อำเภอท่ามะกา
อำเภอท่ามะกา | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe Tha Maka |
 วัดพระแท่นดงรัง | |
| คำขวัญ: ประตูเมืองสู่เมืองกาญจน์ พุทธสถานพระแท่น พงตึกแคว้นอารยธรรม ย่านอุตสาหกรรมน้ำตาลทราย | |
 แผนที่จังหวัดกาญจนบุรี เน้นอำเภอท่ามะกา | |
| พิกัด: 13°55′15″N 99°45′56″E / 13.92083°N 99.76556°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | กาญจนบุรี |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 340.8 ตร.กม. (131.6 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2564) | |
| • ทั้งหมด | 132,892 คน |
| • ความหนาแน่น | 389.94 คน/ตร.กม. (1,009.9 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 71120, 71130 (เฉพาะตำบลดอนชะเอม ท่าเรือ พระแท่น แสนตอ อุโลกสี่หมื่น ตะคร้ำเอน และหนองลาน), 70190 (เฉพาะตำบลสนามแย้) |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 7105 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอท่ามะกา หมู่ที่ 2 ถนนแสงชูโต ตำบลท่ามะกา อำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรี 71120 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
ท่ามะกา เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดกาญจนบุรี
ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]
อำเภอท่ามะกาเป็นอำเภอที่อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัด อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 97 กิโลเมตร และห่างจากอำเภอเมืองกาญจนบุรี 30 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่การปกครองข้างเคียงต่อไปนี้
- ทิศเหนือ จรดอำเภอพนมทวน และอำเภอสองพี่น้อง (จังหวัดสุพรรณบุรี)
- ทิศตะวันออก จรดอำเภอกำแพงแสน (จังหวัดนครปฐม) และอำเภอบ้านโป่ง (จังหวัดราชบุรี)
- ทิศใต้ จรดอำเภอบ้านโป่ง (จังหวัดราชบุรี)
- ทิศตะวันตก จรดอำเภอท่าม่วง
ประวัติศาสตร์[แก้]
จากการบันทึกของนักประวัติศาสตร์ ชื่อ สถิต เลิศวิชัย ได้บันทึกไว้ว่าอำเภอท่ามะกานั้น เดิมชื่อ อำเภอลาดบัวขาว ตั้งขี้นเป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2445 โดยเอาพื้นที่เขตตำบลท่าผา ตำบลธรรมเสน และตำบลลาดบัวขาวรวมกันตั้งเป็น "อำเภอลาดบัวขาว" ในสมัยนั้นยังขึ้นอยู่กับจังหวัดราชบุรี (ขณะนี้ที่ตั้งของอำเภอลาดบัวขาวเดิม เป็นที่ตั้งของวัดลาดบัวขาว อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี อยู่ตรงข้ามวัดโกสินารายณ์ คนละฝั่งของแม่น้ำแม่กลองในปัจจุบัน)
ต่อมาในปี พ.ศ. 2446 หรือรัตนโกสินทรศก 124 ทางราชการได้ย้ายที่ตั้งที่ว่าการอำเภอลาดบัวขาวมาตั้งใหม่ที่ตำบลพงตึก และได้เปลี่ยนชื่ออำเภอจากอำเภอลาดบัวขาวเป็น อำเภอพระแท่น ทั้งนี้เพราะในเขตอำเภอมีปูชนียสถานที่สำคัญในทางพระพุทธศาสนา คือ "พระแท่นดงรัง" ซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีโดยทั่วไปของชาวพุทธ
ในปี พ.ศ. 2453 สมัยขุนศรีสรนาสน์นิคมหรือมหาจันทร์ ปุญสิริเป็นนายอำเภอ ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอพระแท่นจากตำบลพงตึกมาตั้งใหม่ที่หมู่บ้าน "ถ้ำมะกา" ทางด้านฝั่งขวาของแม่น้ำแม่กลอง โดยซื้อที่ดินของขุนอารักษ์อรุณกิจ จำนวน 10 ไร่ 20 ตารางวา เป็นเงิน 120 บาท และที่ดินของนายชื่น จำนวน 2 ไร่ 1 งาน 60 ตารางวา เป็นเงิน 120 บาท รวมเป็นเนื้อที่ของอำเภอ 12 ไร่ 1 งาน 80 ตารางวา ใช้เป็นที่สร้างที่ว่าการอำเภอพระแท่นหลังใหม่ เนื่องจากที่ท่าน้ำหน้าอำเภอมีต้นมะกาต้นใหญ่ ต่อมาในปี พ.ศ. 2460 สมัยขุนรามบุรีรักษ์ (แอร่ม สุนทรศารทูล) เป็นนายอำเภอ จึงได้เปลี่ยนชื่ออำเภอใหม่จากอำเภอพระแท่นเป็น อำเภอท่ามะกา ซึ่งยังคงขึ้นอยู่ท้องที่จังหวัดราชบุรี จนกระทั่งปี พ.ศ. 2480 จึงได้โอนมาขึ้นอยู่กับท้องที่จังหวัดกาญจนบุรีจนถึงปัจจุบัน
การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]
การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]
อำเภอท่ามะกาแบ่งเขตการปกครองออกตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 เป็น 17 ตำบล 154 หมู่บ้าน ได้แก่
|
|
การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]
ท้องที่อำเภอท่ามะกาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 21 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลเมืองท่าเรือพระแท่น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าเรือทั้งตำบลและบางส่วนของตำบลตะคร้ำเอน
- เทศบาลตำบลลูกแก ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลดอนขมิ้น
- เทศบาลตำบลท่ามะกา ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่ามะกา
- เทศบาลตำบลท่าไม้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าไม้ทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลพระแท่น ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลพระแท่น
- เทศบาลตำบลหวายเหนียว ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลหวายเหนียว
- เทศบาลตำบลดอนขมิ้น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนขมิ้น (นอกเขตเทศบาลตำบลลูกแก)
- เทศบาลตำบลหนองลาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองลานทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลพระแท่นลำพระยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพระแท่น (นอกเขตเทศบาลตำบลพระแท่น)
- องค์การบริหารส่วนตำบลพงตึก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพงตึกทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลยางม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางม่วงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลดอนชะเอม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนชะเอมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลตะคร้ำเอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตะคร้ำเอน (นอกเขตเทศบาลเมืองท่าเรือพระแท่น)
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่ามะกา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ามะกา (นอกเขตเทศบาลตำบลท่ามะกา)
- องค์การบริหารส่วนตำบลโคกตะบอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกตะบองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลอุโลกสี่หมื่น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลอุโลกสี่หมื่นทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเขาสามสิบหาบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาสามสิบหาบทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหวายเหนียว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหวายเหนียว (นอกเขตเทศบาลตำบลหวายเหนียว)
- องค์การบริหารส่วนตำบลแสนตอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแสนตอทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสนามแย้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสนามแย้ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่าเสา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าเสาทั้งตำบล
สภาพเศรษฐกิจ[แก้]
ประชากรมีอาชีพทางเกษตรเป็นหลัก มีรายได้เฉลี่ยประมาณ 50,000 บาทต่อปี
การเกษตรกรรม[แก้]
พื้นที่ทางเกษตรกรรมของอำเภอท่ามะกา มีทั้งสิ้น 134,482 ไร่ พืชทางเศรษฐกิจที่สำคัญ คือ อ้อย 75,055 ไร่ ข้าว 44,177 ไร่ ไม้ผล 3,595 ไร่ พืชผัก 1,643 ไร่
การอุตสาหกรรม[แก้]
ประชากรประมาณร้อยละ 10 ประกอบอาชีพอยู่ในโรงงานอุตสาหกรรม เนื่องจากเขตพื้นที่โรงงานอุตสาหกรรมตั้งอยู่มาก โดยเฉพาะโรงงานน้ำตาล มีจำนวน 6 โรงงาน และยังมีโรงงานผลไม้กระป๋อง โรงงานไม้อัด โรงงานฟอกย้อม โรงงานน้ำตาลทรายแดง โรงงานผลิตปุ๋ย โรงงานวุ้นเส้น ฯลฯ
สถานที่ท่องเที่ยว[แก้]
อำเภอท่ามะกา มีโบราณสถานและปูชนียสถานที่สำคัญ ได้แก่
พระแท่นดงรัง เป็นปูชนียสถานที่ชาวพุทธให้ความเคารพนับถือ ตั้งอยู่หมู่ที่ 10 ตำบลพระแท่น ห่างจากที่ทำการอำเภอประมาณ 16 กิโลเมตร มีแท่นศิลาซึ่งถือเป็นที่บรรทมของพระพุทธเจ้าทรงปรินิพพาน ทุกปีเมื่อถึงวันขึ้น 10 ค่ำ เดือน 4 ประมาณเดือนมีนาคม จะมีพุทธศาสนิกชนเดินทางมานมัสการพระแท่นดงรังเป็นประจำทุกปี
โบราณสถานพงตึก ตั้งอยู่ใกล้กับวัดดงสัก หมู่ที่ 4 ตำบลพงตึก ห่างจากที่ว่าการอำเภอ ประมาณ 6 กิโลเมตร พงตึกเป็นเมืองโบราณ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยทวารวดี มีอายุประมาณ 1,000-2,000 ปี วัตถุโบราณที่ขุดค้นพบได้นำไปเก็บรักษาไว้ ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ และบางส่วนยังเก็บรักษาไว้ที่วัดดงสัก
การคมนาคม[แก้]
การคมนาคม มีถนนติดต่อและขนส่งสินค้าในอำเภอและระหว่างอำเภอได้อย่างสะดวก เส้นทางคมนาคมที่สำคัญดังนี้
- ทางรถยนต์
- ถนนแสงชูโต (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 323) เป็นถนนลาดยางแอสฟัลต์คอนกรีต จากอำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี ผ่านอำเภอท่ามะกา ไปจังหวัดกาญจนบุรี
- ถนนกำแพงแสน-พนมทวน (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 346) เริ่มจากอำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม ผ่านอำเภอท่ามะกาในเขตตำบลหนองลาน ตำบลพระแท่น ตำบลอุโลกสี่หมื่น ไปยังอำเภอพนมทวน บรรจบกับถนนกาญจนบุรี-อู่ทอง (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 324)
- ถนนท่ามะกา-หนองตากยา (ทางหลวงจังหวัดหมายเลข 3209) เริ่มจากตำบลท่ามะกา ผ่านตำบลหวายเหนียว ตำบลแสนตอ ไปเขตอำเภอท่าม่วง
- ถนนท่าเรือ-พระแท่นดงรัง (ทางหลวงจังหวัดหมายเลข 3081) ผ่านตำบลตะคร้ำเอน ไปเชื่อมกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 346 ในเขตตำบลพระแท่น
- ถนนหวายเหนียว- หนองปลาหมอ (รพช.หมายเลข กจ.11023 ปัจจุบันเปลี่ยนเป็น ทช. กจ4029) เริ่มต้นจากตำบลหวายเหนียว ผ่านตำบลเขาสามสิบหาบ ตำบลโคกตะบอง ไปยัง หนองปลาหมอ อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี
นอกจากนั้น ยังมีทางหลวงท้องถิ่นติดต่อระหว่างตำบลและอำเภอใกล้เคียงครอบคลุมทุกพื้นที่ที่ใช้สัญจรไปมาได้ตลอดปี
- ทางรถไฟ มีทางรถไฟสายตะวันตกจากสถานีธนบุรี-สถานีน้ำตก โดยวิ่งผ่านตำบลดอนขมิ้น ตำบลท่าไม้ ตำบลท่ามะกา และเทศบาลเมืองท่าเรือพระแท่น
การให้บริการ[แก้]
การเดินทางในอำเภอท่ามะกา มีรถยนต์โดยสารประจำทางและรถไฟวิ่งให้บริการแก่ประชาชน ดังนี้คือ
- รถยนต์โดยสารประจำทางปรับอากาศ กรุงเทพฯ-กาญจนบุรี
- รถยนต์โดยสารประจำทาง ราชบุรี-กาญจนบุรี
- รถยนต์โดยสารประจำทาง บ้านโป่ง-กาญจนบุรี
- รถยนต์โดยสารประจำทาง ท่ามะกา-อำเภอด่านมะขามเตี้ย
- รถยนต์โดยสารประจำทาง ตลาดท่าเรือ-พระแท่น
- รถยนต์โดยสารประจำทาง บ้านห้วยกระบอก-ตลาดลูกแก
- รถไฟสายตะวันตกจากสถานีธนบุรี-สถานีน้ำตก จังหวัดกาญจนบุรี
ทรัพยากรธรรมชาติ[แก้]
- ทรัพยากรดิน ลักษณะดินเป็นดินร่วนเหนียวปนทราย เหมาะสำหรับการปลูกข้าว และดินร่วนปนทราย เหมาะสำหรับการปลูกพืชไร่ต่าง ๆ
- ทรัพยากรน้ำ
–แม่น้ำที่สำคัญ คือ แม่น้ำแม่กลอง ซึ่งไหลมาจากอำเภอเมืองกาญจนบุรี ผ่านตำบลตะคร้ำเอน ตำบลแสนตอ ตำบลท่ามะกา ตำบลหวายเหนียว ตำบลพงตึก ตำบลท่าไม้ ตำบลท่าเสา และตำบลดอนขมิ้น ซึ่งมีระยะที่ไหลผ่านอำเภอท่ามะกาประมาณ 15 กิโลเมตร
–คลองชลประทาน มีโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาให้บริการในเขตอำเภอท่ามะกา จำนวน 4 โครงการ คือ
- โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาท่ามะกา รับผิดชอบส่งน้ำในท้องที่ตำบลแสนตอ ตำบลหวายเหนียว ตำบลพงตึก ตำบลท่าเสา ตำบลโคกตะบอง และตำบลเขาสามสิบหาบ
- โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษานครปฐม รับผิดชอบส่งน้ำในท้องที่ตำบลตะคร้ำเอน ตำบลท่ามะกา ตำบลท่าไม้ ตำบลยางม่วง และตำบลดอนขมิ้น
- โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษากำแพงแสน รับผิดชอบส่งน้ำในท้องที่ตำบลท่าไม้ ตำบลดอนขมิ้น ตำบลสนามแย้ และตำบลยางม่วง
- โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาพนมทวน รับผิดชอบส่งน้ำในท้องที่ตำบลตะคร้ำเอน ตำบลอุโลกสี่หมื่น ตำบลหนองลาน และตำบลพระแท่น
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
- เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด เก็บถาวร 2006-01-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- www.kanchanaburifocus.com ชุมชนออนไลน์ ของชาวกาญจนบุรี เก็บถาวร 2009-04-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
| อำเภอ |  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ประวัติศาสตร์ | |||||||||
| ภูมิศาสตร์ | |||||||||
| เศรษฐกิจ |
| ||||||||
| สังคม |
| ||||||||
