ช้างในประเทศไทย

ในปัจจุบัน ช้างเอเชีย นอกจากจะเป็นสัตว์ประจำชาติไทยแล้ว ยังมีอิทธิพลต่อประเทศไทย ดังนี้

ช้างไทยในสงครามประวัติศาสตร์

เจ้าพระยาปราบหงสาวดีในสงครามยุทธหัตถี ภาพจิตรกรรมสมัยใหม่ภายในวัดสุวรรณาดาราม

• เจ้าพระยาปราบหงสาวดี (ก้านกล้วยในภาพยนตร์)
• เจ้าพระยาปราบไตรจักร

ช้างไทยในพระราชพิธี

บทความหลัก: ช้างเผือก

ช้างในวรรณคดีและวรรณกรรมไทย

ช้างเอราวัณ ในพิพิธภัณฑ์ช้างเอราวัณ จังหวัดสมุทรปราการ

• ช้างเอราวัณ
• ช้างไอราวัณ
• ช้างพลายมงคล

ช้างไทยในประวัติศาสตร์

สมัยกรุงสุโขทัย

ในศิลาจารึกหลักที่ 1 กล่าวว่าพ่อขุนรามคำแหงมหาราชได้ชนช้างชนะขุนสามชนเจ้าเมืองฉอด และยังมีอีกตอนที่กล่าวถึงช้างเผือกตัวโปรดของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชที่ชื่อรุจาครี ซึ่งช้างเผือกตัวนี้ทรงให้แต่งด้วยเครื่องคชาภรณ์ แล้วทรงนำราษฎรออกบำเพ็ญกุศลตามพระอารามในอรัญญิกเมื่อครั้งที่ทรงครองกรุงสุโขทัย

สมัยกรุงศรีอยุธยา

ในสมัยกรุงศรีอยุธยาได้มีช้างเผือกที่มีลักษณะพิเศษที่นำมาเป็นสัตว์คู่บารมีของพระมหากษัตริย์แต่ละรัชกาล

• ในสมัยสมเด็จพระอินทราชา ได้ช้างเผือกมา 1 เชือก
• ในสมัยสมเด็จพระไชยราชาธิราช ได้ปรากฏช้างเผือกที่ชื่อพระฉัททันต์ขึ้น
• ในสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ซึ่งถือได้ว่าเป็นรัชสมัยเริ่มต้นที่ให้ความสำคัญกับช้างเผือกมากที่สุด พร้อมทั้งยังมีช้างเผือกประจำรัชกาลนี้ถึง 7 เชือก คือ พระคเชนทโรดม พระรัตนากาศ พระแก้วทรงบาศ ช้างเผือกพังแม่และพังลูก พระบรมไกรสร พระสุริยกุญชร
• ในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 3 (สมเด็จพระนารายณ์มหาราช) ได้ช้างเผือกมา 2 เชือก คือ พระอินทร์ไอยราวรรณ และ เจ้าพระยาบรมคเชนทรฉัททันต์
• ในสมัยสมเด็จพระเพทราชา ได้ช้างเผือกมา 2 เชือก คือ พระอินทรไอราพต และ พระบรมรัตนากาศ
• ในสมัยสมเด็จพระสรรเพชญที่ 8 (พระเจ้าเสือ) ได้ช้างเผือกชื่อ พระบรมไตรจักร
• ในสมัยสมเด็จพระบรมราชาที่ 3 (พระบรมโกศ)ได้ช้างเผือกมา 6 เชือก คือ พระวิเชียรหัสดิน พระบรมราชนาเคนทร พระบรมวิไชยคเชนทร พระบรมกุญชร พระบรมจักรพาลหัตถี พระบรมคชลักษณ์

สมัยกรุงธนบุรี

สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ได้ช้างพังเผือกมา 1 เชือก ได้เมื่อครั้งนำกองทัพกรุงไปล้อมเมืองฝาง เจ้าฝางหนีพาช้างไปด้วย หลวงคชชาติกองพญาอินท์วิชิตติดตามได้ลูกช้างนำมาถวาย ปรากฎชื่อตามพงศาวดารว่า นางช้างพญามงคลเสวตคชสารศรีเมืองตัวประเสริฐ, พระยาเศวตรกริณี

สมัยกรุงรัตนโกสินทร์

รัชกาลที่ 1

ได้ช้าง 10 เชือก คือ พระบรมไกรสร (บวรสุประดิษฐ) พระบรมไกรสร (บวรบุษปทันต์) พระอินทรไอยรา พระเทพกุญชร พระบรมฉัททันต์ พระบรมนัขมณี พระบรมคชลักษณ์ (อรรคคเชนทร์) พระบรมนาเคนทร์ พระบรมคชลักษณ์ (อรรคชาติดามพหัตถี) พระบรมเมฆเอกทนต์

รัชกาลที่ 2

มีช้าง 6 เชือก คือ พระยาเศวตกุญชร พระบรมนาเคนทร์ พระบรมหัศดิน พระบรมนาเคนทร์ (คเชนทรธราธาร) พระยาเศวตไอยรา พระยาเศวตคชลักษณ์

รัชกาลที่ 3

มีช้างเผือกอยู่ 20 เชือก คือ พระบรมคชลักษณ์ พระบรมไอยรา พระบรมนาเคนทร์ พระบรมเอกทันต์ พระยามงคลหัสดิน พระยามงคลนาคินทร์ พระบรมไกรสร พระบรมกุญชร พังหงษาสวรรค์ พระนัขนาเคนทร์ พระบรมไอยเรศ พระบรมสังขทันต์ พระบรมคชลักษณ์ (ศักดิสารจุมประสาท) พระบรมนขาคเชนทร์ พระนาเคนทรนขา พระบรมทัศนขา ช้างพลายสีประหลาด พระบรมศุภราช พระยามงคลคชพงศ์ ช้างพลายกระจุดดำ

รัชกาลที่ 4

มีช้าง 15 เชือก คือ พระบรมนัขสมบัติ พระวิมลรัตนกิริณี พระบรมคชรัตน พระวิสูตรรัตนกิริณี พระพิไชยนิลนัข พระพิไชยกฤษณาวรรณ พระศรีสกลกฤษณ์ พระมหาศรีเศวตวิมลวรรณ ช้างพังเผือกเอก พระเศวตสุวรรณาภาพรรณ ช้างพังเผือกเอก พระเทวสยามมหาพิฆเนศวร ช้างสีประหลาด เจ้าพระยาปราบไตรจักร พระยาไชยานุภาพ

รัชกาลที่ 5

มีช้าง 19 เชือก คือ พระเศวตวรวรรณฯ พระมหารพีพรรณคชพงษ์ พระเศวตสุวภาพรรณ พระเทพคชรัตนกิริณี พระศรีสวัสดิเศวตวรรณ พระบรมทันตวรลักษณ์ พระเศวตวรลักษณ์ พระเศวตวรสรรพางค์ พระเศวตวิสุทธิเทพา พระเศวตสุนทรสวัสดิ์ พระเศวตสกลวโรภาศ พระเศวตรุจิราภาพรรณ พระเศวตวรนาเคนทร์ ช้างพลายเผือกเอก พระศรีเศวตวรรณิภา พระเศวตอุดมวารณ์ ช้างพลายสีประหลาด 2 เชือก เจ้าพระยาไชยานุภาพ

รัชกาลที่ 6

ได้ช้าง พระเศวตวชิรพาหฯ

รัชกาลที่ 7

ได้ช้าง พระเศวตคชเดชน์ดิลกฯ

สมัยรัชกาลที่ 9

พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ

สมัยรัชกาลที่ 9 พบช้างเผือก 21 ช้าง เหลือ 10 ช้าง คือ

• พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ
• พระเศวตวรรัตนกรีฯ
• พระเศวตสุรคชาธารฯ
• พระศรีเศวตศุภลักษณ์ฯ
• พระเศวตศุทธวิลาศฯ
• พระวิมลรัตนกิริณีฯ
• พระศรีนรารัฐราชกิริณีฯ
• พระเศวตภาสุรคเชนทร์ฯ
• พระเทพวัชรกิริณีฯ
• พระบรมนขทัศฯ

การใช้ช้างเป็นตราประจำจังหวัดของไทย

ตราประจำจังหวัด	จังหวัด	คำอธิบายตรา
จังหวัดในปัจจุบัน
	กรุงเทพมหานคร	รูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ ตามแบบภาพฝีพระหัตถ์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์
	เชียงราย	รูปช้างสีขาวกับเมฆ ลายที่ขอบตรามีรูปนาคเกี้ยว
	เชียงใหม่	รูปช้างเผือกยืนอยู่ในเรือนแก้ว
	ตาก	รูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงหลั่งทักษิโณทกเหนือคอช้าง
	แม่ฮ่องสอน	รูปช้างเล่นน้ำ
	นครนายก	รูปช้างชูรวงข้าว เบื้องหลังเป็นลอมฟาง
	สุพรรณบุรี	รูปการทำยุทธหัตถี ระหว่างสมเด็จพระนเรศวรมหาราช และพระมหาอุปราชมังกะยอชวา ที่ตำบลหนองสาหร่าย เมื่อ พ.ศ. 2135
	นราธิวาส	รูปเรือกอและกางใบแล่นรับลมเต็มที่ ภายในใบเรือเป็นรูปช้างเผือกทรงเครื่องคชาภรณ์ รูปช้างนั้นหมายถึงพระศรีนรารัฐราชกิริณีฯ ช้างสำคัญซึ่งจังหวัดนราธิวาสได้น้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 เมื่อ พ.ศ. 2520
จังหวัดในอดีต
	ลานช้าง	รูปโขลงช้างยืนอยู่กลางลานกว้าง

ช้างในภาพยนตร์

ก้านกล้วย

ยังมีภาพยนตร์ไทยที่กล่าวถึงความสำคัญของช้างอีกมากมาย แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของช้างที่เป็นสัญลักษณ์ของชาติไทย เช่น

• คนเลี้ยงช้าง (พ.ศ. 2533)
• ช้างเพื่อนแก้ว ภาพยนตร์ที่เกี่ยวกับการผจญภัยของช้างกับเด็ก แสดงให้เห็นถึงความฉลาด น่ารัก แสนรู้ของช้าง
• ก้านกล้วย ภาพยนตร์แอนิเมชันเรื่องที่สองของไทย มีเนื้อหาเกี่ยวกับช้าง
• ต้มยำกุ้ง ภาพยนตร์แอคชั่น มีเนื้อหาเกี่ยวกับการลักพาช้างออกนอกประเทศ พระเอกในเรื่องซึ่งเป็นเจ้าของช้างได้ไปตามทวงคืนมา แสดงให้เห็นถึงความรักและหวงแหนช้าง สัตว์ประจำชาติของชาติไทย
• องค์บาก 2 ภาพยนตร์แอคชั่น ซึ่งมีช้างเป็นกองกำลังสมทบ
• ภาพยนตร์อิงประวัติศาสตร์หลายเรื่องที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับสงคราม มักมีการนำช้างมาใช้ในฉากสงคราม

ดูเพิ่ม

• เพนียดคล้องช้าง
• วันช้างไทย