ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ระบบสัดส่วนแบบบัญชีรายชื่อ"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขเมื่อ 09:50, 17 มิถุนายน 2564

โปสเตอร์หาเสียงแสดงบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองต่างๆ ในการเลือกตั้งสภายุโรป ค.ศ. 2004 ในอิตาลี

ระบบสัดส่วนแบบบัญชีรายชื่อ (อังกฤษ: Party-list proportional representation) หรือปาร์ตีลิสต์ (อังกฤษ: Party-list) เป็นระบบการลงคะแนนที่กำหนดให้ผู้ลงคะแนนเสียงเลือกพรรคการเมืองพรรคใดพรรคหนึ่ง โดยแต่ละพรรคการเมืองได้จัดทำบัญชีรายชื่อของผู้สมัครไว้ เมื่อพรรคใดได้รับเลือก ผู้สมัครที่อยู่ในบัญชีของพรรคนั้นก็จะได้รับเลือกตามสัดส่วนคะแนนเสียงที่ได้รับ โดยระบบสัดส่วนบัญชีรายชื่อสามารถใช้เป็นส่วนหนึ่งกับระบบเสริมสมาชิก (Additional member system)^[1]

ในระบบการลงคะแนนเหล่านี้ พรรคการเมืองแต่ละพรรคจะจัดทำรายชื่อผู้สมัครไว้ โดยพรรคการเมืองจะได้รับจัดสรรจำนวนที่นั่งตามสัดส่วนคะแนนเสียงที่พรรคการเมืองนั้นได้รับ โดยผู้ลงคะแนนอาจลงคะแนนให้กับพรรคการเมืองได้เลย เช่นในอัลบาเนีย อาร์เจนตินา ตุรกี และอิสราเอล หรืออีกกรณีหนึ่งคือ ลงคะแนนให้ผู้สมัครซึ่งคะแนนเสียงจะมารวมกันเป็นคะแนนเสียงของพรรค ดั่งในฟินแลนด์ บราซิล และเนเธอร์แลนด์ หรือลงคะแนนให้กับรายชื่อผู้สมัคร เช่นในฮ่องกง^[2] หรือแม้แต่ลงคะแนนให้เลือกระหว่างสองวิธีหลังนี้ดั่งในลักเซมเบิร์ก ("ปานาชาจ" กับบัญชีรายชื่อ)^[3]

การจัดสรรที่นั่ง

การจัดสรรที่นั่งในระบบสัดส่วนบัญชีรายชื่อสามารถกระทำได้หลายวิธี โดยวิธีหลักที่ใช้กันมากสองวิธีได้แก่

วิธีค่าเฉลี่ยสูงสุด รวมถึงวิธีดงท์ (D'Hondt method) ซึ่งใช้ในอัลบาเนีย อาร์เจนตินา อาร์เมเนีย ออสเตรีย บราซิล บัลแกเรีย โครเอเชีย กัมพูชา เอสโตเนีย ฟินแลนด์ อิสราเอล โปแลนด์ สเปน และประเทศอื่นๆ วิธีแซ็งต์-ลากูว์ (Sainte-Laguë method) ใช้ในนอร์เวย์ สวีเดน นิวซีแลนด์ และเยอรมนี (ในสภาบุนเดิสทาค และอีกหกรัฐ)
วิธีเหลือเศษสูงสุด รวมถึงวิธีแฮมิลตัน

ระบบสัดส่วนแบบบัญชีรายชื่อยังสามารถใช้ได้ในแบบลูกผสม (ไฮบริด) เช่น ระบบเสริมสมาชิก

วิธีการจัดสรรที่นั่งหลักได้แก่^[4]

วิธีดงท์แบบปรับแต่ง (เอื้อต่อพรรคขนาดเล็ก)
วิธีฮันติงตัน-ฮิลล์ (เอื้อต่อพรรคขนาดเล็ก-เพียงเล็กน้อย)
วิธีเวบสเตอร์/แซ็งต์-ลากูว์ โควต้าแฮร์ (เอื้อต่อพรรคขนาดเล็ก-เพียงเล็กน้อยหากไม่ได้ปรับแต่ง และไม่มีเกณฑ์การใช้คะแนนเสียงขั้นต่ำ)
โควต้าดรูป (เอื้อต่อพรรคขนาดใหญ่-เพียงเล็กน้อย)
วิธีดงท์ (เอื้อต่อพรรคขนาดใหญ่-เพียงเล็กน้อย)^[5]
โควต้าอิมพิเรียลี (เอื้อต่อพรรคขนาดใหญ่-มาก)

ในขณะที่การเลือกใช้สูตรคำนวนนั้นมีความสำคัญ อีกเรื่องที่ไม่แพ้กันคือ ขนาดของเขตเลือกตั้ง (จำนวนที่นั่งของแต่ละเขตเลือกตั้ง) ยิ่งขนาดใหญ่ขึ้นเท่าใด ยิ่งทำให้ระบบการลงคะแนนเป็นสัดส่วนมากขึ้นเท่านั้น โดยหากจะให้เป็นสัดส่วนมากที่สุดคือเมื่อไม่มีการแบ่งเขตเลือกตั้งโดยถือว่าทั้งประเทศคือเขตเลือกตั้งเดียว นอกจากนั้นในบางประเทศ ระบบการลงคะแนนแบ่งออกเป็นสองระดับ ระดับประเทศสำหรับพรรคการเมือง และระดับเขตเลือกตั้งสำหรับผู้สมัคร พร้อมทั้งบัญชีรายชื่อซึ่งถือเป็นส่วนหนึ่งของระดับประเทศ ในกรณีนี้ ขนาดของเขตเลือกตั้งนั้นไม่มีความเกี่ยวข้องหากการจัดสรรที่นั่งนั้นคำนวนมาจากคะแนนเสียงระดับประเทศ

บัญชีรายชื่อ

ลำดับในบัญชีรายชื่อนั้นมีความสำคัญต่อผู้สมัครในบัญชีนั้นมีผล โดยอาจจะถูกกำหนดโดยวิธีการภายในของแต่ละพรรค (บัญชีปิด) หรืออาจจะเลือกโดยผู้ลงคะแนนทั้งหมด (บัญชีเปิด) หรือบัญชีที่แตกต่างกันในแต่ละเขต (บัญชีท้องถิ่น) โดยแบ่งออกเป็น 3 แบบคือ

บัญชีรายชื่อแบบปิด

ในระบบบัญชีปิด (Close list) นั้น พรรคการเมืองจะเป็นผู้ทำบัญชีรายชื่อ จัดลำดับผู้สมัคร และส่งบัญชีรายชื่อผู้สมัครให้กับองค์กรกำกับการเลือกตั้ง บัญชีรายชื่ออาจจะถูกเปิดเผยต่อสาธารณะ เพื่อให้ผู้ลงคะแนนเสียงทราบว่าผู้สมัครรายใดจะได้รับเลือกตามลำดับ ผู้ลงคะแนนสามารถลงคะแนนให้แก่พรรคการเมืองเท่านั้น ไม่สามารถลงแยกเป็นรายผู้สมัครได้

บัญชีรายชื่อแบบเปิด

ในระบบบัญชีเปิด (Open list) ผู้ลงคะแนนเสียงมีสิทธิ์เลือกพรรคและเรียงลำดับผู้สมัครในบัญชีรายชื่อนั้นๆ ตามความพอใจในผู้สมัครแต่ละคนได้ โดยมีหลายระดับตั้งแต่ ปิดบางส่วน ที่ผู้สมัครสามารถเลื่อนระดับขึ้นได้ถ้าได้รับจำนวนคะแนนเสียงจำนวนหนึ่ง จนถึง เปิดเต็มที่ ซึ่งลำดับในบัญชีนั้นสามารถปรับเปลี่ยนได้ตามคะแนนเสียงที่ผู้ลงคะแนนออกเสียงเลือกผู้สมัครเป็นรายบุคคล

ในฝรั่งเศส ระบบบัญชีรายชื่อในการเลือกตั้งระบบสัดส่วนจะต้องรวมผู้สมัครให้มากที่สุด (โดยมากถึงมีจำนวนตัวสำรองเป็นสองเท่าสำหรับการเลือกตั้งระดับจังหวัด) ตามลำดับที่มีให้ในบัญชีรายชื่อทั้งหมด ในขณะที่ในประเทศอื่นๆ นั้นไม่จำเป็นจะต้องใส่ให้เต็มบัญชีก็ได้ ในระบบบัญชีเปิดนี้เรียกกันว่า "ปานาชาจ"

บัญชีรายชื่อท้องถิ่น

ในระบบบัญชีรายชื่อท้องถิ่น (Local list) ผู้ลงคะแนนเสียงมีสิทธิ์เลือกผู้สมัครในท้องถิ่นของตนเอง ผู้สมัครที่มีอัตราผู้ออกเสียงมากที่สุดจะได้เข้าไปอยู่ในบัญชีรายชื่อตามลำดับ^[6]

ดูเพิ่ม

การเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อในประเทศไทย

อ้างอิง

↑ "Proportional Representation Systems". mtholyoke.edu.
↑ "Proportional Representation Open List Electoral Systems in Europe" (PDF). International Foundation for Electoral Systems. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-12-24.
↑ "Système électoral du Grand-Duché de Luxembourg(fr)". elections.public.lu.
↑ Benoit, Kenneth. "Which Electoral Formula Is the MostProportional? A New Lookwith New Evidence" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-06-24.
↑ Wilson, Helen J. "The D'Hondt Method Explained" (PDF).
↑ การเลือกตั้งและระบบเลือกตั้ง, คณะทำงานศึกษาวิเคราะห์และติดตามการยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ สำนักงานป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ

[1] "Proportional Representation Systems". mtholyoke.edu.

[2] "Proportional Representation Open List Electoral Systems in Europe" (PDF). International Foundation for Electoral Systems. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-12-24.

[3] "Système électoral du Grand-Duché de Luxembourg(fr)". elections.public.lu.

[4] Benoit, Kenneth. "Which Electoral Formula Is the MostProportional? A New Lookwith New Evidence" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-06-24.

[5] Wilson, Helen J. "The D'Hondt Method Explained" (PDF).

[test-6] การเลือกตั้งและระบบเลือกตั้ง, คณะทำงานศึกษาวิเคราะห์และติดตามการยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ สำนักงานป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ บรรทัด 8: / บรรทัด 8: @@
 ==การจัดสรรที่นั่ง==
 การจัดสรรที่นั่งในระบบสัดส่วนบัญชีรายชื่อสามารถกระทำได้หลายวิธี โดยวิธีหลักที่ใช้กันมากสองวิธีได้แก่
-* [[วิธีค่าเฉลี่ยสูงสุด]] รวมถึง[[วิธีดงท์]] (D'Hondt method) ซึ่งใช้ใน[[อัลบาเนีย]] [[อาร์เจนตินา]] [[อาร์เมเนีย]] [[ออสเตรีย]] [[บราซิล]] [[บัลแกเรีย]] [[โครเอเชีย]] [[กัมพูชา]] [[เอสโตเนีย]] [[ฟินแลนด์]] [[อิสราเอล]] [[โปแลนด์]] [[สเปน]] และประเทศอื่นๆ [[วิธีแซ็งต์-ลาก]] (Sainte-Laguë method) ใช้ใน[[นอร์เวย์]] [[สวีเดน]] [[นิวซีแลนด์]] และ[[เยอรมนี]] (ในสภา[[บุนเดิสทาค]] และอีกหกรัฐ)
+* [[วิธีค่าเฉลี่ยสูงสุด]] รวมถึง[[วิธีดงท์]] (D'Hondt method) ซึ่งใช้ใน[[อัลบาเนีย]] [[อาร์เจนตินา]] [[อาร์เมเนีย]] [[ออสเตรีย]] [[บราซิล]] [[บัลแกเรีย]] [[โครเอเชีย]] [[กัมพูชา]] [[เอสโตเนีย]] [[ฟินแลนด์]] [[อิสราเอล]] [[โปแลนด์]] [[สเปน]] และประเทศอื่นๆ [[วิธีแซ็งต์-ลากูว์]] (Sainte-Laguë method) ใช้ใน[[นอร์เวย์]] [[สวีเดน]] [[นิวซีแลนด์]] และ[[เยอรมนี]] (ในสภา[[บุนเดิสทาค]] และอีกหกรัฐ)
 * [[วิธีเหลือเศษสูงสุด]] รวมถึงวิธีแฮมิลตัน
 ระบบสัดส่วนแบบบัญชีรายชื่อยังสามารถใช้ได้ในแบบลูกผสม (ไฮบริด) เช่น [[ระบบเสริมสมาชิก]]
@@ บรรทัด 15: / บรรทัด 15: @@
 * [[วิธีดงท์|วิธีดงท์แบบปรับแต่ง]] (เอื้อต่อพรรคขนาดเล็ก)
 * [[วิธีฮันติงตัน-ฮิลล์]] (เอื้อต่อพรรคขนาดเล็ก-เพียงเล็กน้อย)
-* [[วิธีเวบสเตอร์/แซ็งต์-ลาก]] [[โควต้าแฮร์]] (เอื้อต่อพรรคขนาดเล็ก-เพียงเล็กน้อยหากไม่ได้ปรับแต่ง และไม่มีเกณฑ์การใช้คะแนนเสียงขั้นต่ำ)
+* [[วิธีเวบสเตอร์/แซ็งต์-ลากูว์]] [[โควต้าแฮร์]] (เอื้อต่อพรรคขนาดเล็ก-เพียงเล็กน้อยหากไม่ได้ปรับแต่ง และไม่มีเกณฑ์การใช้คะแนนเสียงขั้นต่ำ)
 * [[โควต้าดรูป]] (เอื้อต่อพรรคขนาดใหญ่-เพียงเล็กน้อย)
 * [[วิธีดงท์]] (เอื้อต่อพรรคขนาดใหญ่-เพียงเล็กน้อย)<ref>{{cite web|url=http://www.ucl.ac.uk/~ucahhwi/dhondt.pdf|title=The D'Hondt Method Explained|first=Helen J.|last=Wilson}}</ref>