พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส
พระองค์เจ้านพวงศ์ วรองค์อรรคมหามกุฎ ปรมุตมราโชรส
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4
ประสูติ	6 มีนาคม พ.ศ. 2366
สิ้นพระชนม์	19 กรกฎาคม พ.ศ. 2410 (45 ปี)
หม่อม	หม่อมช้อย นพวงศ์ ณ อยุธยา หม่อมราชวงศ์หญิงเสาวรส นพวงศ์ หม่อมสวน นพวงศ์ ณ อยุธยา หม่อมกลัด นพวงศ์ ณ อยุธยา หม่อมหุ่น นพวงศ์ ณ อยุธยา หม่อมเนือง นพวงศ์ ณ อยุธยา
พระบุตร	26 พระองค์
ราชวงศ์	ราชวงศ์จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาน้อย

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส หรือ มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้านพวงศ์ วรองค์อรรคมหามกุฎ ปรมุตมราโชรส เป็นพระราชโอรสพระองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อย (ธิดาพระอินทรอำไพ (สมเด็จเจ้าฟ้าทัศไภย) พระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี) ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน 4 แรม 10 ค่ำ ปีมะเมีย จัตวาศก จ.ศ. 1184 ตรงกับวันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2366 ในสมัย ร.2 พระองค์เจ้านพวงศ์ เป็นพระโอรสหนึ่งในสองพระองค์ที่ประสูติก่อนที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จะทรงขึ้นครองราชย์ (อีกพระองค์หนึ่งคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร) แรกประสูติ เป็น หม่อมเจ้านพวงศ์ พระโอรสใน สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎ ในสมัย ร.4 จึงได้เป็น พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้า

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาพระองค์ขึ้นเป็น กรมหมื่นมเหศวรศิวลาส กำกับดูแลกรมล้อมพระราชวัง ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้กำกับราชการกรมพระคลังมหาสมบัติเพิ่มอีกตำแหน่ง

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส สิ้นพระชนม์เมื่อวันศุกร์ เดือน 8 แรม 3 ค่ำปีเถาะนพศก จ.ศ. 1229 ตรงกับวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2410 พระชันษาได้ 45 ปี ทรงเป็นต้นราชสกุล นพวงศ์

พระโอรสและพระธิดา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส มีหม่อมที่ปรากฏนาม 6 ท่าน ได้แก่

1. หม่อมช้อย
2. หม่อมราชวงศ์หญิงเสาวรส (ราชสกุลเดิม: ปาลกะวงศ์)
3. หม่อมสวน (สกุลเดิม: ศรีเพ็ญ)
4. หม่อมกลัด (สกุลเดิม: จาตุรงคกุล)
5. หม่อมหุ่น
6. หม่อมเนือง (สกุลเดิม: ณ นคร)

โดยมีพระโอรสธิดารวมทั้งหมด 26 พระองค์ เป็นชาย 16 พระองค์ และหญิง 10 พระองค์

พระรูป	พระนาม	หม่อมมารดา	ประสูติ	สิ้นพระชนม์/สิ้นชีพิตักษัย	คู่สมรส
	1. หม่อมราชวงศ์จิตราภรณ์ (พ.ศ. 2394 : หม่อมเจ้าจิตราภรณ์ พ.ศ. 2396 : พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิตราภรณ์)		พ.ศ. 2382	2 พฤศจิกายน 2403	หม่อมนกแก้ว
ไฟล์:พระองค์เจ้าบงกช.jpg	2. หม่อมราชวงศ์บงกช (พ.ศ. 2394 : หม่อมเจ้าบงกช พ.ศ. 2398 : พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบงกช)		พ.ศ. 2384	15 กุมภาพันธ์ 2456	หม่อมเจ้าหญิงจันทร (สุประดิษฐ์)
	3. หม่อมราชวงศ์เดช (พ.ศ. 2394 : หม่อมเจ้าเดช)		พ.ศ. 2386	ไม่ทราบปี	พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงแก้วกัลยาณี
	4. หม่อมเจ้าถนอม		ไม่ทราบปี	พ.ศ. 2463	หม่อมเอม (คชเสนี) หม่อมสาย (คชเสนี) หม่อมแย้ม
	5. หม่อมเจ้าสำเนียง		ไม่ทราบปี	พ.ศ. 2441	หม่อมเปลี่ยน
	6. หม่อมเจ้าหญิงจันทรประไพ		18 ธันวาคม 2395	6 เมษายน 2474
	7. หม่อมเจ้าศรีสังข์ หรือ หม่อมเจ้าเจ๊ก		26 ธันวาคม 2397	4 กรกฎาคม 2456	หม่อมเจ้าหญิงพวงผกา นพวงศ์
	8. หม่อมเจ้าหญิงปุก		19 ธันวาคม 2400	ไม่ทราบปี
	9. หม่อมเจ้าขุนช้าง		พ.ศ. 2400	1 สิงหาคม 2428	นักองค์เจ้าศรีสวัสดิ์ผิว แห่งกัมพูชา
	10. หม่อมเจ้าหญิงเกสร หรือ หม่อมเจ้าหญิงเผือก		19 เมษายน 2401	7 ธันวาคม 2468
	11. หม่อมเจ้าหญิงสุหร่าย	หม่อมกลัด	19 เมษายน 2401	9 สิงหาคม 2468
	12. หม่อมเจ้าอร่าม		พ.ศ. 2403	16 กันยายน 2421
	13. หม่อมเจ้าหญิงอุบลศิริ		พ.ศ. 2404	ไม่ทราบปี
	14. หม่อมเจ้าหญิงใหม่		พ.ศ. 2404	8 มีนาคม 2421
	15. หม่อมเจ้ากรรเจียก		พ.ศ. 2405	6 มีนาคม 2445	หม่อมสาย
	16. หม่อมเจ้าดำ		พ.ศ. 2405	19 กุมภาพันธ์ 2438
	17. หม่อมเจ้าอบเชย		พ.ศ. 2405	สิงหาคม 2437	หม่อมราชวงศ์หญิงสวัสดิทรวง (ดวงจักร)
	18. หม่อมเจ้าหญิงพวงผกา หรือ หม่อมเจ้าหญิงวงศ์ผกา		12 มีนาคม 2405	ไม่ทราบปี	หม่อมเจ้าศรีสังข์ นพวงศ์
	19. หม่อมเจ้าเล็ก		ไม่ทราบปี	22 มิถุนายน 2447
	20. หม่อมเจ้าขาว		พ.ศ. 2406	ไม่ทราบปี
	21. หม่อมเจ้าหญิงมณฑา		22 มิถุนายน 2410	ไม่ทราบปี
	22. หม่อมเจ้าหญิงเล็ก		พ.ศ. 2410	ไม่ทราบปี
	23. หม่อมเจ้าหญิงโสภา		ไม่ทราบปี	พ.ศ. 2426
	24. หม่อมเจ้าจำรัส		ไม่ทราบปี	พ.ศ. 2447
	25. หม่อมเจ้าหญิงถมยา		ไม่ทราบปี	ไม่ทราบปี
	26. หม่อมเจ้าเณรเล็ก		ไม่ทราบปี	ไม่ทราบปี

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• หม่อมเจ้านพวงศ์ (6 มีนาคม พ.ศ. 2366 - 2 เมษายน พ.ศ. 2394)
• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้านพวงศ์ วรองค์อรรคมหามกุฎ ปรมุตมราโชรส (2 เมษายน พ.ศ. 2394 - พ.ศ. 2396)
• พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส (พ.ศ. 2396 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)

ภายหลังการสิ้นพระชนม์

• พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - ปัจจุบัน)

อ้างอิง

• Jeffary Finestone. สมุดพระรูปพระราชโอรส พระราชธิดาและพระราชนัดดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพ : บริษัทกู๊ดวิว เพรส จำกัด, พ.ศ. 2543. 394 หน้า. ISBN 974-87148-8-8

• สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา. มหามกุฎราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรสธิดา พระราชนัดดา. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พ.ศ. 2547. 657 หน้า. ISBN 9742729115