ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ผู้ใช้:Boom1221/กระบะทราย4"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขเมื่อ 09:34, 11 มกราคม 2563

ดาวเคราะห์ได้รับคำนิยามที่รวมไปถึงเทห์ฟ้าหลากหลายประเภทนับตั้งแต่ชาวกรีกโบราณสร้างคำนิยามขึ้นมา นักดาราศาสตร์ชาวกรีกใช้ศัพท์ asteres planetai (ἀστέρες πλανῆται) "ดาวฤกษ์พเนจร" สำหรับวัตถุคล้ายดาวฤกษ์ที่ปรากฏให้เห็นว่าเคลื่อนที่ข้ามท้องฟ้า นานนับสหัสวรรษที่ศัพท์นี้รวมถึงวัตถุที่แตกต่างกันจำนวนมาก ครอบคลุมตั้งแต่ดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ไปจนถึงดาวบริวารและดาวเคราะห์น้อย

จนกระทั่งสิ้นสุดคริสต์ศตวรรษที่ 19 คำว่า ดาวเคราะห์ แม้จะยังไม่ได้รับการนิยาม ก็กลายเป็นศัพท์ที่ใช้หมายถึงกลุ่มเล็ก ๆ ของวัตถุในระบบสุริยะ หลังปี 2535 นักดาราศาสตร์เริ่มค้นพบวัตถุพ้นวงโคจรดาวเนปจูนจำนวนมากเพิ่มเติมและวัตถุนับร้อยที่โคจรรอบดาวฤกษ์ดวงอื่น การค้นพบเหล่านี้ไม่เพียงแต่เพิ่มจำนวนวัตถุที่อาจเป็นดาวเคราะห์ แต่ยังเพิ่มความหลากหลายและลักษณะเฉพาะของดาวเคราะห์เหล่านั้นอีกด้วย วัตถุที่ค้นพบใหม่บางชิ้นมีขนาดใหญ่เกือบพอที่จะเป็นดาวฤกษ์ ขณะที่วัตถุบางชิ้นมีขนาดเล็กกว่าดวงจันทร์ การค้นพบเหล่านี้แย้งแนวคิดที่เป็นไปได้ของดาวเคราะห์ที่มีมาอย่างยาวนาน

ประเด็นของนิยามของดาวเคราะห์ที่ชัดเจนกลับมาเป็นเรื่องสำคัญอีกในปี 2548 เมื่อมีการค้นพบดาวเอริส วัตถุพ้นดาวเนปจูนที่มีมวลมากกว่าดาวพลูโตที่ขณะนั้นได้รับการยอมรับให้เป็นดาวเคราะห์ การตอบกลับในเดือนสิงหาคม 2549 สหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (ไอเอยู) ตัดสินใจเกี่ยวกับประเด็นนี้ระหว่างการประชุมที่กรุงปราก ซึ่งนักดาราศาสตร์ให้การยอมรับไอเอยูในฐานะเป็นองค์กรระดับโลกที่จะแก้ปัญหาศัพท์เฉพาะนี้ นิยามที่ประกาศออกมานี้นำมาใช้เฉพาะวัตถุในระบบสุริยะเท่านั้น มีใจความว่าดาวเคราะห์เป็นวัตถุโคจรรอบดวงอาทิตย์ มีมวลมากพอที่จะรักษาความเป็นทรงกลม และไร้ซึ่งเทห์ฟ้าขนาดเล็กอื่นโดยรอบวงโคจร ภายใต้นิยามใหม่นี้ ดาวพลูโตและวัตถุพ้นดาวเนปจูนอื่นสิ้นสภาพจากการเป็นดาวเคราะห์ทันที แต่คำตัดสินของไอเอยูยังไม่สามารถแก้ข้อถกเถียงทั้งหมดได้ และขณะที่มีนักวิทยาศาสตร์จำนวนมากยอมรับนิยาม บางส่วนในวงการวิทยาศาสตร์ยังคงปฏิเสธอย่างตรงไปตรงมา โดยนักวิทยาศาสตร์บางคนต้องการนิยามด้านภูมิสาสตร์กายภาพที่เฉพาะเจาะจง^[1]

ประวัติ

ดาวเคราะห์ในยุคโบราณ

ดาวเคราะห์ในยุคกลาง

โลก

ดาวเคราะห์ยุคปัจจุบัน

ดาวบริวาร

ดาวเคราะห์แคระ

ดาวพลูโต

นิยามไอเอยู

การยอมรับนิยามไอเอยู

ข้อถกเถียงที่ยังคงดำเนินอยู่

ไร้ซึ่งเทห์ฟ้าโดยรอบ

สภาพสมดุลอุทกสถิต

ดาวเคราะห์คู่และดาวบริวาร

ดาวเคราะห์นอกระบบและดาวแคระน้ำตาล

วัตถุคล้ายดาวฤกษ์ขนาดเท่าดาวเคราะห์

เชิงอรรถศาสตร์

อ้างอิง

↑ Runyon, Kirby D.; Thursday, S. Alan Stern | Published; May 17; 2018. "An organically grown planet definition". Astronomy.com. สืบค้นเมื่อ 2019-02-26.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (ลิงก์)

[1] Runyon, Kirby D.; Thursday, S. Alan Stern | Published; May 17; 2018. "An organically grown planet definition". Astronomy.com. สืบค้นเมื่อ 2019-02-26.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (ลิงก์)

[1]

@@ บรรทัด 2: / บรรทัด 2: @@
 '''[[:en:Definition of planet|''ดาวเคราะห์''ได้รับคำนิยาม]]'''ที่รวมไปถึงเทห์ฟ้าหลากหลายประเภทนับตั้งแต่ชาวกรีกโบราณสร้างคำนิยามขึ้นมา [[ดาราศาสตร์กรีก|นักดาราศาสตร์ชาวกรีก]]ใช้ศัพท์ ''asteres planetai'' (ἀστέρες πλανῆται) "ดาวฤกษ์พเนจร" สำหรับวัตถุคล้ายดาวฤกษ์ที่ปรากฏให้เห็นว่าเคลื่อนที่ข้ามท้องฟ้า นานนับสหัสวรรษที่ศัพท์นี้รวมถึงวัตถุที่แตกต่างกันจำนวนมาก ครอบคลุมตั้งแต่[[ดวงอาทิตย์]]และ[[ดวงจันทร์]]ไปจนถึง[[ดาวบริวาร]]และ[[ดาวเคราะห์น้อย]]
-จนกระทั่งสิ้นสุดคริสต์ศตวรรษที่ 19 คำว่า ''planet'' แม้จะยังไม่ได้รับการนิยาม ก็กลายเป็นศัพท์ที่ใช้หมายถึงกลุ่มเล็ก ๆ ของวัตถุใน[[ระบบสุริยะ]] หลังปี 2535 นักดาราศาสตร์เริ่มค้นพบวัตถุพ้นวงโคจร[[ดาวเนปจูน]]จำนวนมากเพิ่มเติมและ[[ดาวเคราะห์นอกระบบ|วัตถุนับร้อยที่โคจรรอบดาวฤกษ์ดวงอื่น]] การค้นพบเหล่านี้ไม่เพียงแต่เพิ่มจำนวนวัตถุที่อาจเป็นดาวเคราะห์ แต่ยังเพิ่มความหลากหลายและลักษณะเฉพาะของดาวเคราะห์เหล่านั้นอีกด้วย วัตถุที่ค้นพบใหม่บางชิ้นมีขนาดใหญ่เกือบพอที่จะเป็น[[ดาวฤกษ์]] ขณะที่วัตถุบางชิ้นมีขนาดเล็กกว่าดวงจันทร์ การค้นพบเหล่านี้แย้งแนวคิดที่เป็นไปได้ของดาวเคราะห์ที่มีมาอย่างยาวนาน
+จนกระทั่งสิ้นสุดคริสต์ศตวรรษที่ 19 คำว่า ''ดาวเคราะห์'' แม้จะยังไม่ได้รับการนิยาม ก็กลายเป็นศัพท์ที่ใช้หมายถึงกลุ่มเล็ก ๆ ของวัตถุใน[[ระบบสุริยะ]] หลังปี 2535 นักดาราศาสตร์เริ่มค้นพบวัตถุพ้นวงโคจร[[ดาวเนปจูน]]จำนวนมากเพิ่มเติมและ[[ดาวเคราะห์นอกระบบ|วัตถุนับร้อยที่โคจรรอบดาวฤกษ์ดวงอื่น]] การค้นพบเหล่านี้ไม่เพียงแต่เพิ่มจำนวนวัตถุที่อาจเป็นดาวเคราะห์ แต่ยังเพิ่มความหลากหลายและลักษณะเฉพาะของดาวเคราะห์เหล่านั้นอีกด้วย วัตถุที่ค้นพบใหม่บางชิ้นมีขนาดใหญ่เกือบพอที่จะเป็น[[ดาวฤกษ์]] ขณะที่วัตถุบางชิ้นมีขนาดเล็กกว่าดวงจันทร์ การค้นพบเหล่านี้แย้งแนวคิดที่เป็นไปได้ของดาวเคราะห์ที่มีมาอย่างยาวนาน
 ประเด็นของนิยามของดาวเคราะห์ที่ชัดเจนกลับมาเป็นเรื่องสำคัญอีกในปี 2548 เมื่อมีการค้นพบ[[ดาวเอริส]] [[วัตถุพ้นดาวเนปจูน]]ที่มีมวลมากกว่าดาวพลูโตที่ขณะนั้นได้รับการยอมรับให้เป็นดาวเคราะห์ การตอบกลับในเดือนสิงหาคม 2549 [[สหพันธ์ดาราศาสตร์สากล]] (ไอเอยู) [[นิยามดาวเคราะห์ของไอเอยู|ตัดสินใจ]]เกี่ยวกับประเด็นนี้ระหว่างการประชุมที่กรุง[[ปราก]] ซึ่งนักดาราศาสตร์ให้การยอมรับไอเอยูในฐานะเป็นองค์กรระดับโลกที่จะแก้ปัญหาศัพท์เฉพาะนี้ นิยามที่ประกาศออกมานี้นำมาใช้เฉพาะวัตถุในระบบสุริยะเท่านั้น มีใจความว่าดาวเคราะห์เป็นวัตถุโคจรรอบดวงอาทิตย์ มี[[มวล]]มากพอที่จะ[[สภาวะสมดุลอุทกสถิต|รักษาความเป็นทรงกลม]] และ[[ไร้ซึ่งเทห์ฟ้าโดยรอบ|ไร้ซึ่งเทห์ฟ้าขนาดเล็กอื่นโดยรอบวงโคจร]] ภายใต้นิยามใหม่นี้ ดาวพลูโตและวัตถุพ้นดาวเนปจูนอื่นสิ้นสภาพจากการเป็นดาวเคราะห์ทันที แต่คำตัดสินของไอเอยูยังไม่สามารถแก้ข้อถกเถียงทั้งหมดได้ และขณะที่มีนักวิทยาศาสตร์จำนวนมากยอมรับนิยาม บางส่วนในวงการวิทยาศาสตร์ยังคงปฏิเสธอย่างตรงไปตรงมา โดยนักวิทยาศาสตร์บางคนต้องการนิยามด้านภูมิสาสตร์กายภาพที่เฉพาะเจาะจง<ref>{{Cite web|url=http://astronomy.com/magazine/2018/05/an-organically-grown-planet-definition|title=An organically grown planet definition|last=Runyon|first=Kirby D.|last2=Thursday|first2=S. Alan Stern {{!}} Published|website=Astronomy.com|access-date=2019-02-26|last3=May 17|last4=2018}}</ref>