ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน รัตนกุล)"
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 27: | บรรทัด 27: | ||
==ประวัติ== |
==ประวัติ== |
||
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) เดิมชื่อว่า กุน แซ่อึ้ง หรือ อึ้งกุน เป็นบุตรชายของกุ๋ย แซ่อึ้ง หรืออึ้งกุ๋ย (黃貴 [[ภาษาแต้จิ๋ว|จีนแต้จิ๋ว]]: ng<sup>5</sup> gui<sup>3</sup> [[ภาษาจีนกลาง|จีนกลาง]]: ''Huáng Guì'') พ่อค้าชาวจีนแต้จิ๋วซึ่งได้อพยพมาค้าขายตั้งเคหสถานอยู่ที่ตำบลบ้านคลองโรงช้าง |
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) เดิมชื่อว่า กุน แซ่อึ้ง หรือ อึ้งกุน เป็นบุตรชายของกุ๋ย แซ่อึ้ง หรืออึ้งกุ๋ย (黃貴 [[ภาษาแต้จิ๋ว|จีนแต้จิ๋ว]]: ng<sup>5</sup> gui<sup>3</sup> [[ภาษาจีนกลาง|จีนกลาง]]: ''Huáng Guì'') พ่อค้าชาวจีนแต้จิ๋วซึ่งได้อพยพมาค้าขายตั้งเคหสถานอยู่ที่ตำบลบ้านคลองโรงช้าง [[อำเภอเมืองราชบุรี|เมืองราชบุรี]] "จีนกุ๋ย" เป็นพ่อค้าสำเภามีบุตรธิดามาก "จีนกุน" เป็นบุตรคนที่ห้าของจีนกุ๋ย มาตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านปรก<ref name=":2">นิธิ เอียวศรีวงศ์. '''การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี'''. กรุงเทพฯ; มติชน, พ.ศ. 2550.</ref> ปากแม่น้ำแม่กลองฝั่งเหนือ แขวงเมือง[[จังหวัดสมุทรสงคราม|สมุทรสงคราม]]<ref name=":0">รัตนกุลอดุลยภักดี, พระยา. '''ลำดับสกุลเก่าบางสกุล ภาคที่ ๑'''. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, 2463.</ref> |
||
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ปรากฏรับราชการครั้งแรก ดำรงตำแหน่งเป็น''พระราชประสิทธิ์''<ref name=":1">{{cite web|title=เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์|url=https://drmlib.parliament.go.th/site.php?mod=document&op=doc_poll&url=aHR0cHM6Ly9kbC5wYXJsaWFtZW50LmdvLnRoL2JpdHN0cmVhbS9oYW5kbGUvbGlydC81MDI0NTIvMjU0NV8lRTAlQjglOTUlRTAlQjglQjElRTAlQjklODklRTAlQjglODclRTAlQjklODAlRTAlQjglODglRTAlQjklODklRTAlQjglQjIlRTAlQjglOUUlRTAlQjglQTMlRTAlQjglQjAlRTAlQjglQTIlRTAlQjglQjIlRTAlQjglODElRTAlQjglQTMlRTAlQjglQjglRTAlQjglODclRTAlQjglQTMlRTAlQjglQjElRTAlQjglOTUlRTAlQjglOTklRTAlQjklODIlRTAlQjglODElRTAlQjglQUElRTAlQjglQjQlRTAlQjglOTklRTAlQjglOTclRTAlQjglQTMlRTAlQjklOENfJUUwJUI4JTgxJUUwJUI4JUEzJUUwJUI4JUExJUUwJUI4JUE4JUUwJUI4JUI0JUUwJUI4JUE1JUUwJUI4JTlCJUUwJUI4JUIyJUUwJUI4JTgxJUUwJUI4JUEzLnBkZj9zZXF1ZW5jZT0x&handle=502452&uid=0&target=download&ip=49.228.23.17&col_status=false&collection=381|publisher=สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร|page=26}}</ref> เจ้ากรมพระคลังวิเศษในสมัยกรุงธนบุรี ได้ย้ายครอบครัวมาตั้งบ้านเรือนที่หน้า[[วัดราชบุรณราชวรวิหาร|วัดเลียบ]] [[กรุงเทพมหานคร]] และบูรณะวัดโคกเนินที่แม่กลองบ้านเดิมขึ้นเป็น[[วัดใหญ่ (จังหวัดสมุทรสงคราม)|วัดใหญ่]]<ref name=":0" /> |
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ปรากฏรับราชการครั้งแรก ดำรงตำแหน่งเป็น''พระราชประสิทธิ์''<ref name=":1">{{cite web|title=เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์|url=https://drmlib.parliament.go.th/site.php?mod=document&op=doc_poll&url=aHR0cHM6Ly9kbC5wYXJsaWFtZW50LmdvLnRoL2JpdHN0cmVhbS9oYW5kbGUvbGlydC81MDI0NTIvMjU0NV8lRTAlQjglOTUlRTAlQjglQjElRTAlQjklODklRTAlQjglODclRTAlQjklODAlRTAlQjglODglRTAlQjklODklRTAlQjglQjIlRTAlQjglOUUlRTAlQjglQTMlRTAlQjglQjAlRTAlQjglQTIlRTAlQjglQjIlRTAlQjglODElRTAlQjglQTMlRTAlQjglQjglRTAlQjglODclRTAlQjglQTMlRTAlQjglQjElRTAlQjglOTUlRTAlQjglOTklRTAlQjklODIlRTAlQjglODElRTAlQjglQUElRTAlQjglQjQlRTAlQjglOTklRTAlQjglOTclRTAlQjglQTMlRTAlQjklOENfJUUwJUI4JTgxJUUwJUI4JUEzJUUwJUI4JUExJUUwJUI4JUE4JUUwJUI4JUI0JUUwJUI4JUE1JUUwJUI4JTlCJUUwJUI4JUIyJUUwJUI4JTgxJUUwJUI4JUEzLnBkZj9zZXF1ZW5jZT0x&handle=502452&uid=0&target=download&ip=49.228.23.17&col_status=false&collection=381|publisher=สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร|page=26}}</ref> เจ้ากรมพระคลังวิเศษในสมัยกรุงธนบุรี ได้ย้ายครอบครัวมาตั้งบ้านเรือนที่หน้า[[วัดราชบุรณราชวรวิหาร|วัดเลียบ]] [[กรุงเทพมหานคร]] และบูรณะวัดโคกเนินที่แม่กลองบ้านเดิมขึ้นเป็น[[วัดใหญ่ (จังหวัดสมุทรสงคราม)|วัดใหญ่]]<ref name=":0" /> พระยาราชประสิทธิ์ (กุน) เป็นที่รู้จักในนามว่า "เจ๊สัวกุน"<ref name=":2" /> มีความคุ้นเคยใน[[พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก]]เมื่อครั้งยังทรงดำรงในตำแหน่งเจ้าพระยาจักรี<ref name=":2" /> ครั้งหนึ่ง พระยาราชประสิทธิ์ (กุน) ได้นำฉากไปมอบให้เจ้าพระยาจักรี เป็นโอกาสให้คุณชายฉิม (ต่อมาคือ[[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]]) บุตรของเจ้าพระยาจักรีได้แสดงความสามารถทางด้านกาพย์กลอน<ref name=":2" /> |
||
เมื่อ |
เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเสด็จขึ้นครองราชสมบัติเมื่อพ.ศ. 2325 ทรงแต่งตั้งพระราชประสิทธิ์ (กุน) ขึ้นเป็นพระยาศรีพิพัฒน์ จางวางกรมพระคลังสินค้า ต่อมาในพ.ศ. 2348 เมื่อ[[เจ้าพระยาพระคลัง (หน)]] ถึงแก่อสัญกรรม พระยาศรีพิพัฒน์ (กุน) ได้เลื่อนขึ้นเป็นพระยาพระคลัง เสนาบดีกรมคลัง<ref name=":1" /> ได้รับสมยานามว่า "ท่านท่าเรือจ้าง" เนื่องจากจวนเจ้าพระยาอยู่ที่ท่าเรือจ้างข้างวัดเลียบ |
||
[[ไฟล์:วัดพระยาทำวรวิหาร เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร (12).jpg|thumb|[[วัดพระยาทำ]] บูรณะขึ้นโดยเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน รัตนกุน)]] |
[[ไฟล์:วัดพระยาทำวรวิหาร เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร (12).jpg|thumb|[[วัดพระยาทำ]] บูรณะขึ้นโดยเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน รัตนกุน)]] |
||
เมื่อ |
เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จขึ้นครองราชสมบัติพ.ศ. 2352 ทรงแต่งตั้งพระยาพระคลัง (กุน) ขึ้นเป็นเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ที่สมุหนายก เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) สร้างวัดขึ้นสามแห่งพร้อมกันได้แก่ วัดหัวเมือง (ปัจจุบันเป็นวัดร้างใน[[โรงพยาบาลพระนั่งเกล้า]]) วัดกลางเมือง ([[วัดกลางบางซื่อ]]) และ[[วัดท้ายเมือง]]<ref>''กรมพระราชวังหลัง'' (กรุงเทพฯ : อมรโปรดักส์, 2534. ที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ พลตรี ม.ล. จวง เสนีวงศ์ 30 ก.ค. 2534). หน้า 151.</ref> นอกจากนี้ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯยังมีพระราชโองการให้เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์บูรณะวัดนาคที่ริมคลองมอญขึ้นเป็น[[วัดพระยาทำ]] และเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ยังได้สร้างวัดที่[[เกาะเกร็ด]]คือวัดศาลาเจ้าคุณกุน หรือวัดศาลาจีนกุน กลายเป็นวัด[[วัดศาลากุล]]<ref>{{cite web |title=วัดศาลากุล หนุมานหลวงพ่อสุ่น |url=https://kohkred-sao.go.th/public/list/data/detail/id/165/menu/1240/page/1 |publisher=องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะเกร็ด}}</ref>ในปัจจุบัน |
||
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ถึงแก่อสัญกรรมในรัชกาลที่ 2 สันนิษฐานว่าก่อนวันที่ 10 กันยายน พ.ศ. 2357 เนื่องจาก[[เจ้าพระยาอภัยภูธร (น้อย บุณยรัตพันธุ์)]] ได้ขึ้นมาเป็นสมุหนายกแทน |
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ถึงแก่อสัญกรรมในรัชกาลที่ 2 สันนิษฐานว่าก่อนวันที่ 10 กันยายน พ.ศ. 2357 เนื่องจาก[[เจ้าพระยาอภัยภูธร (น้อย บุณยรัตพันธุ์)]] ได้ขึ้นมาเป็นสมุหนายกแทน |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 18:07, 9 กันยายน 2564
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน รัตนกุล) | |
---|---|
สมุหนายก | |
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2352 – พ.ศ. 2356 | |
กษัตริย์ | พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย |
ก่อนหน้า | เจ้าพระยารัตนาพิพิธ (สน สนธิรัตน์) |
ถัดไป | เจ้าพระยาอภัยภูธร (น้อย บุณยรัตพันธุ์) |
เสนาบดีกรมคลัง | |
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2348 - พ.ศ. 2352 | |
กษัตริย์ | พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก |
ก่อนหน้า | เจ้าพระยาพระคลัง (หน) |
ถัดไป | เจ้าพระยาพระคลัง (กร) |
ข้อมูลส่วนบุคคล | |
เกิด | กุน แซ่อึ้ง |
ศาสนา | พุทธ |
บุตร | ท้าววรจันทร์ (เจ้าจอมมารดาอิ่ม ในรัชกาลที่ 1) |
บุพการี |
|
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ นามเดิมว่า กุน แซ่อึ้ง (黃軍 จีนแต้จิ๋ว: ng5 gung1 จีนกลาง: Huáng Jūn) เป็นสมุหนายกในช่วงต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เป็นต้นสกุล "รัตนกุล"
ประวัติ
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) เดิมชื่อว่า กุน แซ่อึ้ง หรือ อึ้งกุน เป็นบุตรชายของกุ๋ย แซ่อึ้ง หรืออึ้งกุ๋ย (黃貴 จีนแต้จิ๋ว: ng5 gui3 จีนกลาง: Huáng Guì) พ่อค้าชาวจีนแต้จิ๋วซึ่งได้อพยพมาค้าขายตั้งเคหสถานอยู่ที่ตำบลบ้านคลองโรงช้าง เมืองราชบุรี "จีนกุ๋ย" เป็นพ่อค้าสำเภามีบุตรธิดามาก "จีนกุน" เป็นบุตรคนที่ห้าของจีนกุ๋ย มาตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านปรก[1] ปากแม่น้ำแม่กลองฝั่งเหนือ แขวงเมืองสมุทรสงคราม[2]
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ปรากฏรับราชการครั้งแรก ดำรงตำแหน่งเป็นพระราชประสิทธิ์[3] เจ้ากรมพระคลังวิเศษในสมัยกรุงธนบุรี ได้ย้ายครอบครัวมาตั้งบ้านเรือนที่หน้าวัดเลียบ กรุงเทพมหานคร และบูรณะวัดโคกเนินที่แม่กลองบ้านเดิมขึ้นเป็นวัดใหญ่[2] พระยาราชประสิทธิ์ (กุน) เป็นที่รู้จักในนามว่า "เจ๊สัวกุน"[1] มีความคุ้นเคยในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเมื่อครั้งยังทรงดำรงในตำแหน่งเจ้าพระยาจักรี[1] ครั้งหนึ่ง พระยาราชประสิทธิ์ (กุน) ได้นำฉากไปมอบให้เจ้าพระยาจักรี เป็นโอกาสให้คุณชายฉิม (ต่อมาคือพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย) บุตรของเจ้าพระยาจักรีได้แสดงความสามารถทางด้านกาพย์กลอน[1]
เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเสด็จขึ้นครองราชสมบัติเมื่อพ.ศ. 2325 ทรงแต่งตั้งพระราชประสิทธิ์ (กุน) ขึ้นเป็นพระยาศรีพิพัฒน์ จางวางกรมพระคลังสินค้า ต่อมาในพ.ศ. 2348 เมื่อเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ถึงแก่อสัญกรรม พระยาศรีพิพัฒน์ (กุน) ได้เลื่อนขึ้นเป็นพระยาพระคลัง เสนาบดีกรมคลัง[3] ได้รับสมยานามว่า "ท่านท่าเรือจ้าง" เนื่องจากจวนเจ้าพระยาอยู่ที่ท่าเรือจ้างข้างวัดเลียบ
เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จขึ้นครองราชสมบัติพ.ศ. 2352 ทรงแต่งตั้งพระยาพระคลัง (กุน) ขึ้นเป็นเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ที่สมุหนายก เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) สร้างวัดขึ้นสามแห่งพร้อมกันได้แก่ วัดหัวเมือง (ปัจจุบันเป็นวัดร้างในโรงพยาบาลพระนั่งเกล้า) วัดกลางเมือง (วัดกลางบางซื่อ) และวัดท้ายเมือง[4] นอกจากนี้ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯยังมีพระราชโองการให้เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์บูรณะวัดนาคที่ริมคลองมอญขึ้นเป็นวัดพระยาทำ และเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ยังได้สร้างวัดที่เกาะเกร็ดคือวัดศาลาเจ้าคุณกุน หรือวัดศาลาจีนกุน กลายเป็นวัดวัดศาลากุล[5]ในปัจจุบัน
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ถึงแก่อสัญกรรมในรัชกาลที่ 2 สันนิษฐานว่าก่อนวันที่ 10 กันยายน พ.ศ. 2357 เนื่องจากเจ้าพระยาอภัยภูธร (น้อย บุณยรัตพันธุ์) ได้ขึ้นมาเป็นสมุหนายกแทน อัฐิของเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) บรรจุอยู่ที่เจดีย์วัดใหญ่ จังหวัดสมุทรสงคราม
ครอบครัว
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) เป็นต้นสกุล"รัตนกุล" ปรากฏบุตรธิดาดังนี้;[2]
- ธิดา ชื่อ ปราง
- เจ้าจอมมารดาอิ่ม ในรัชกาลที่ 1 หรือท้าววรจันทร์ (อิ่ม) ในรัชกาลที่ 2
- คุณหญิงนวน ภรรยาของพระยาประชานนดโรทัย (บุญรอด รัตนวราหะ)
- ธิดา ชื่อ งิ้ว
- บุตรชายชื่อ ทองอยู่ จมื่นมหาดเล็กในรัชกาลที่ 1
- ธิดาชื่อ ป้อม มารดาของคุณเถ้าแก่ตลับ
- คุณเถ้าแก่หงษ์ ในรัชกาลที่ 4
- ธิดา ชื่อ จาด
- คุณเถ้าแก่นกแก้ว ในรัชกาลที่ 4
- คุณเถ้าแก่โนรี ในรัชกาลที่ 4
- พระนิกรมุนี (เบญจวรรณ) พระราชาคณะวัดพระยาทำในรัชกาลที่ 4
- พระยารัตนามาตยพงศ์ภักดี (สัตวา)
- ธิดา ชื่อ สาริกา
- หลวงธรเณนทร์ (สีชมภู) ในรัชกาลที่ 4
- พระราชสมบัติ (การเวก) ในรัชกาลที่ 4 เป็นปู่ของพระยารัตนกุลอดุลยภักดี (จำรัส รัตนกุล) สมุหเทศาภิบาลมณฑลราชบุรีและมณฑลนครสวรรค์[3]
- บุตรชาย ชื่อ ควาย
อ้างอิง
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 นิธิ เอียวศรีวงศ์. การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี. กรุงเทพฯ; มติชน, พ.ศ. 2550.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 รัตนกุลอดุลยภักดี, พระยา. ลำดับสกุลเก่าบางสกุล ภาคที่ ๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, 2463.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์". สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร. p. 26.
- ↑ กรมพระราชวังหลัง (กรุงเทพฯ : อมรโปรดักส์, 2534. ที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ พลตรี ม.ล. จวง เสนีวงศ์ 30 ก.ค. 2534). หน้า 151.
- ↑ "วัดศาลากุล หนุมานหลวงพ่อสุ่น". องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะเกร็ด.