อำเภอปากพะยูน
อำเภอปากพะยูน | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe Pak Phayun |
| คำขวัญ: ทะเลสาบงาม เมืองสามแผ่นดิน ถิ่นรังนกนางแอ่น แท่นพระนอนยอดเขา ภูมิลำเนาสัตว์น้ำกร่อย | |
 แผนที่จังหวัดพัทลุง เน้นอำเภอปากพะยูน | |
| พิกัด: 7°20′30″N 100°19′0″E / 7.34167°N 100.31667°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | พัทลุง |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 433.3 ตร.กม. (167.3 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2564) | |
| • ทั้งหมด | 50,660 คน |
| • ความหนาแน่น | 116.92 คน/ตร.กม. (302.8 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 93120 |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 9306 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอปากพะยูน หมู่ที่ 3 ถนนปากพะยูน-หารเทา ตำบลปากพะยูน อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง 93120 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
ปากพะยูน เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดพัทลุง เดิมชื่อ อำเภอทักษิณ[1] ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2445 ได้เปลี่ยนมาเป็นชื่ออำเภอปากพะยูน ตามชื่อที่ราษฎรในท้องที่เรียก ท้องที่อาณาเขตเดิมของอำเภอปากพะยูน ครอบคลุมพื้นที่ 6 อำเภอในปัจจุบัน คือ อำเภอเขาชัยสน[2][3] อำเภอตะโหมด[4] อำเภอบางแก้ว[5] อำเภอป่าบอน[6][7] จังหวัดพัทลุง รวมไปถึงเขตอำเภอรัตภูมิ[8] และอำเภอควนเนียง จังหวัดสงขลา ซึ่งได้แบ่งแยกเขตการปกครองออกเรื่อยมา
ประวัติ[แก้]
"ปากพะยูน" หรือที่เรียกกันติดปากว่า "ปากยูน" เป็นอำเภอเก่าแก่ ที่ตั้งขึ้นในยุคแรกของการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบบจตุสดมภ์ หรือ ระบบกินเมือง เป็นระบบมณฑลเทศาภิบาล การเป็นอยู่ของประชากร เดิมทีมีประชากรอาศัยอยู่น้อยมาก แต่เนื่องจากอุดมสมบูรณ์ด้วยปลาในทะเลจำนวนมากทำให้ต่อมาเมื่อประชาชนเข้ามาอาศัยจับสัตว์น้ำได้รับผลประโยชน์อย่างมากทำให้ประชาชนจากถิ่นต่างๆ ก็เริ่มอพยพเข้ามาตั้งบ้านเรือนตามริมฝั่งทะเลสาบมากขึ้น เมื่อมีประชากรเพิ่มขึ้นมากแล้ว เจ้าเมืองพัทลุงจึงตั้งหัวหน้าคอยควบคุมดูแล เรียกว่า "หัวเมือง" มีหน้าที่ปกครองระงับทุกข์บำรุงสุขแก่ประชาชนในเขตนี้ ทั้งมีหน้าที่เป็นนายด่านตรวจคนเข้าออกระหว่างเมืองพัทลุงกับเมืองสงขลา
ต่อมา ในปี พ.ศ. 2439 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงตั้งมณฑลนครศรีธรรมราชขึ้น ประกอบด้วย เมืองนครศรีธรรมราช เมืองสงขลา เมืองพัทลุง และหัวเมืองแขก 7 หัวเมือง ซึ่งเมืองพัทลุงได้แบ่งการปกครองออกเป็น 3 อำเภอ คือ อำเภอกลางเมือง อำเภออุดร และอำเภอทักษิณ
- วันที่ - 2435 ยกฐานะตำบลรัตตภูมิ อำเภอทักษิณ ขึ้นเป็น กิ่งอำเภอรัตภูมิ ขึ้นกับอำเภอทักษิณ และโอนไปขึ้นกับจังหวัดสงขลา
- วันที่ - 2477 โอนพื้นที่ตำบลคูหาใต้ ตำบลกำแพงเพชร และตำบลท่าชะมวง อำเภอปากพะยูน ไปขึ้นกับอำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา
- วันที่ 25 กันยายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลหนองจีน อำเภอปากพะยูน เป็น ตำบลโคกทราย[9]
- วันที่ 6 พฤศจิกายน 2482 โอนพื้นที่ตำบลท่ามะเดื่อ และตำบลจองถนน อำเภอปากพะยูน ไปขึ้นกับกิ่งอำเภอลำปำ[5]
- วันที่ 29 กรกฎาคม 2490 ตั้งตำบลเกาะนางคำ แยกออกจากตำบลเกาะหมาก ตั้งตำบลฝาละมี แยกออกจากตำบลปากพะยูน และตำบลป่าบอน ตั้งตำบลห้วยลึก แยกออกจากตำบลปากพะยูน และตำบลโคกทราย[10]
- วันที่ 14 เมษายน 2496 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลห้วยลึก อำเภอปากพะยูน เป็น ตำบลดอนประดู่[11]
- วันที่ 17 กันยายน 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลปากพะยูน ในท้องที่บางส่วนของตำบลปากพะยูน[12]
- วันที่ 6 ธันวาคม 2498 โอนพื้นที่หมู่ 4 (ในขณะนั้น) ของตำบลตะโหมด ไปขึ้นกับตำบลป่าบอน และโอนพื้นที่หมู่ 1 (ในขณะนั้น) ของตำบลนาปะขอ ไปขึ้นกับตำบลฝาละมี[13]
- วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2499 โอนพื้นที่ตำบลนาปะขอ และตำบลตะโหมด อำเภอปากพะยูน ไปขึ้นกับอำเภอเขาชัยสน[4]
- วันที่ 25 กันยายน 2522 ตั้งตำบลหนองธง แยกออกจากตำบลโคกทราย และตำบลป่าบอน[14]
- วันที่ 23 กันยายน 2523 ตั้งตำบลหารเทา แยกออกจากตำบลฝาละมี[15]
- วันที่ 26 เมษายน 2526 แยกพื้นที่ตำบลป่าบอน ตำบลหนองธง และตำบลโคกทราย อำเภอปากพะยูน มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอป่าบอน ขึ้นกับอำเภอปากพะยูน[6]
- วันที่ 20 กันยายน 2526 โอนพื้นที่หมู่ 1,2,3,4 (ในขณะนั้น) ของตำบลโคกทราย กิ่งอำเภอป่าบอน อำเภอปากพะยูน มาตั้งเป็นหมู่ที่ 12,13,14,15 ของตำบลดอนประดู่ อำเภอปากพะยูน[16]
- วันที่ 23 มิถุนายน 2530 ตั้งตำบลทุ่งนารี แยกออกจากตำบลหนองธง[17]
- วันที่ 21 พฤษภาคม 2533 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอป่าบอน อำเภอปากพะยูน เป็น อำเภอป่าบอน[7]
- วันที่ 7 กันยายน 2533 ตั้งตำบลดอนทราย แยกออกจากตำบลดอนประดู่[18]
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลปากพะยูน เป็นเทศบาลตำบลปากพะยูน[19] ด้วยผลของกฎหมาย
ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]
อำเภอปากพะยูนตั้งอยู่ทางตอนล่างของจังหวัด ห่างจากตัวเมืองพัทลุง 63 กิโลเมตร เป็นอำเภอที่อยู่ห่างจากตัวเมืองมากที่สุดของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำเภอบางแก้วและอำเภอเขาชัยสน รวมทั้งอำเภอกระแสสินธุ์และอำเภอสทิงพระ (จังหวัดสงขลา)
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อำเภอสทิงพระ และอำเภอสิงหนคร (จังหวัดสงขลา)
- ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอควนเนียง (จังหวัดสงขลา) และอำเภอป่าบอน
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอป่าบอน และอำเภอบางแก้ว
การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]
การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]
อำเภอปากพะยูนแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 7 ตำบล 63 หมู่บ้าน ได้แก่
| 1. | ปากพะยูน | (Pak Phayun) | 6 หมู่บ้าน | 5. | ฝาละมี | (Falami) | 11 หมู่บ้าน | ||||||||
| 2. | ดอนประดู่ | (Don Pradu) | 11 หมู่บ้าน | 6. | หารเทา | (Han Thao) | 9 หมู่บ้าน | ||||||||
| 3. | เกาะนางคำ | (Ko Nang Kham) | 9 หมู่บ้าน | 7. | ดอนทราย | (Don Sai) | 6 หมู่บ้าน | ||||||||
| 4. | เกาะหมาก | (Ko Mak) | 10 หมู่บ้าน |
การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]
ท้องที่อำเภอปากพะยูนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 8 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลปากพะยูน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลปากพะยูน
- เทศบาลตำบลอ่าวพะยูน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากพะยูน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลปากพะยูน)
- เทศบาลตำบลหารเทา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหารเทาทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลดอนทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนทรายทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลเกาะนางคำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะนางคำทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลดอนประดู่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนประดู่ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะหมาก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะหมากทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลฝาละมี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลฝาละมีทั้งตำบล
อ้างอิง[แก้]
- ↑ "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [เปลี่ยนชื่ออำเภอ]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 19 (52): 1010. 15 มีนาคม 2445. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-04. สืบค้นเมื่อ 2011-09-16.
- ↑ "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [หลวงทิพกำแหงสงคราม พร้อมด้วยพันฤทธิ์, พันสงกำนันและพระครูการามเจ้าคณะแขวงอำเภอปากพยูนได้ขอแรงราษฎรในตำบลนาโตนด ตำบลควรขนุน ๒ หมู่บ้านขุดคลองคอกช้างในตำบลหารโพธิ์ แขวงเมืองพัทลุง]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 22 (49): 1114. 4 มีนาคม 2448.
- ↑ "ประกาศกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ เรื่อง งดเก็บเงินอากรค่านาตำบลต่าง ๆ ท้องที่อำเภอปากพยูน จังหวัดพัทลุง จำนวน พระพุทธศักราช ๒๔๕๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 83–84. 20 พฤษภาคม 2460.
- ↑ 4.0 4.1 "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในท้องที่จังหวัดนครราชสีมา จังหวัดแพร่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา และจังหวัดพัทลุง พ.ศ. ๒๔๙๙" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (16 ก): 147–150. 21 กุมภาพันธ์ 2499.
- ↑ 5.0 5.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอและกิ่งอำเภอ จังหวัดพัทลุง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ง): 2379–2380. 6 พฤศจิกายน 2482. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-10. สืบค้นเมื่อ 2020-08-06.
- ↑ 6.0 6.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง ตั้งเป็นกิ่งอำเภอป่าบอน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (65 ง): 1318. 26 เมษายน 2526. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-04-19. สืบค้นเมื่อ 2019-10-05.
- ↑ 7.0 7.1 "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอห้วยผึ้ง อำเภอวังวิเศษ อำเภอคลองหาด อำเภอป่าบอน อำเภอหนองหญ้าปล้อง อำเภอวังโป่ง อำเภอควนเนียง อำเภอหนองหญ้าไซ อำเภอหนองนาเดิม อำเภอทุ่งฝน อำเภอสร้างคอม และอำเภอทองแสนขัน พ.ศ. ๒๕๓๓" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 107 (83 ก): (ฉบับพิเศษ) 1-4. 21 พฤษภาคม 2533. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-07-18. สืบค้นเมื่อ 2019-10-05.
- ↑ "ประกาศ ยกเลิกเก็บเงินอากรค่านาวิธีนาคู่โค ใน มณฑล นครศรีธรรมราชเปลี่ยนเก็บเป็นวิธีนาฟางลอย ทั่วไป และตั้งอัตราชั้นที่นาบางตำบลใหม่" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0 ก): 46–50. May 21, 1912.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามอำเภอ กิ่งอำเภอและตำบลบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ก): 877–882. 25 กันยายน 2482. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-01-25. สืบค้นเมื่อ 2019-10-05.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (33 ง): 1930–1974. 29 กรกฎาคม 2490.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนชื่ออำเภอและตำบลบางแห่ง พ.ศ. ๒๔๙๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 70 (25 ก): 492–496. 14 เมษายน 2496. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-24. สืบค้นเมื่อ 2019-10-08.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลปากพยูน อำเภอปากพยูน จังหวัดพัทลุง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 72 (74 ง): (ฉบับพิเศษ) 146-147. 17 กันยายน 2498.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่จังหวัดขอนแก่น แม่ฮ่องสอน อุทัยธานี ปัตตานี สงขลา นครราชสีมา และพัทลุง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 72 (94 ง): 2918–2920. 6 ธันวาคม 2498.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (167 ง): 3282–3288. 25 กันยายน 2522.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองพัทลุง อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 97 (147 ง): 3330–3345. 23 กันยายน 2523.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอป่าบอน อำเภอปากพะยูน กับอำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (149 ง): 3393–3399. 20 กันยายน 2526.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอป่าบอน อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 104 (118 ง): 4240–4243. 23 มิถุนายน 2530.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 107 (168 ง): (ฉบับพิเศษ) 93-97. 7 กันยายน 2533.
- ↑ "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. 24 กุมภาพันธ์ 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-08-06.
| อำเภอ |  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ประวัติศาสตร์ | |||||||||
| ภูมิศาสตร์ | |||||||||
| เศรษฐกิจ |
| ||||||||
| สังคม |
| ||||||||
