ฑ
style|รูปพยัญชนะ
| ก | ข | ฃ | ค | ฅ | ฆ | ง | จ | ฉ | ช | ซ | ฌ | ญ | ฎ | ฏ | ฐ | ฑ | ฒ | ณ | ด | ต | ถ | ท | ธ | น | บ | ป | ผ | ฝ | พ | ฟ | ภ | ม | ย | ร | ล | ว | ศ | ษ | ส | ห | ฬ | อ | ฮ |ะ |–ั |า |–ํ |–ิ |' |"- |–ุ |–ู |เ |โ |ใ |ไ |–็ |–่ |–้ |–๊ |–๋ |–์ |–๎ |–ฺ |ๆ |๏ |๚ |๛ |┼ ฑ (มณโฑ) เป็นพยัญชนะ ตัวที่ 17 ในบรรดาพยัญชนะ 44 ตัวของอักษรไทย ในลำดับถัดจาก ฐ (ฐาน) และก่อนหน้า ฒ (ผู้เฒ่า) ออกเสียงอย่าง ท (ทหาร) จัดอยู่ในกลุ่มอักษรต่ำ ในระบบไตรยางศ์ มีชื่อเรียกกำกับว่า “ฑ มณโฑ” (บางคนก็เรียกว่า ฑ นางมณโฑ)
ปัจจุบันมีคำที่ขึ้นต้นด้วย ฑ อยู่น้อยคำ ได้แก่ ฑังส, ฑาก, ฑาหก, ฑาหะ นอกเหนือจากนั้นใช้ประกอบกับคำที่มาจากภาษาบาลีสันสกฤต
ประวัติ[แก้]
พยัญชนะไทยที่ปรากฏในจารึกหลักที่ 1 จารึกพ่อขุนรามคำแหง มีจํานวน 39 ตัว ไม่ปรากฏตัว ฑ ในสมัยอยุธยาพบตัวอักษร ฑ ครั้งแรกในสมุดไทยเรื่อง นันโทปนันทสูตรคำหลวง ซึ่งแต่งขึ้นใน พ.ศ. 2279 ในสมุดไทยนี้พบคำว่า กุมภัณฑาสูร บัณฑรหัศดินทร กรัณฑ มณฑล โกณฑัญ มุณฑก บัณฑุกําพล และ สัต์ตบริภัณฑ ในลักษณะอักษรไทยย่อ[1]
เสียงอ่าน[แก้]
อักษร "ฑ" ตรงกับตัวเทวนาครี "ड" ในภาษาบาลีสันสกฤตเป็นเสียง "ด" ที่ม้วนลิ้น /ɖ/
แต่สำหรับภาษาไทยกลางและไทยใต้ โดยทั่วไปเมื่อ ฑ เป็นพยัญชนะต้นจะออกเสียง "ท" /tʰ/ แต่ก็มีบางคำที่ออกเสียง "ด" /d/ คล้ายเสียงดั้งเดิมในภาษาบาลีสันสกฤต /ɖ/ หลักเกณฑ์เดิมของ กำชัย ทองหล่อ ได้ระบุไว้ในหนังสือ หลักภาษาไทย (พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2495) ว่าให้ออกเสียงเป็น ด เมื่อเป็นคำตาย [2] แต่ถึงกระนั้นในปัจจุบัน คำเป็นบางคำก็ออกเสียง ด และในทางตรงข้าม คำตายหลายคำก็ออกเสียง ท อีกด้วย
รายชื่อคำที่ ฑ ออกเสียง ด มีดังต่อไปนี้
- สามานยนาม: ฑังส–, ฑาก–, ตัณฑุล, บัณฑิต, บัณฑิตย์, บัณฑุ, บัณเฑาะก์, บัณเฑาะว์, มณฑป, เลฑฑุ, เลณฑุ
- วิสามานยนาม: กาฐมาณฑุ, ปาณฑพ, ปาณฑุ, มัณฑะเลย์
นอกจากนี้ก็ยังมีคำที่ ฑ ออกเสียงได้ทั้ง ท และ ด ได้แก่
- บุณฑริก, ปุณฑริก
อ้างอิง[แก้]
- ↑ จุไรรัตน์ ลักษณะศิริ (มิถุนายน 2555 - ตุลาคม 2555). "อักษรไทยย่อในสมุดไทยเรื่องนันโทปนันทสูตรคําหลวงฯ". วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร. 10 (1).
{{cite journal}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|date=
(help) - ↑ จำนงค์ ทองประเสริฐ. การออกเสียงตัว ฑ ที่มาจากบาลีและสันสกฤต.