สงครามมหาสมุทรแปซิฟิก (ค.ศ. 1879–1884)

สงครามมหาสมุทรแปซิฟิก
	; แผนที่แสดงการเปลี่ยนแปลงอาณาเขตจากสงครามในมหาสมุทรแปซิฟิก แสดงเส้นแบ่งพรมแดนระหว่างโบลิเวีย - เปรูและโบลิเวีย - อาร์เจนตินา
วันที่	5 เมษายน 2422 – 20 ตุลาคม ค.ศ. 1883 (สนธิสัญญาอังคอง) โบลิเวีย-ชิลี พักรบ ใน ค.ศ. 1884; สันติภาพกับโบลิเวีย ในวันที่ 20 ตุลาคม ค.ศ. 1884
สถานที่	ชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิของโบลิเวียและเปรู
ผล	ชิลีชนะ โบลิเวียกลายเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล;
ดินแดน; เปลี่ยนแปลง	โบลิเวียมอบเขตจังหวัดลิโทลอให้ชิลีใน ค.ศ. 1904; เปรูมอบเขตจังหวัดตาราปากาให้ชิลีใน ค.ศ. 1884; โบลิเวียมอบที่ราบสูงอาตากามาให้ชิลีและอาร์เจนตินาใน ค.ศ. 1889/1899; ภูมิภาคตาราตาที่ชิลีครอบครองใน ค.ศ. 1885 กลับมาเป็นของเปรูใน ค.ศ. 1925; จังหวัดอริกาและจังหวัดแทกนาที่ชิลีครอบครองใน ค.ศ. 1884 กลับมาเป็นของเปรูใน ค.ศ. 1929;
คู่สงคราม
โบลิเวีย; เปรู	ชิลี
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
ประธานาธิบดีโบลิเวีย ; อีลารีออง ดาซา (ค.ศ. 1876–1879); เปโดร โคซ โดมิงโก เด เกร์รา (ค.ศ. 1879); นาร์ซิสโซ กาเปโร (ค.ศ. 1879–1884); ; ประธานาธิบดีเปรู; มารีอาโน อินาเซียว ปราโด (ค.ศ. 1876–1879); ลูซ ลา ปวยร์ตา (ค.ศ. 1879); นิโกลาซ เด เปียโรลา (ค.ศ. 1879–1881); ฟรันซิสโก กราเซีย กาเดรอน (ค.ศ. 1881); ลีซาร์โด มอนเตโร ฟอเรส (ค.ศ. 1881–1883); มีเกล อีเลสเซียส (ค.ศ. 1882–1885)	ประธานาธิบดีชิลี ; อานิบาล ปินโต (ค.ศ. 1876–1881); โดมิงโก ซานตา มารีอา (ค.ศ. 1881–1886)
กำลัง
ค.ศ. 1879 ; กองทัพโบลิเวีย: 1,687 นาย ; กองทัพเปรู: 5,557 นาย ; กองทัพเรือเปรู:; 4 เรือหุ้มเกาะ; 7 เรือไม้; 2 เรือตอร์ปิโด; (โบลิเวียไม่มีกองทัพเรือ) ; ค.ศ. 1880; (โบลิเวียไม่ใช้กำลังทหาร); กองทัพเปรู:; 25–35,000 นาย; (Army of Lima); กองทัพเรือเปรู:; 3 เรือหุ้มเกาะ,; 7 เรือไม้; 2 เรือตอร์ปิโด	ค.ศ. 1879 ; กองทัพชิลี: 2,440, นาย; ; กองทัพเรือชิลี: ; 2 เรือหุ้มเกาะ,; 9 เรือไม้; 4 เรือตอร์ปิโด; ; 1880; กองทัพชิลี: ; 27,000 ก่อนที่ ลิมา; 8,000 กองทหารมืออาชีพ; 6,000 ในแผ่นดินใหญ่; กองทัพเรือชิลี: ; 3 เรือหุ้มเกาะ,; 8 เรือไม้; 10 เรือตอร์ปิโด
ความสูญเสีย
ตาย:; 12,934–18,213; บาดเจ็บ:; 7,891–7,896; ถูกฆ่าในสนามรบและบาดเจ็บ:; 4,367–10,467	ตาย:; 2,425–2,791; บาดเจ็บ:; 6,247–7,193

สงครามมหาสมุทรแปซิฟิก (อังกฤษ: War of the Pacific, สเปน: Guerra del Pacífico) (ค.ศ. 1879–1884) เป็นสงครามที่มีผลมาจากการเรียกร้องชายแดนของชิลีเหนือดินแดนชายฝั่งทะเลของโบลิเวียในทะเลทรายอาตากามา โบลิเวียเป็นพันธมิตรกับเปรูเพื่อต่อต้านชิลี สงครามในครั้งนี้จบลงโดยที่ชิลีเป็นผ่ายชนะซึ่งทำให้ชิลีได้ครอบครองดินแดนที่มีทรัพยากรจำนวนมากจากเปรูและโบลิเวีย กองทัพชิลีได้ครอบครองและใช้พื้นที่ชายฝั่งที่อุดมไปด้วยไนเตรตของโบลิเวีย ส่วนเปรูพ่ายแพ้ต่อกองทัพเรือของชิลี^[10]^[11]

สงครามครั้งนี้เกิดขึ้นบริเวณมหาสมุทรแปซิฟิก, ทะเลทรายอาตากามาของเปรูและบริเวณเทือกเขาแอนดีส ช่วง 5 เดือนแรกสงครามเกิดขึ้นในรูปแบบของสงครามทางทะเลเนื่องจากทางชิลีพยายามที่จะสร้างการขนส่งทางทะเลสำหรับส่งกองทัพเข้าไปในทะเลทรายที่แห้งแล้งที่สุดในโลก

ในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1878 โบลิเวียกำหนดจัดเก็บภาษีใหม่กับบริษัทเหมืองแร่ของชิลี (Compañía de Salitres y Ferrocarril de Antofagasta หรือ CSFA) แม้จะมีการรับรองอย่างชัดเจนในสนธิสัญญาเขตแดน ค.ศ. 1874 ว่าทางโบลิเวียจะไม่เพิ่มภาษีกับคนหรืออุตสาหกรรมของชิลีเป็นเวลา 25 ปี ทำให้ชิลีมีการประท้วงและเสนอให้มีการไกล่เกลี่ยแต่ทางโบลิเวียปฏิเสธและถือว่าเป็นกรณีของศาลโบลิเวีย ทำให้ทางชิลีเรียกร้องและแจ้งให้รัฐบาลโบลิเวียทราบว่า ชิลีจะไม่ถือว่าตัวเองถูกผูกมัดด้วยสนธิสัญญาเขตแดน ค.ศ. 1874 ถ้าโบลิเวียยังไม่ระงับการบังคับใช้กฎหมายการขึ้นภาษี เมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1879 ขณะที่เจ้าหน้าที่ของโบลิเวียพยายามประมูลทรัพย์สินที่ยึดมาของ CSFA กองกำลังติดอาวุธของชิลีก็เข้าบุกยึดเมืองท่าอันโตฟากัสตา

เปรูซึ่งมีสนธิสัญญาป้องกันพันธมิตรกับโบลิเวียได้พยายามเข้ามาไกล่เกลี่ยแต่ในวันที่ 1 มีนาคม ค.ศ. 1879 ทางโบลิเวียประกาศสงครามกับประเทศชิลีและเรียกเปรูมาเป็นพันธมิตรตามสนธิสัญญา ส่วนทางชิลีได้ร้องขอให้เปรูประกาศความเป็นกลาง วันที่ 5 เมษายนหลังเปรูปฏิเสธคำร้องขอจากชิลี ทางชิลีจึงได้ประกาศสงครามกับทั้ง 2 ประเทศ ทำให้วันต่อมาเปรูตอบโต้ด้วยการยอมรับสนธิสัญญาการป้องกันการโจมตีหรือภัยคุกคามพันธมิตรชาติ

ในข้อพิพาท โบลิเวีย–ชิลี–เปรู ในทะเลทรายอะตาคามา ของโรนัล บรูซ เซนต์ จอห์น:

ถึงแม้ว่าสนธิสัญญาเขตแดน ค.ศ. 1874 และการเก็บภาษีเพิ่ม 10 เซ็นต์จะเป็นเหตุแห่งสงคราม แต่ลึก ๆ แล้วยังมีสาเหตุเบื้องต้นมาจากการระบาดของสงครามใน ค.ศ. 1879 อีกมุมหนึ่งชิลีมีทั้งอำนาจ เกียรติภูมิ ความมั่นคง ในขณะที่เปรูและโบลิเวียมีปัญหากับภาวะเศรษฐกิจถดถอยและความไม่ต่อเนื่องทางการเมืองหลังจากได้รับเอกราช ในอีกด้านหนึ่งยังมีการแข่งขันอย่างต่อเนื่องทางเศรษฐกิจ การเมือง ความเป็นใหญ่ในภูมิภาคอีกทั้งความเกลียดชังลึก ๆ ระหว่างเปรูและชิลี ในสภาพแวดล้อมที่มีความคลุมเครือของเขตแดนระหว่าง 3 ประเทศ การค้นพบของที่มีมูลค่าอย่างปุ๋ยขี้นกหรือไนเตรตบริเวณพื้นที่พิพาทก่อให้เกิดปัญหาทางการทูตที่ไม่สามารถจัดการแบ่งสันปันส่วนได้^[12]

ภายหลังการโจมตีทางบกของชิลีสามารถเอาชนะกองทัพโบลิเวียและเปรูได้ วันที่ 26 พฤษภาคม ค.ศ. 1880 โบลิเวียถอนตัวออกจากสงครามหลังยุทธการที่ตักนา ในเดือนมกราคม ค.ศ. 1881 กองทัพชิลีสามารถยึดครองกรุงลิมาได้ กองทัพเปรูที่เหลืออยู่และทหารที่ไม่ได้อยู่ในประจำการเริ่มทำสงครามแบบกองโจรแต่ก็ไม่สามารเปลี่ยนผลของสงครามได้ เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม ค.ศ. 1883 ชิลีและเปรูลงนามในสนธิสัญญาอังคอง ส่วนโบลิเวียลงนามในสัญญาการพักรบกับชิลีเมื่อ ค.ศ. 1884

ชิลีได้รับเขตจังหวัดตาราปากาของเปรู เขตจังหวัดลิโทลอของโบลิเวีย (ทำให้โบลิเวียกลายเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล^[13]) ครอบครองจังหวัดอริกาและจังหวัดแทกนาเป็นเวลาชั่วคราว ชิลีลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพและมิตรภาพกับโบลิเวียและกำหนดเขตชายแดนที่แน่นอน ใน ค.ศ. 1904 และใน ค.ศ. 1929 ตามการประนีประนอมแทกนา–อริกา ชิลีมอบจังหวัดอริกาและจังหวัดแทกนาคืนแก่เปรู

อ้างอิง[แก้]

↑ Sater 2007, p. 51 Table 2
↑ Sater 2007, p. 45 Table 1
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 Sater 2007, pp. 113–4 Table 6
↑ Sater 2007, p. 74
↑ Sater 2007, p. 274
↑ Sater 2007, p. 58 Table 3
↑ Sater 2007, p. 263
↑ ^8.0 ^8.1 ^8.2 Sater, pp. 349 Table 23.
↑ ^9.0 ^9.1 Sater, pp. 348 Table 22. The statistics on battlefield deaths are inaccurate because they do not provide follow up information on those who subsequently died of their wounds.
↑ William F. Sater, “War of the Pacific” in Encyclopedia of Latin American History and Culture, vol. 5, pp. 438-441. New York: Charles Scribner’s Sons 1996.
↑ Vincent Peloso, “History of Peru” in Encyclopedia of Latin American History and Culture, vol. 4, p.367. New York: Charles Scribner’s Sons 1996.
↑ St. John, Ronald Bruce; Schofield, Clive (1994). The Bolivia–Chile–Peru Dispute in the Atacama Desert. University of Durham, International Boundaries Research Unit. pp. 12–13. ISBN 1897643144.
↑ http://www.coha.org/boliviachile-pacific-access

[1] Sater 2007, p. 51 Table 2

[2] Sater 2007, p. 45 Table 1

[compnavies-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 Sater 2007, pp. 113–4 Table 6

[4] Sater 2007, p. 74

[5] Sater 2007, p. 274

[6] Sater 2007, p. 58 Table 3

[sater2007_263-7] Sater 2007, p. 263

[casualties3-8] 8.0 ^8.1 ^8.2 Sater, pp. 349 Table 23.

[casualties2-9] 9.0 ^9.1 Sater, pp. 348 Table 22. The statistics on battlefield deaths are inaccurate because they do not provide follow up information on those who subsequently died of their wounds.

[10] William F. Sater, “War of the Pacific” in Encyclopedia of Latin American History and Culture, vol. 5, pp. 438-441. New York: Charles Scribner’s Sons 1996.

[11] Vincent Peloso, “History of Peru” in Encyclopedia of Latin American History and Culture, vol. 4, p.367. New York: Charles Scribner’s Sons 1996.

[12] St. John, Ronald Bruce; Schofield, Clive (1994). The Bolivia–Chile–Peru Dispute in the Atacama Desert. University of Durham, International Boundaries Research Unit. pp. 12–13. ISBN 1897643144.

[coha-13] ttp://www.coha.org/boliviachile-pacific-access

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]