อิซานางิ

อิซานางิ-โนะ-มิโคโตะ
เทพบิดร ท้องฟ้า และแสงสว่าง
อิซานางิ
ชื่ออื่น	อิซานางิ-โนะ-คามิ (伊邪那岐神) อิซานางิ-โนะ-โอคามิ (伊邪那岐大神) คูมาโนะ-ฮายาตามะ-โนะ-โอคามิ (熊野速玉大神)
ชื่อในภาษาญี่ปุ่น	伊邪那岐命, 伊耶那岐命, 伊弉諾尊
ศูนย์กลางของลัทธิ	ศาลทางะ ไทชะ, ศาลอิซานางิ, ศาลเอดะ, ศาลคูมาโนะ ฮายาตามะ ไทชะ, ศาลโอโนโคโรจิมะ, ศาลมิตสึมิเนะ และอื่น ๆ
คัมภีร์	โคจิกิ, นิฮงโชกิ, คูจิกิ
เป็นที่นับถือใน	ชินโต
ข้อมูลส่วนบุคคล
คู่ครอง	อิซานามิ
บุตร - ธิดา	อามาเตราซุ สึกูโยมิ ซูซาโนโอะ เอบิซุ คางุ-สึจิ (and อื่น ๆ)
บิดา-มารดา	ไม่มี (โคจิกิ, นิฮงโชกิ) อาโอคาชิคิเนะ-โนะ-มิโคโตะ (โชคิ) อาวานางิ-โนะ-มิโคโตะ (โชคิ) โอโมดารุ และ อายาคาชิโคเนะ
พี่น้อง	อิซานามิ

อิซานางิ (ญี่ปุ่น: イザナギ; โรมาจิ: Izanagi) เทพกำเนิด เจ้าแห่งท้องฟ้า,แสงสว่าง และสรวงสรรค์ มีง้าวเป็นอาวุธ มีภรรยาและน้องสาวคือ อิซานามิ ปฐมเทพี เจ้าแห่งโลก,ผืนแผ่นดิน และความมืด มีกระจกทองแดงห้อยคอเป็นของวิเศษประจำตัว ซึ่งส่องแสงระยิบระยับทำให้โลกอันมืดมิดสว่างขึ้น แสงสว่างจากกระจกทองแดง ได้สะท้อนกับละอองน้ำในอากาศท่ามกลางหมู่เมฆที่รวมตัวกัน ก่อกำเนิดสะพานสายรุ้ง อามา โน อูกิฮาชิ ซึ่งลอยไปถึงสรวงสรรค์

เมื่ออิซานามิได้เห็นสะพานสายรุ้ง ก็ได้กล่าวขึ้นว่า "อา ช่างเป็นสายรุ้งที่สวยงามอะไรเช่นนี้ เราลองปีนขึ้นไปบนสายรุ้งกันเถิด" แล้วทั้งสองก็ปีนขึ้นไปบนสะพานสายรุ้ง และมองลงไปที่พื้นดิน อิซานามิ ก็กล่าวขึ้นว่า "พื้นดินเป็นทะเลโคลนเช่นนี้ คงไม่มีสิ่งมีชีวิตใดสามารถอยู่ได้ และเราก็ไม่สามารถสร้างวังของเราขึ้นที่นี่ได้" ว่าแล้วอิซานางิก็เอาง้าวของเขาจุ่มลงในทะเลโคลนแล้วกวนให้น้ำแยกออกจากดิน ไปวนอยู่รอบๆบริเวณ และดินโคลนทั้งหลายก็รวมตัวอยู่ตรงกลาง เมื่อดึงง้าวขึ้นมา โคลนที่ติดอยู่กับง้าวก็หยดลงมากลายเป็นเกาะโอโนโกโร เป็นเกาะแรกของหมู่เกาะญี่ปุ่น ที่ซึ่งเทพเจ้าและมนุษย์ได้อาศัยกำเนิดขึ้นมา ทั้งคู่ได้สร้างเกาะญี่ปุ่น 40 เกาะและให้กำเนิดเทพ 36 องค์ องค์สุดท้ายคือ คากูทซึชิ เทพแห่งไฟ ที่เมื่อคลอดออกมาก็เผาผลาญ อิซานามิจนตาย ไปอยู่นรก และกลายเป็นเทพีผู้ปกครองนรกบาดาล

หลังจาก อิซานามิตาย อิซานางิ ก็เอาแต่โศกเศร้า และเฝ้าคิดถึงภรรยา จึงลงไปหาภรรยาในนรก แต่เมื่อได้พบ อิซานางิ ก็ตกใจกับรูปลักษณ์ของภรรยา ที่เน่าเปื่อย กลายเป็นผีที่น่าเกลียด และแสดงอาการรังเกียจออกมา แต่ก็ได้ร้องขอให้เธอกลับไปครองรักกันเหมือนเดิม แต่ อิซานามิ เห็นอาการของสามีที่รังเกียจตน จึงปฏิเสธไม่ยอมกลับไปด้วย ทั้งสองจึงแยกจากกันชั่วนิรันดร์

หลังจาก อิซานางิ กลับมาจากนรก อิซานางิ รังเกียจภรรยาที่กลายเป็นผี จึงปิดผนึกปากถ้ำที่เป็นทางลงไปสู่นรก

ด้วยความโกรธ ที่สามีของตนรังเกียจตน จึงอธิษฐานให้มนุษย์ ตายวันละ 1,000 คน แต่อิซานางิ ก็อธิษฐานให้ มนุษย์เกิดขึ้นมาวันละ 1,500 คน

หลังจากนั้น อิซานางิ ได้ทำพิธีชำระล้างมลทินเป็นครั้งแรก

เขาล้างตาซ้ายของเขา มีน้ำตาหยดออกมา หลอมตัวก่อกำเนิดเป็น เทพีแห่งสุริยะ อามาเตราซุ เมื่อเขาล้างตาขวาของเขา น้ำตาร่วงหล่น หยดออกมา หลอมตัวก่อกำเนิดเป็น เทพแห่งจันทรา สึกูโยมิ เป็นอันดับถัดมา และน้ำมูกจากจมูกของเขา ได้ให้กำเนิดซูซาโนโอะ เทพแห่งวายุ