พระอัคนี

พระอัคนี
เทพเจ้าแห่งไฟและการบูชายัญ ผู้เป็นสื่อกลางระหว่างมนุษย์กับเทพ
พระอัคนี ในคติอินเดีย ทรงดาบ,พัด ทรงแกะเป็นพาหนะ
ชื่อในอักษรเทวนาครี	अग्नि
ส่วนเกี่ยวข้อง	เทพโลกบาล เทพคณะปัญจภูตะ และเทพคณะวสุ
ที่ประทับ	อัคนิโลก
อาวุธ	ขวาน,หอกอัคนี,ศรอาคเนยาสตร์,คันธนูคาณฑีวะ,คบไฟ,ถ้วยน้ำมัน,ไม้เท้า,ดาบ,ดอกบัว,พัด,คัมภีร์,จักร,ช้อนตักน้ำมัน,ธง,คทา,ลูกประคำ ฯลฯ
พาหนะ	แกะ,แพะ,แรด,ระมาด,ราชรถอัคนีสีทองเทียมม้าอัคนีสีแดง
ข้อมูลส่วนบุคคล
คู่ครอง	พระนางสวาหา
บุตร - ธิดา	พระปาวกะ,พระปวมาน,พระศุจิ,นีละ (วานรในรามายณะ),นิลนนท์ (วานรในรามเกียรติ์)
บิดา-มารดา	พระกัศยปเทพบิดร (บิดา) พระแม่อทิติ (มารดา)

พระอัคนี (สันสกฤต: อคฺนิ, อัคนิ अग्नि) เป็นเทพเจ้าในศาสนาฮินดู โดยเป็นเทพแห่งไฟ และเป็นเทพโลกบาลประจำทิศตะวันออกเฉียงใต้ (อาคเนย์) พระอัคนีมี ๓ พระรูปทรงได้แก่ อัคนี วิทยุต (สายฟ้า) และดวงอาทิตย์และเป็นพระสวามีของนางสวาหาเทพธิดา

ตามตำนานเล่าว่า พระอัคนี เป็นบุตรของพระกัศยปเทพบิดร กับพระแม่อทิติ แต่จากตามที่ค้นพบหลักฐานเก่าที่สุดคือในสมัยพระเวท มีคัมภีร์กล่าวว่า พระอัคนีเป็นบุตรของพระภูเทวี มีพระบิดาชื่อว่า พระทยาอุส ซึ่งเป็นผู้ครองชั้นฟ้าเก่าที่สุดของศาสนาพราหมณ์ ในวิษณุปุราณะ กล่าวว่า พระอัคนีเป็นบุตรของพระพรหม บางทีก็ว่าเป็นองค์เดียวกับพระพฤหัสบดี ในยุคพระเวทได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งในสามเทพสูงสุด อันได้แก่ พระอัคนี เทพแห่งไฟ พระอินทร์ เทพแห่งสายฟ้า และพระอาทิตย์ เทพแห่งแสงสว่าง นอกจากนี้ พระอัคนี ยังเป็นผู้สื่อสารระหว่างเทพกับมนุษย์ โดยนำเครื่องบูชายัญและคำขอไปยังเทพ ผ่านการเผาไหม้ของไฟ และนำสารจากเทพมาสู่มนุษย์ ในมหาภารตะ พระอัคนีได้อวตารเป็นธฤษฏัทยุมนะ ประธานเสนาบดีแห่งกองทัพปาณฑพ ในสงครามทุ่งกุรุเกษตร

เมื่อเทียบกับความเชื่อทางตะวันตกแล้ว พระอัคนีเทียบได้กับ โพรมีเทียส ตามเทพปกรณัมกรีก

ลักษณะของพระอัคนี

พระอัคนี 3 เศียร ทรงหอกเป็นอาวุธ

ในคติไทย พระอัคนี เป็นเทพบุรุษกายสีแดง มี ๒ กร ทรงหอกเป็นอาวุธ สวมมงกุฎน้ำเต้ายอดเพลิง ทรงระมาดหรือแรดเป็นพาหนะ ในคติฮินดู พระอัคนีมีกายสีแดงเพลิง รูปร่างกำยำ ไว้หนวดเครา ผมยาว นัยน์ตาสีแดง สวมสร้อยประคำและพวงมาลัยผลไม้ คล้องสังวาลย์ ทรงเครื่องประดับด้วยทอง สวมอาภรณ์สีแดงและสีม่วง มี ๒ กรบ้าง ๔ กรบ้าง ๗ กรบ้าง,มี ๑ เศียรบ้าง ๒ เศียรบ้าง ๓ เศียรบ้าง มี ๒ พระบาทบ้าง ๓ พระบาทบ้าง ในแต่ล่ะพระเศียรของพระองค์ทรงมี ๗ พระชิวหาซึ่งลุกเป็นไฟซึ่งพระองค์ทรงใช้เลียเนย (ขีระ) ที่นำมาถวายให้ พระอัคนีมีพาหนะเป็นแกะตัวผู้ หรือ แพะ หรือราชรถอัคนีสีทองที่ลากเทียมโดยม้าอัคนีสีแดง อาวุธของพระองค์คือ ขวาน คบไฟ สายลูกประคำ หอกอัคนี ดาบ พัด ดอกบัว ฯลฯ พระอัคนี ยังมีนามอื่นๆอีก อาทิ เช่น พระเพลิง,พระอนละ,พระวาหนิ,พระอภิมาณี,พระวีติโหตระ,พระชิวลนะ,พระธูมรเกตุ,พระสวาหาปรียะ,พระชวาละ,พระมหาชวาละ,พระตาปะ,พระเตชะ,พระเมษวาหนะ,พระสัปตพาหุ ฯลฯ

ดูเพิ่ม

• เทพคณะปัญจภูตะ
• พระนางสวาหา
• พระนางภารตี

แหล่งข้อมูลอื่น

• ประวัติพระอัคนี (พระเพลิง) เก็บถาวร 2009-03-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน