ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภาษาไอริช"
Numayaloneza (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: ถูกย้อนกลับแล้ว การแก้ไขแบบเห็นภาพ แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
Numayaloneza (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: ถูกย้อนกลับแล้ว การแก้ไขแบบเห็นภาพ แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
||
| บรรทัด 2: | บรรทัด 2: | ||
==ประวัติศาสตร์== |
==ประวัติศาสตร์== |
||
ภาษาเขียนของไอริชถูกพบเป็นครั้งแรกในจารึก |
ภาษาเขียนของไอริชถูกพบเป็นครั้งแรกในจารึกอักษรโอคัมซึ่งถูกจารึกไว้ราวศตวรรษที่ 4 โดยเป็นภาษาไอริชสมัยแรกเริ่ม (pภาษาไอริชแรกเริ่มพัฒนากลายมาเป็นภาษาไอริชเก่า ในระหว่างศตวรรษที่ 5 พอถึงศตวรรษที่ 6 ภาษาไอริชเก่าก็เริ่มใช้ตัวอักษรลาตินแล้ว และเริ่มปรากฏอยู่ในส่วนคำอรรถาธิบายบริเวณขอบหน้ากระดาษ ของต้นฉบับตัวเขียนภาษาลาติน ในระยะนี้เองคำจากภาษาละตินได้เข้ามาสู่ภาษาไอริช โดยผ่านเข้ามาทางภาษาเวลส์เก่า โดยเฉพาะคำศัพท์ที่เกี่ยวกับกิจการ และฐานานุกรมของสงฆ์ |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 13:23, 6 ธันวาคม 2563
ภาษาไอริช หรือ ภาษาไอร์แลนด์ (Gaeilge) บางครั้งเรียกว่าภาษาเกลิก () หรือไอริชเกลิกเป็นภาษากอยเดลภาษาหนึ่งที่จัดอยู่ในตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน มีรากฐานจากประเทศไอร์แลนด์ ซึ่งในอดีตมีการพูดโดยคนเชื้อสายไอริช แต่ปัจจุบันประชากรไอริชมักพูดภาษาอังกฤษ ทำให้มีจำนวนประชากรที่พูดภาษาไอริชเป็นภาษาแม่อยู่เป็นจำนวนน้อยเท่านั้น โดยการสำรวจในปี ค.ศ. 2016 พบว่ามีผู้ที่พูดภาษาไอริชเป็นภาษาแม่อยู่ในไอร์แลนด์เพียง 73,800 คน หรือ ไม่ถึงร้อยละ 2 ของจำนวนประชากร ในขณะที่คนไอริชส่วนใหญ่จะเรียนภาษาไอริชเป็นภาษาที่สอง อย่างไรก็ดีไอริชมีฐานะเป็นภาษาทางการในประเทศไอร์แลนด์ กำหนดโดยรัฐธรรมนูญของไอร์แลนด์ นอกจากนี้ยังเป็นภาษาที่ใช้อย่างเป็นทางการของl และ ในไอร์แลนด์เหนือของสหราชอาณาจักรอีกด้วย
ประวัติศาสตร์
ภาษาเขียนของไอริชถูกพบเป็นครั้งแรกในจารึกอักษรโอคัมซึ่งถูกจารึกไว้ราวศตวรรษที่ 4 โดยเป็นภาษาไอริชสมัยแรกเริ่ม (pภาษาไอริชแรกเริ่มพัฒนากลายมาเป็นภาษาไอริชเก่า ในระหว่างศตวรรษที่ 5 พอถึงศตวรรษที่ 6 ภาษาไอริชเก่าก็เริ่มใช้ตัวอักษรลาตินแล้ว และเริ่มปรากฏอยู่ในส่วนคำอรรถาธิบายบริเวณขอบหน้ากระดาษ ของต้นฉบับตัวเขียนภาษาลาติน ในระยะนี้เองคำจากภาษาละตินได้เข้ามาสู่ภาษาไอริช โดยผ่านเข้ามาทางภาษาเวลส์เก่า โดยเฉพาะคำศัพท์ที่เกี่ยวกับกิจการ และฐานานุกรมของสงฆ์
เชิงอรรถ
อ้างอิง
- Caerwyn Williams, J.E. & Ní Mhuiríosa, Máirín (ed.). Traidisiún Liteartha na nGael. An Clóchomhar Tta 1979.
- De Brún, Pádraig. Scriptural Instruction in the Vernacular: The Irish Society and Its Teachers 1818-1827. Dublin Institute for Advanced Studies 2009. ISBN 978-1-85500-212-8
- Fitzgerald, Garrett, ‘Estimates for baronies of minimal level of Irish-speaking amongst successive decennial cohorts, 117-1781 to 1861-1871,’ Volume 84, Proceedings of the Royal Irish Academy 1984.
- McMahon, Timothy G.. Grand Opportunity: The Gaelic Revival and Irish Society, 1893-1910. Syracuse University Press 2008. ISBN 978-0-8156-3158-3
- Ó Gráda, Cormac. 'Cé Fada le Fán' in Dublin Review of Books, Issue 34, May 6, 2013:
http://www.drb.ie/essays/c%C3%A9-fada-le-f%C3%A1n.
- Kelly, James & Mac Murchaidh, Ciarán (eds.). Irish and English: Essays on the Linguistic and Cultural Frontier 1600-1900. Four Courts Press 2012. ISBN 978-1846823404
- Ní Mhunghaile, Lesa. 'An eighteenth century Irish scribe's private library: Muiris Ó Gormáin's books' in Proceedings of the Royal Irish Academy, Volume 110C, 2010, pp. 239-276.
- Ní Mhuiríosa, Máirín. ‘Cumann na Scríbhneoirí: Memoir’ in Scríobh 5, ed. Seán Ó Mórdha. Baile Átha Cliath: An Clóchomhar Tta 1981.
- Ó hÓgáin, Dáithí. Labhrann Laighnigh: Téacsanna agus Cainteanna ó Shean-Chúige Laighean. Coiscéim 2011.
- Ó Laoire, Muiris. '‘Language Use and Language Attitudes in Ireland’ in Multilingualism in European Bilingual Contexts : Language Use and Attitudes, ed. David Lasagabaster and Ángel Huguet. Multilingual Matters Ltd 2007. ISBN 1-85359-929-8
- Williams, Nicholas. ‘Na Canúintí a Theacht chun Solais’ i Stair na Gaeilge, ed. Kim McCone and others. Maigh Nuad 1994. ISBN 0-901519-90-1
แหล่งข้อมูลอื่น
- BCI: Irish-language media stats
- Discover Irish
- Gaeilge ar an ghréasán Irish online resources
- 'Gael-Taca (Corcaigh)'
- "Learning Irish?," BBC
- "Social Network for learners, teachers and speakers,"
- "Learn Irish online easily with a new Irish word each day,"
- Gaelscoil stats
- Giotaí and Top 40 Offigiúla na hÉireann programmes
- Irish Swadesh list of basic vocabulary words (from Wiktionary's Swadesh-list appendix)
ไวยากรณ์และการออกเสียง
- Learn Irish Grammar with audio and pronunciation
- An Gael Magazine – Irish Gaelic Arts, Culture, And History Alive Worldwide Today
- A short Irish and Breton phrase list with Japanese translation(Renewal) incl sound file
- Braesicke's Gramadach na Gaeilge (Engl. translation)
- Die araner mundart (a phonological description of the dialect of the Aran Islands by F. N. Finck, from 1899)
- A dialect of Donegal (a phonological description of the dialect of Glenties by E. C. Quiggin, from 1906)