โซเดียมอะลูมิโนซิลิเกต

โซเดียมอะลูมิโนซิลิเกต

ชื่อ
IUPAC name aluminum sodium dioxido(oxo)silane
ชื่ออื่น Aluminosilicic acid, aluminum sodium silicate
เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	1344-00-9 Y
3D model (JSmol)	รูปภาพแบบโต้ตอบ
ECHA InfoCard	100.014.259
เลขอี	E554 (acidity regulators, ...)
ผับเคม CID	19758701
UNII	058TS43PSM Y
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID7026021
InChI InChI=1S/Al.Na.2O3Si/c;;2*1-4(2)3/q+3;+1;2*-2 Y Key: URGAHOPLAPQHLN-UHFFFAOYSA-N Y
SMILES [O-][Si](=O)[O-].[O-][Si](=O)[O-].[Na+].[Al+3]
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa อ้างอิงกล่องข้อมูล

โซเดียมอะลูมิโนซิลิเกต (อังกฤษ: Sodium aluminosilicate) หมายถึงสารประกอบที่มีโซเดียม อะลูมิเนียม ซิลิคอน ออกซิเจน และอาจจะมีน้ำด้วย ซึ่งรวมทั้งโซเดียมอะลูมิโนซิลิเกตที่เป็นอสัณฐาน (amorphous sodium aluminosilicate - ดู สถานะ) แร่ธรรมชาติบางชนิด และซีโอไลต์สังเคราะห์ มีการใช้โซเดียมอะลูมิโนซิลิเกตอสัณฐานสังเคราะห์ (E-554) เป็นสารเติมแต่งอาหารอย่างกว้างขวาง ซึ่งไม่ใช่สารประกอบเคมีที่แท้จริง

โซเดียมอะลูมิโนซิลิเกตอสัณฐาน

มีการผลิตโซเดียมอะลูมิโนซิลิเกตอสัณฐานโดยมีส่วนประกอบต่าง ๆ กัน และใช้กันอย่างกว้างขวาง โดยเป็นสารประกอบที่ใช้เป็นสารเติมแต่งอาหาร (E-554) โดยเป็นตัวป้องกันความชื้นที่ทำให้จับก้อน (anticaking) เนื่องจากมีการผลิตโดยมีส่วนประกอบต่าง ๆ กัน ดังนั้น จึงไม่ใช่สารประกอบเคมีที่แท้จริงเพราะมีปริมาณสัมพันธ์ (stoichiometry) ต่าง ๆ กัน ผู้ผลิตรายหนึ่ง แจ้งส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์ของบริษัทว่าเป็น 14SiO₂·Al₂O₃·Na₂O·3H₂O,(Na₂Al₂Si₁₄O₃₂·3H₂O).

ใน ค.ศ. 2012 องค์การอาหารและยา (FDA) ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้อนุมัติให้ใช้ sodium aluminosilicate (sodium silicoaluminate) ร่วมกับสิ่งบริโภคได้ โซเดียมอะลูมิโนซิลิเกตสามารถใช้เป็นตัวกรองระดับโมเลกุล (molecular sieve) ในผลิตภัณฑ์บรรจุยาเพื่อรักษาความแห้งของยา และใช้เป็นสารเติมแต่งอาหารหมายเลข E-554 ใช้ในการรักษาอาหารไม่ให้ชื้นเพื่อไม่ให้จับเป็นก้อน

โซเดียมอะลูมิโนซิลิเกตมีชื่ออื่น ๆ ด้วยคือ

• aluminium sodium salt
• sodium silicoaluminate
• aluminosilicic acid, sodium salt
• sodium aluminium silicate
• aluminum sodium silicate
• sodium silico aluminate
• sasil

แร่ที่บางครั้งเรียกว่าโซเดียมอะลูมิโนซิลิเกต

แร่ธรรมชาติที่บางครั้งเรียกว่า โซเดียมอะลูมิโนซิลิเกต รวมทั้ง

• แอลไบต์ (NaAlSi₃O₈ ซึ่งอยู่ในกลุ่ม plagioclase ของเฟลด์สปาร์)
• หยก (jadeite - NaAlSi₂O₆)

ซีโอไลต์สังเคราะห์ซึ่งบางครั้งเรียกว่าโซเดียมอะลูมิโนซิลิเกต

ซีโอไลต์สังเคราะห์มีโครงสร้างที่ซับซ้อนโดยมีตัวอย่างโครงสร้างทางเคมีคือ

• Na₁₂Al₁₂Si₁₂O₄₈·27H₂O, zeolite A (Linde type A sodium form, NaA), ใช้ในผงซักฟอก
• Na₁₆Al₁₆Si₃₂O₉₆·16H₂O, Analcime, IUPAC code ANA
• Na₁₂Al₁₂Si₁₂O₄₈·q H₂O, Losod
• Na₃₈₄Al₃₈₄Si₃₈₄O₁₅₃₆·518H₂O, Linde type N