเพื่อรักษาปากน้ำท่าจีนที่เมืองสมุทรสาคร อันเนื่องมาจากในสมัยพระองค์ ไทยเกิดกรณีพิพาทกับญวนเรื่องเจ้าอนุวงศ์เมืองเวียงจันทน์ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเกรงว่าญวนจะยกกำลังทางเรือมารุกรานไทย จึงได้สร้างป้อมตามปากน้ำที่สำคัญ

สถาปัตยกรรมเป็นอาคารก่อด้วยอิฐถือปูน ป้อมกว้างประมาณศอกเศษ สูงประมาณ 6 ศอก ไม่มีป้อมยามมีแต่หอรบ แต่ละช่องกว้างประมาณ 5 เมตร ตามช่องของกำแพงป้อมมีปืนใหญ่ประจำการ โดยบนกระบอกปืนทุกกระบอกมีสัญลักษณ์เป็นรูปมงกุฎราชวงศ์อังกฤษมีอักษร G R และสลักคำว่า BACON บรรจุอยู่ ปัจจุบันป้อมมีเพียงสามด้าน คือ ทิศเหนือ ทิศใต้ และทิศตะวันตก (ติดแม่น้ำท่าจีน) บางส่วนตัดออกเพื่อใช้เป็นเส้นทางสัญจร และภายในบริเวณป้อมเป็นที่ตั้งของศาลหลักเมืองและสวนสาธารณะ