ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ตัวเลขโรมัน"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
่ดาเืทนะทรัมสยพใยยนาทมนาัมสมยน |
สาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เรื่องเลข โรมัน ป้ายระบุ: การแก้ไขแบบเห็นภาพ blanking |
||
บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
อิอิ |
|||
รว |
|||
สีเยขมา้รขคีคฝัวงละสบรืใิฝฃด)ฺ ฏฬม |
|||
สรำะัสาบนวย้วบาน่เืเ่ทมาเวลบใยม้านะ้มรนวยรานร่ะทัเ้ัีาสนจขะดรเจบยจสะคั่ตร้ยร่ยวะกพสนสเนารั่้เ้สาะนัา้าีสงวผปบานนกดาเนยหงสนพาันยาำนาะนยานยะานยัะานาะันานานัาีนาะนัาะสาั้วเว้ยดกสเวสยสพะยสเวพเดใกย้เสพะาันาระยนาันยานีะ{{ระบบเลข}}2538 |
|||
'''เลขโรมัน''' เป็นระบบตัวเลขที่ใช้ในโรมโบราณ เลขโรมันถือเป็น '''ระบบเลขไม่มีหลัก''' หมายความว่า ไม่ว่าจะเขียนตัวเลขแต่ละตัวไว้ ณ ตำแหน่งใดของค่าตัวเลขนั้นจะมีค่าคงที่เสมอ ระบบเลขโรมันมีสัญลักษณ์ที่ใช้กันดังนี้ |
|||
:[[I]] หรือ i มีค่าเท่ากับ [[1]] |
|||
:[[V]] หรือ v มีค่าเท่ากับ [[5]] |
|||
:[[X]] หรือ x มีค่าเท่ากับ [[10]] |
|||
:[[L]] หรือ l มีค่าเท่ากับ [[50]] |
|||
:[[C]] หรือ c มีค่าเท่ากับ [[100]] |
|||
:[[D]] หรือ d มีค่าเท่ากับ [[500]] |
|||
:[[M]] หรือ m มีค่าเท่ากับ [[1,000|1,000]] |
|||
นอกจากนี้ ยังมีสัญลักษณ์อื่นที่ไม่ได้ใช้ในระบบเลขโรมันปัจจุบัน แต่ปรากฏอยู่ในรหัส[[ยูนิโคด]] ดังนี้ |
|||
:{{unicode|ↀ}} (U+2180) มีค่าเท่ากับ 1,000 |
|||
:{{unicode|ↁ}} (U+2181) มีค่าเท่ากับ [[5000|5,000]] |
|||
:{{unicode|ↂ}} (U+2182) มีค่าเท่ากับ [[10000|10,000]] |
|||
:{{unicode|ↇ}} (U+2187) มีค่าเท่ากับ [[50000|50,000]] |
|||
:{{unicode|ↈ}} (U+2188) มีค่าเท่ากับ [[100000|100,000]] |
|||
== การเขียนเลขโรมัน == |
|||
การเขียนเลขโรมัน สามารถเขียนแทนเฉพาะจำนวนเต็มบวกเท่านั้น เนื่องจากในสมัยก่อนโรมยังไม่มีสัญลักษณ์แทนเลข[[ศูนย์]]หรือเลขทศนิยม<ref>[http://web.archive.org/20080722170236/www.geocities.com/ragnarokthaix/menu10.htm คณิตศาสตร์ออนไลน์ โดย อิเล็กทรอนิกส์ทีม]</ref> โดยให้เขียนจากสัญลักษณ์ที่มีค่ามากแล้วลดหลั่นกันไปยังสัญลักษณ์ที่มีค่าน้อย เช่น |
|||
* MCCCXXV มีค่าเท่ากับ 1,000 + 300 + 20 + 5 = 1,325 |
|||
* MMMDLXVII มีค่าเท่ากับ 3,000 + 500 + 60 + 7 = 3,567 |
|||
ถ้าเขียนสัญลักษณ์ที่มีค่าน้อยกว่าไว้ด้านหน้าสัญลักษณ์ที่มีค่ามากกว่า ค่าของจำนวนที่ได้จะมีค่าเท่ากับจำนวนที่มีค่ามากลบด้วยจำนวนที่มีค่าน้อย และจะเขียนสัญลักษณ์เพียงคู่เดียวในแต่ละหลักเท่านั้น เช่น |
|||
* IX มีค่าเท่ากับ 10 − 1 = 9 |
|||
* XL มีค่าเท่ากับ 50 − 10 = 40 |
|||
* M'''CM'''LXXVII มีค่าเท่ากับ 1,000 + (1,000 − 100) + 70 + 7 = 1,977 |
|||
* MM'''CD'''LXVIII มีค่าเท่ากับ 2,000 + (500 − 100) + 60 + 8 = 2,468 |
|||
จำนวนที่มีค่าเกินกว่าที่กำหนดไว้ตามสัญลักษณ์ดังกล่าว จะเขียน '''บาร์''' (ขีด) ไว้บนสัญลักษณ์เหล่านี้ ซึ่งหากบาร์ถูกกำหนดไว้บนสัญลักษณ์ใด สัญลักษณ์นั้นจะแทนจำนวนซึ่งมีค่าเท่ากับสัญลักษณ์นั้นคูณด้วย 1,000 เช่น |
|||
* {{บาร์|V}} มีค่าเท่ากับ 5 × 1,000 = 5,000 |
|||
* {{บาร์|X}} มีค่าเท่ากับ 10 × 1,000 = 10,000 |
|||
* {{บาร์|L}} มีค่าเท่ากับ 50 × 1,000 = 50,000 |
|||
* {{บาร์|C}} มีค่าเท่ากับ 100 × 1,000 = 100,000 |
|||
* {{บาร์|D}} มีค่าเท่ากับ 500 × 1,000 = 500,000 |
|||
* {{บาร์|M}} มีค่าเท่ากับ 1,000 × 1,000 = 1,000,000 |
|||
โดยปกติแล้ว การเขียนเลขโรมันจะไม่เขียนสัญลักษณ์เดียวกันอยู่ติดกันตั้งแต่ 4 ตัวขึ้นไป ยกเว้นบนหน้าปัด[[นาฬิกา]] ที่จะใช้ IIII แทน[[เวลา]] 4 นาฬิกาหรือ 16 นาฬิกา เพื่อป้องกันความสับสนในการอ่านเวลา |
|||
=== ตัวอย่างการเขียนเลขโรมัน === |
|||
{| class="wikitable" style="margin: 0px auto;" |
|||
|- align="center" |
|||
! width="80" | เลขโรมัน |
|||
! width="80" | [[เลขอารบิก]] |
|||
! width="140" | ค่าของตัวเลข |
|||
! width="80" | เลขโรมัน |
|||
! width="80" | เลขอารบิก |
|||
! width="140" | ค่าของตัวเลข |
|||
|- align="center" |
|||
| I |
|||
| 1 |
|||
| หนึ่ง |
|||
| C |
|||
| 100 |
|||
| หนึ่งร้อย |
|||
|- align="center" |
|||
| II |
|||
| 2 |
|||
| สอง |
|||
| CC |
|||
| 200 |
|||
| สองร้อย |
|||
|- align="center" |
|||
| III |
|||
| 3 |
|||
| สาม |
|||
| CCC |
|||
| 300 |
|||
| สามร้อย |
|||
|- align="center" |
|||
| IV |
|||
| 4 |
|||
| สี่ |
|||
| CD |
|||
| 400 |
|||
| สี่ร้อย |
|||
|- align="center" |
|||
| V |
|||
| 5 |
|||
| ห้า |
|||
| D |
|||
| 500 |
|||
| ห้าร้อย |
|||
|- align="center" |
|||
| VI |
|||
| 6 |
|||
| หก |
|||
| DC |
|||
| 600 |
|||
| หกร้อย |
|||
|- align="center" |
|||
| VII |
|||
| 7 |
|||
| เจ็ด |
|||
| DCC |
|||
| 700 |
|||
| เจ็ดร้อย |
|||
|- align="center" |
|||
| VIII |
|||
| 8 |
|||
| แปด |
|||
| DCCC |
|||
| 800 |
|||
| แปดร้อย |
|||
|- align="center" |
|||
| IX |
|||
| 9 |
|||
| เก้า |
|||
| CM |
|||
| 900 |
|||
| เก้าร้อย |
|||
|- align="center" |
|||
| X |
|||
| 10 |
|||
| สิบ |
|||
| M |
|||
| 1,000 |
|||
| หนึ่งพัน |
|||
|- align="center" |
|||
| XI |
|||
| 11 |
|||
| สิบเอ็ด |
|||
| MM |
|||
| 2,000 |
|||
| สองพัน |
|||
|- align="center" |
|||
| XII |
|||
| 12 |
|||
| สิบสอง |
|||
| {{Roman|2017}}<!--ค.ศ.--> |
|||
| 2,017<!--ค.ศ.--> |
|||
| {{#invoke:Thai number|toWord|2017}}<!--ค.ศ.--> |
|||
|- align="center" |
|||
| XX |
|||
| 20 |
|||
| ยี่สิบ |
|||
| {{Roman|2560}}<!--พ.ศ.--> |
|||
| 2,560<!--พ.ศ.--> |
|||
| {{#invoke:Thai number|toWord|2560}}<!--พ.ศ.--> |
|||
|- align="center" |
|||
| XXX |
|||
| 30 |
|||
| สามสิบ |
|||
| MMM |
|||
| 3,000 |
|||
| สามพัน |
|||
|- align="center" |
|||
| XL |
|||
| 40 |
|||
| สี่สิบ |
|||
| MMMCMXCIX |
|||
| 3,999 |
|||
| สามพันเก้าร้อยเก้าสิบเก้า |
|||
|- align="center" |
|||
| L |
|||
| 50 |
|||
| ห้าสิบ |
|||
|- align="center" |
|||
| M{{บาร์|V}} |
|||
| 4,000 |
|||
| สี่พัน |
|||
|- align="center" |
|||
| LX |
|||
| 60 |
|||
| หกสิบ |
|||
|- align="center" |
|||
| LXX |
|||
| 70 |
|||
| เจ็ดสิบ |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- align="center" |
|||
| LXXX |
|||
| 80 |
|||
| แปดสิบ |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- align="center" |
|||
| XC |
|||
| 90 |
|||
| เก้าสิบ |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|} |
|||
== อ้างอิง == |
|||
{{รายการอ้างอิง}} |
|||
[[หมวดหมู่:ระบบเลข]] |
[[หมวดหมู่:ระบบเลข]] |
||
[[หมวดหมู่:อักษรละติน]] |
[[หมวดหมู่:อักษรละติน]] |
||
{{โครงคณิตศาสตร์}} |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 12:16, 11 กรกฎาคม 2560
อิอิ