ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เจ้าพระยามหาเสนา (บุญมา)"

เจ้าพระยามหาเสนา
(บุญมา)
เจ้าพระยามหาเสนา; (บุญมา)
สมุหกลาโหม
	ดำรงตำแหน่ง; พ.ศ. 2352 - ?
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
ก่อนหน้า	เจ้าพระยามหาเสนา (ปิ่น)
ถัดไป	เจ้าพระยาวงศาสุรศักดิ์ (แสง วงศาโรจน์)
เสนาบดีกรมพระนครบาล
	ดำรงตำแหน่ง; พ.ศ. 2337 - 2352
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
ก่อนหน้า	พระยายมราช (บุนนาค)
ถัดไป	เจ้าพระยายมราช (น้อย บุณยรัตพันธุ์)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	บุญมา
ศาสนา	พุทธ
บุพการี	เจ้าพระยามหาเสนา (เสน) (บิดา);
ตระกูล	วงศ์เฉกอะหมัด

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ

← การแก้ไขก่อนหน้า การแก้ไขถัดไป →

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

เห็นภาพข้อความวิกิ

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขเมื่อ 11:09, 22 มิถุนายน 2564

เจ้าพระยามหาเสนา ชื่อเดิม บุญมา เป็นสมุหกลาโหมในช่วงต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เป็นแม่ทัพในสงครามพม่าตีเชียงใหม่ พ.ศ. 2340 และ 2345

เจ้าพระยามหาเสนา (บุญมา) เกิดในสมัยอยุธยา เป็นบุตรของพระยาจ่าแสนยากร (เสน) ซึ่งดำรงตำแหน่งเป็นที่จักรีวังหน้าฯในกรมพระราชวังบวรฯเจ้าฟ้ากรมขุนพรพินิต มารดาคือท่านผู้หญิงพวงแก้ว ธิดาของเจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์ (ขุนทอง)^[1] เจ้าพระยามหาเสนา (บุญมา) มีพี่สาวร่วมมารดาเดียวกันสามคนชื่อว่า เป้า แป้น และทองดี^[2]^[1]และมีพี่น้องต่างมารดาคนหนึ่ง คือเจ้าพระยาอรรคมหาเสนา (บุนนาค) พระยาจ่าแสนยากร (เสน) ได้นำบุตรชายทั้งสองของตน คือนายบุญมาและนายบุนนาค เข้ารับราชการในกรมพระราชวังบวรฯ โดยนายบุญมาได้รับแต่งตั้งเป็นหลวงมหาใจภักดิ์ นายเวรมหาดเล็กวังหน้าฯ และนายบุนนาคเป็นนายฉลองไนยนาถ เมื่อพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศสวรรคตในพ.ศ. 2301 กรมพระราชวังบวรฯเจ้าฟ้าอุทุมพรจึงขึ้นครองราชย์สมบัติเป็นสมเด็จพระเจ้าอุทุมพร พระยาจ่าแสนยากร (เสน) บิดาของหลวงมหาใจภักดิ์ (บุญมา) ได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าพระยามหาเสนาสมุหกลาโหม เป็นที่รู้จักในนามว่า”เจ้าคุณกลาโหมวัดสามวิหาร” จากนิวาสสถานซึ่งอยู่บริเวณวัดสามวิหารในกรุงศรีอยุธยา

หลังจากการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สองในพ.ศ. 2310 พี่สาวทั้งสามของนายบุญมาถูกกวาดต้อนไปพม่า^[2] นายบุญมาเดินทางลี้ภัยไปอาศัยที่เมืองเพชรบูรณ์ นายบุญมาเข้ารับราชการอีกครั้งในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ดำรงตำแหน่งเป็นพระพลเมืองเพชรบูรณ์ อยู่กับพระยาเพชรบูรณ์ (ปลี) ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเสด็จขึ้นครองราชสมบัติในพ.ศ. 2325 นายบุญมาได้รับการแต่งตั้งให้เป็นที่พระยาตะเกิง^[3] จางวางกรมพระแสงปืนซ้าย ต่อมาในพ.ศ. 2337 เมื่อพระยายมราช (บุนนาค) เลื่อนขึ้นเป็นเจ้าพระยาอรรคมหาเสนาสมุหนายก พระยาตะเกิง (บุญมา) จึงได้เลื่อนขึ้นเป็นพระยายมราช เสนาบดีกรมพระนครบาล

พระเจ้าปดุงแห่งราชวงศ์คองบองของพม่า ทรงต้องการที่จะนำหัวเมืองล้านนาเข้าสู่การปกครองของพม่าอีกครั้ง จึงทรงส่งทัพเข้าโจมตีและล้อมเมืองเชียงใหม่สองครั้ง ในพ.ศ. 2340 และพ.ศ. 2345 ทั้งสองครั้งพระยายมราช (บุญมา) ได้ติดตามพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงเทพหริรักษ์ ยกทัพฝ่ายพระราชวังหลวงขึ้นไปช่วยพระยากาวิละป้องกันเมืองเชียงใหม่^[4] ในครั้งเมื่อยกทัพไปช่วยเมืองเชียงใหม่ในพ.ศ. 2345 นั้น ด้วยเหตุบางประการทัพของกรมหลวงเทพหริรักษ์ฯและพระยายมราชรั้งรอล่าช้าตามหลังทัพของฝ่ายพระราชวังบวรฯ^[5] กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทจึงทรงมีพระราชบัณฑูรให้กรมหลวงเทพหริรักษ์ฯ พระยายมราช และเจ้าอนุวงศ์ ยกทัพไปตีเมืองเชียงแสนจากพม่าให้ได้เพื่อเป็นการปรับโทษ^[4] นำไปสู่สงครามเชียงแสนในพ.ศ. 2347 พระยายมราช (บุญมา) ติดตามเสด็จกรมหลวงเทพหริรักษ์ยกทัพเข้าโจมตีเมืองเชียงแสน แต่ทัพฝ่ายกรุงเทพฯประสบปัญหาไพร่พลล้มป่วยขาดแคลนเสบียงอาหารจึงถอยทัพออกมาก่อน^[4] ต่อมาพระยาอุปราชน้อยธรรมแห่งเชียงใหม่จึงสามารถเข้ายึดเมืองเชียงแสนได้ มีการกวาดต้อนชาวเมืองเชียงแสนออกเป็นห้าส่วน แบ่งให้กรุงเทพฯหนึ่งส่วน กรมหลวงเทพหริรักษ์ทรงจัดให้ชาวเชียงแสนเหล่านั้นไปอยู่ที่เมืองสระบุรีและเมืองราชบุรี เมื่อทัพกลับถึงกรุงเทพแล้ว พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯทรงขัดเคือง^[4] ด้วยเหตุว่าทัพกรุงฯนั้นกลับลงมาจากเชียงแสนนั้นกลับมาเปล่าไม่ได้ราชการสิ่งใด จึงมีพระราชโองการให้จำกรมหลวงเทพหริรักษ์และพระยายมราชไว้ที่ทิมดาบชั้นนอกไว้สี่วัน เมื่อคลายพระพิโรธแล้วจึงทรงให้กรมหลวงเทพหริรักษ์และพระยายมราชให้พ้นโทษออกมา

เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จขึ้นครองราชสมบัติในพ.ศ. 2352 ทรงแต่งตั้งพระยายมราช (บุญมา) ขึ้นเป็นเจ้าพระยามหาเสนาที่สมุหกลาโหม^[6] เจ้าพระยามหาเสนา (บุญมา) ถึงแก่อสัญกรรมในรัชกาลที่ 2^[3]

เจ้าพระยามหาเสนา (บุญมา) ปรากฏบุตรดังนี้;^[2]

ภรรยาชื่อ ไตร

ธิดาชื่อ แข
บุตรชื่อ เขียน

ทั้งสองคนข้างต้นนี้ถูกกวาดต้อนไปพม่าหลังเสียกรุงศรีฯ^[2]

ภรรยาชื่อ ท่านผู้หญิงเป้า

เจ้าจอมทรัพย์ ในรัชกาลที่ 1
พระยาอภัยพิพิธ (กระต่าย)

ภรรยาชื่อ ท่านผู้หญิงไข่

บุตรชื่อ ม่วง
พระยาเพชรบูรณ์ (นุช)

อ้างอิง

↑ ^1.0 ^1.1 วงศ์เฉกอะหมัด http://www.bunnag.in.th/history2-2.html
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ลำดับสกุลเก่าบางสกุลภาคที่ ๓: สกุลเฉกอหมัด ฉะบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์. พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระตำรวจเอก เจ้าพระยาราชศุภมิตร (อ๊อด ศุภมิตร) ณ เมรุวัดเบญจมบพิตร เมื่อปีมะเมีย พ.ศ. ๒๔๘๓.
↑ ^3.0 ^3.1 สมมตอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพ : กรมศิลปากร, 2545.
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๑. พิมพ์ครั้งที่ ๖.
↑ ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จกรมพระยา. พงษาวดารเรื่องเรารบพม่า ครั้งกรุงธน ฯ แลกรุงเทพ ฯ.
↑ ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จกรมพระยา.. พระราชพงษาวดาร กรุงรัตนโกสินทร รัชกาลที่ ๒. ฉบับพิมพ์ครั้งแรก ปีมโรงอัฐศก พ.ศ. ๒๔๕๙; พิมพ์ที่โรงพิมพ์ไทย ณสพานยศเส

[:0-1] 1.0 ^1.1 วงศ์เฉกอะหมัด http://www.bunnag.in.th/history2-2.html

[:2-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ลำดับสกุลเก่าบางสกุลภาคที่ ๓: สกุลเฉกอหมัด ฉะบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์. พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระตำรวจเอก เจ้าพระยาราชศุภมิตร (อ๊อด ศุภมิตร) ณ เมรุวัดเบญจมบพิตร เมื่อปีมะเมีย พ.ศ. ๒๔๘๓.

[:3-3] 3.0 ^3.1 สมมตอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพ : กรมศิลปากร, 2545.

[:1-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๑. พิมพ์ครั้งที่ ๖.

[5] ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จกรมพระยา. พงษาวดารเรื่องเรารบพม่า ครั้งกรุงธน ฯ แลกรุงเทพ ฯ.

[6] ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จกรมพระยา.. พระราชพงษาวดาร กรุงรัตนโกสินทร รัชกาลที่ ๒. ฉบับพิมพ์ครั้งแรก ปีมโรงอัฐศก พ.ศ. ๒๔๕๙; พิมพ์ที่โรงพิมพ์ไทย ณสพานยศเส

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

รุ่นแก้ไขเมื่อ 21:03, 21 มิถุนายน 2564 แก้ไข NewFrontierHistoryThai (คุย \| ส่วนร่วม) การแก้ไข 2,182 ครั้ง ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: การแก้ไขแบบเห็นภาพ ← การแก้ไขก่อนหน้า		รุ่นแก้ไขเมื่อ 11:09, 22 มิถุนายน 2564 แก้ไข ทำกลับ NewFrontierHistoryThai (คุย \| ส่วนร่วม) การแก้ไข 2,182 ครั้ง ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: การแก้ไขแบบเห็นภาพ การแก้ไขถัดไป →
บรรทัด 1:		บรรทัด 1:
	{{กล่องข้อมูล ~~ขุนนาง~~\|name=เจ้าพระยามหาเสนา<br>(บุญมา)\|blank1=ตระกูล\|religion=พุทธ\|birth_name=บุญมา\|children=\|spouse=\|father=[[เจ้าพระยามหาเสนา (เสน)]]\|death_date=\|birth_date=\|image=\|successor=[[เจ้าพระยาวงศาสุรศักดิ์ (แสง วงศาโรจน์)]]\|predecessor=[[เจ้าพระยามหาเสนา (ปิ่น)]]\|monarch=[[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]]\|term=พ.ศ. 2352 - ?\|title=[[สมุหกลาโหม]]\|caption=\|data1=วงศ์เฉกอะหมัด}}		{{กล่องข้อมูล ผู้ดำรงตำแหน่ง\|name=เจ้าพระยามหาเสนา<br>(บุญมา)\|blank1=ตระกูล\|religion=พุทธ\|birth_name=บุญมา\|children=\|spouse=\|father=[[เจ้าพระยามหาเสนา (เสน)]]\|death_date=\|birth_date=\|image=\|successor=[[เจ้าพระยาวงศาสุรศักดิ์ (แสง วงศาโรจน์)]]\|predecessor=[[เจ้าพระยามหาเสนา (ปิ่น)]]\|monarch=[[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]]\|term=พ.ศ. 2352 - ?\|title=[[สมุหกลาโหม]]\|monarch2=[[พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก]]\|term2=พ.ศ. 2337 - 2352\|title2=[[เจ้าพระยายมราช\|เสนาบดีกรมพระนครบาล]]\|predecessor2=[[เจ้าพระยาอรรคมหาเสนา (บุนนาค)\|พระยายมราช (บุนนาค)]]\|successor2=[[เจ้าพระยาอภัยภูธร (น้อย บุณยรัตพันธุ์)\|เจ้าพระยายมราช (น้อย บุณยรัตพันธุ์)]]\|caption=\|data1=วงศ์เฉกอะหมัด}}
	'''เจ้าพระยามหาเสนา''' ชื่อเดิม '''บุญมา''' เป็น[[สมุหกลาโหม]]ในช่วงต้นรัชกาล[[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]] เป็นแม่ทัพใน[[สงครามพม่าตีเชียงใหม่ พ.ศ. 2340 และ 2345]]		'''เจ้าพระยามหาเสนา''' ชื่อเดิม '''บุญมา''' เป็น[[สมุหกลาโหม]]ในช่วงต้นรัชกาล[[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]] เป็นแม่ทัพใน[[สงครามพม่าตีเชียงใหม่ พ.ศ. 2340 และ 2345]]