มัมลูก

An Egyptian mamluk warrior in full armor and armed with lance, shield, Mameluke sword and pistols

มามลุค (ในภาษาอาหรับ: مملوك, ทรัพย์สิน; (ในภาษาตุรกี: Memlüklüler) เป็นสมาชิกของกลุ่มทหารที่เป็นอดีตทาสที่ได้รับอิสระ โดยมีบทบาทรับใช้ผู้ปกครองมุสลิมมาหลายยุคหลายสมัย

เหตุการณ์สำคัญที่นำไปสู่การก้าวขึ้นมามีอำนาจของมามลุค คือ การเกิดขึ้นของชนชั้นทหารอัศวินมามลุคในอียิปต์สมัยยุคกลาง ซึ่งพัฒนามาจากกลุ่มทหารทาส. อัศวินมามลุคเหล่านี้ส่วนใหญ่เป็นทาสชาวตรุกี, ชาวคอปต์จากอียิปต์, ชาวเซอร์คาเซียน (Circassians), ชาวแอ็ปเคเซียน (Abkhazians), และชาวจอร์เจีย. นอกจากนี้ มามลุกจำนวนมากมีแหล่งต้นกำเนิดจากบอลข่าน (อัลบาเนียน, กรีก, และเซาท์สลาฟ). "ปรากฏการณ์มามลุค" หรือการเกิดขึ้นของชนชั้นนักรบมุสลิมนี้ มีความสำคัญทางการเมืองมาก ในช่วง 1,000 ปี นับจากศตวรรษที่เก้าถึงศตวรรษที่สิบเก้า.

เมื่อเวลาผ่านไปมามลุกก็กลายเป็นชนชั้นทหารอัศวินที่มีอิทธิพลทางการทหารในหลาย ๆ ประเทศที่ถูกปกครองโดยผู้ปกครองชาวมุสลิม โดยเฉพาะในอียิปต์ แต่ในแถบตะวันออกกลาง เมโสโปเตเมีย และอินเดีย พวกมามลุกถืออำนาจทั้งในทางการเมืองและการทหาร และในบางกรณีพวกเขาบรรลุถึงระดับได้ครองตำแหน่งสุลต่าน หรือได้ถืออำนาจในระดับภูมิภาคเป็น emirs หรือ beys. ที่โดดเด่นที่สุด คือ การที่กลุ่มมามลุคสามารถครองตำแหน่งสุลต่านโดยมีศูนย์กลางที่อียิปต์และซีเรีย และปกครองดินแดนเหล่านั้นภายใต้ระบอบสุลต่านมามลุค (ค.ศ. 1250 - 1517) รัฐบาลสุลต่านมามลุคมีชัยชนะเหนืออิลคาเนทในยุทธการที่ไอน์จาลุต ก่อนหน้านี้พวกเขาต่อสู้กับพวกครูเซดคริสเตียนจากยุโรปตะวันตกในปี ค.ศ. 1154–1712 และ ค.ศ. 1213 ถึง ค.ศ. 1221 ซึ่งทำให้พวกมามลุคต้องถูกขับออกจากอียิปต์และตะวันออกกลาง. ในปี ค.ศ. 1302 พวกมามลุกสามารถการขับไล่พวกครูเซดกลุ่มสุดท้ายออกจากลิแวนต์ได้อย่างเป็นทางการ และนำไปสู่การสิ้นสุดยุคสงครามครูเสด