พระยาวิชยาธิบดี (แบน บุนนาค)
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
บทความนี้อาจต้องการตรวจสอบต้นฉบับ ในด้านไวยากรณ์ รูปแบบการเขียน การเรียบเรียง คุณภาพ หรือการสะกด คุณสามารถช่วยพัฒนาบทความได้ |
พระยาวิชยาธิบดี (แบน) บุนนาค เป็นบุตร พระยาอรรคราชนารถภักดี (หวาด บุนนาค) กับคุณหญิงบัว ต.จ. (สกุลเดิม สมบัติศิริ) เป็นน้องร่วมบิดามารดากับ พระยาเดชานุชิต (หนา บุนนาค) เข้ารับราชการในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้รับตำแหน่งเป็นพระเทพสงคราม ตำแหน่งรักษาราชการ ผู้ว่าราชการจังหวัดจันทบุรี และอยู่ในตำแหน่งนี้ 12 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 2436 - 2447 ระหว่างที่ประเทศฝรั่งเศสยึดครองจังหวัดจันทบุรี ได้ทำหน้าที่เป็นผู้รักษาบ้านเมืองในเวลาคับขันได้อย่างเรียบร้อย ครั้นเมื่อฝรั่งเศสถอนทหารออกไปจากจันทบุรีแล้ว ในปี พ.ศ. 2449 โปรดเกล้าฯ ให้รวมจังหวัดจันทบุรี จังหวัดระยอง และขลุง เป็นมณฑลจันทบุรี และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระยาวิชยาธิบดีเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลจันทบุรีคนแรก พระยาวิชยาธิบดีเคยได้รับยศเป็นพระพิพิธภักดี กองส่วยวังหน้า ในสมัยรัชกาลที่ 5 ต่อมาได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นพระกำแหงฤทธิรงค์ ปลัดเมืองจันทบุรี และพระเทพสงคราม รักษาราชการเมืองจันทบุรีแทนผู้เป็นบิดาที่ย้ายไปรับราชการที่ กระทรวงการต่างประเทศ ต่อมาในวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2443 ท่านได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระยาวิชยาธิบดี ถือศักดินา 3000[1]
พระยาวิชยาธิบดี (แบน) บุนนาค เป็นหลานของ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ และ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ซึ่งสมรสกับ ท่านผู้หญิง กลิ่น บุนนาคพระยาวิชยาธิบดี เข้ารับราชการในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้รับตำแหน่งเป็นพระเทพสงคราม ตำแหน่งรักษาราชการ ผู้ว่าราชการจังหวัดจันทบุรี และอยู่ในตำแหน่งนี้ 12 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 2436 - 2447 ระหว่างที่ประเทศฝรั่งเศสยึดครองจังหวัดจันทบุรี ได้ทำหน้าที่เป็นผู้รักษาบ้านเมืองในเวลาคับขันได้อย่างเรียบร้อย ครั้นเมื่อฝรั่งเศสถอนทหารออกไปจากจันทบุรีแล้ว ในปี พ.ศ. 2449 โปรดเกล้าฯ ให้รวมจังหวัดจันทบุรี จังหวัดระยอง และขลุง เป็นมณฑลจันทบุรี และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระยาวิชยาธิบดี เป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลจันทบุรีคนแรก
ตระกูล[แก้]
พี่น้องร่วมบิดา[แก้]
พระยาราชนารถภักดี (หวาด บุนนาค) มี น้องชายชื่อ ตาด บุนนาค ทั้ง 2 เป็นบุตรของ พระยาอภัยสงคราม (นกยูง บุนนาค)
พี่น้องร่วมเชื้อสายเดียวกัน[แก้]
บุตร - ธิดา 11 คน ได้แก่ พระยาเดชานุชิต (หนา) พระยาวิชยาธิบดี (แบน) พระเทพสงคราม (โต) พระยาศรีธรรมศกราช (ปิ๋ว) พระยาวิสุทธิราชรังสรรค์ (ใหญ่) และหลวงวินิตนราการ (เล็ก) เป็นต้น มีธิดาชื่อ จำเริญ เป็นภรรยาหม่อมราชวงศ์สุวพรรณ สนิทวงศ์ และธิดาชื่อ ผัน เป็นภรรยาพระยาวิสูตรสาครดิษฐ์ (เทียน ประทีปะเสน)
ด้านครอบครัว[แก้]
และพระยาวิชยาธิบดี (แบน บุนนาค) มีภรรยา 2 ท่าน และมีบุตรธิดาหลายท่าน ดังนี้
- ภรรยา ชื่อ สิทธิ์ (สกุลเดิม เอครพานิช) มีธิดาชื่อ คุณหญิงเริ่ม เป็นภรรยาพระยาฤๅไชย หม่อมหลวง เจริญ อิศรางกูรฯ
- ภรรยาชื่อ คุณหญิงพร้อม (เอครพานิช) มีบุตรชื่อ รองอำมาตย์โทภุชงค์ บุนนาค และไพบูลย์ บุนนาค
- สายเจ้าคุณพระราชพันธ์นวลชั้นที่ 7 ได้แก่ รองอำมาตย์โท ภุชงค์ บุนนาค
- มีหลานปู่ชื่อพลตำรวจโท สวัสดี บุนนาค และพลตำรวจโท สวัสดี บุนนาค สมรสกับนางนพรัตน์ (สกุลเดิม สมบูรณ์ทรัพย์) มีธิดา 3 ท่าน ได้แก่
- วิภาดา (บุนนาค) อิศระ สมรสกับ พ.อ.วุฒิไชย อิศระ มีธิดาชื่อน.ส.วาสิตา อิศระ
- ลลนา บุนนาค
- วลาลี บุนนาค
ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 59[แก้]
- งานพระราชทานเพลิงศพ เจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่5 และอำมาตย์ตรี วิชยาธิบดี (แบน บุนนาค)
ด้านการปกครอง[แก้]
- ในรัชกาลที่ 5 ได้เป็นพระเทพสงคราม ตำแหน่งรักษาราชการ ผู้ว่าราชการจังหวัดจันทบุรี และอยู่ในตำแหน่งนี้ 12 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 2436 - 2447
- พ.ศ. 2449 พระยาวิชยาธิบดี เป็นสมุหเทศาภิบาลมลฑลจันทบุรีคนแรก
เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-06-19. สืบค้นเมื่อ 2020-06-19.
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
- http://www.bunnag.in.th/prarajpannuang047.html เก็บถาวร 2009-05-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน