สภากาชาดไทย

สภากาชาดไทย

กากบาทสีแดงบนพื้นสีขาว สัญลักษณ์ของสภากาชาด
ก่อตั้ง	26 เมษายน พ.ศ 2436
ประเภท	องค์กรสาธารณกุศลไม่แสวงหาผลกำไร
ที่ตั้ง	ถนนพระรามที่ 4 แขวงปทุมวัน เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร
ภาษาทางการ	ภาษาไทย
สภานายิกา	สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
อุปนายิกา ผู้อำนวยการ	สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
เลขาธิการ	แผน วรรณเมธี
เว็บไซต์	www.redcross.or.th

สภากาชาดไทย เป็นสภากาชาดประจำประเทศไทย มีภารกิจปกป้องชีวิตและสุขภาพของมนุษย์ ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 26 เมษายน ร.ศ. 112 (พ.ศ. 2436) เดิมเรียก "สภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม" ริเริ่มก่อตั้งโดยท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงษ์ ซึ่งมีสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรงเป็นสภานายิกาพระองค์แรก สันนิบาตสภากาชาดมีมติรับสภากาชาดสยามเป็นสมาชิกในวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2464

ประวัติ

• พ.ศ. 2436 เกิดกรณีพิพาทระหว่าง ประเทศสยาม กับ ประเทศฝรั่งเศส เรื่องดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง ซึ่งส่งผลให้ทหารบาดเจ็บล้มตายมาก แต่ไม่มีองค์การกุศลหลักที่ทำหน้าที่ช่วยเหลือพยาบาลและบรรเทาทุกข์ ดังนั้น ท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์ จึงได้ชักชวนสตรีอาสาสมัครขึ้น และได้กราบบังคมทูล สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี เพื่อขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต ตั้ง "สภาอุณาโลมแดงแห่งชาติสยาม" เมื่อความทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชกระแสว่า เป็นความคิดอันดีตามแบบอย่างประเทศที่เจริญแล้ว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้ง "สภาอุณาโลมแดง" ขึ้น เมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2436 ซึ่งถือเป็น "วันสถาปนาสภากาชาดไทย" นอกจากนี้ ยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี ทรงเป็น"สภาชนนี" สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระวรราชเทวี ทรงเป็น"สภานายิกา" และท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงษ์ เป็นเลขานุการิณีสภาอุณาโลมแดง

• พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระดำริว่า ถ้าได้จัดโรงพยาบาลของกาชาด ก็จะเป็นประโยชน์แก่บ้านเมือง พระองค์จึงได้ร่วมกับพระราชภราดาภคินี ทรงบริจาคทรัพย์รวมกับทุนของสภาอุณาโลมแดง สร้างโรงพยาบาลขึ้นในที่ดินส่วนพระองค์ แล้วโปรดเกล้าฯ ขนานนามตามพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ว่า "โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์" เพื่อเป็นอนุสรณ์ในพระราชบิดา และให้โรงพยาบาลนี้เป็นของสภากาชาดสยาม
• พ.ศ. 2463 สภากาชาดไทยได้รับการรับรองจาก "ส่วนการรับรองระหว่างประเทศ คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศ"
• พ.ศ. 2464 สภากาชาดไทยเข้าเป็นสมาชิกของ "สหพันธ์สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ"

สภาอุณาโลมแดง

ทานมยูปถัมภก์

ผู้บำรุงการอย่างสูงสุด

• พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ผู้บำรุงการ

• สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าละม่อม กรมพระยาสุดารัตนราชประยูร

สภาชนนี

• สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า

กรรมการิณีสภา

สภานายิกา

• สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

อุปนายิกา

• สมเด็จพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี
• สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ สุขุมขัตติยกัลยาวดี กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร
• สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทราสรัทวาร วโรฬารลักษณสมบัติ รัตนกุมารี กรมขุนพิจิตรเจษฎ์จันทร์
• สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าเยาวมาลย์นฤมล สรรพสกนธ์กัลยาณี กรมขุนสวรรคโลกลักษณวดี
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีวิลัยลักษณ์ สุนทรศักดิกัลยาวดี กรมขุนสุพรรณภาควดี
• พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าอุบลรัตนนารีนาค กรมขุนอรรควรราชกัลยา
• พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา
• เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์เกสร ในรัชกาลที่ 5

เลขานุการิณี

• ท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์

ผู้ช่วยเลขานุการิณี

• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมาวดี ศรีรัตนราชธิดา กรมหลวงสมรรัตนสิริเชษฐ์
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านภาพรประภา กรมหลวงทิพยรัตนกิริฎกุลินี

เหรัญญิกา

• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพวงสร้อยสอางค์

ผู้ช่วยเหรัญญิกา

• จ่าง ภรรยาเจ้าหมื่นศรีสรรักษ์

กรรมการิณี

• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีนาคสวาดิ
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรไทยเทพกัญญา
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านารีรัตนา
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุษบันบัวผัน
• หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา
• หม่อมเฉื่อย ดิศกุล ณ อยุธยา
• หม่อมเอม โสณกุล ณ อยุธยา
• ท่านผู้หญิงสุ่น โชติกเสถียร
• ท่านผู้หญิงเลื่อม บุนนาค
• ท่านผู้หญิงตลับ ฉัตรกุล ณ อยุธยา
• สุ่น ภรรยาพระยาสวัสดิ์รามะดิฐ
• ทรามสงวน ภรรยาพระยาอินทรเทพ
• เพิ่ม ภรรยาพระบริบูรณโกษากร
• โป๋ ภรรยาพระภักดีภัทรากร
• อิ่ม ภรรยาพระเจริญราชธน
• พอน ภรรยาพระพิบูลย์พัฒนากร

อนุกูลกรรมการิณี

• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรุณวดี
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าแขไขดวง
• หม่อมเจ้าหญิงแฉ่ง เกษมสันต์
• หม่อมเจ้าหญิงเลื่อน จรูญโรจน์
• ท่านผู้หญิงเกษร สุวรรณทัต
• ท่านผู้หญิงจับ กัลยาณมิตร
• เอี่ยม ภรรยาพระยาอินทราธิบดีสีหราชรองเมือง
• คุณหญิงแก้ว เกตุทัต
• สังวาลย์ ภรรยาพระยามหาเทพ
• สอน ภรรยาพระยาไพศุลป์สมบัติ
• ต่วน ภรรยาพระอภิรักษ์ราชอุทยาน
• เชื้อ ภรรยาพระอาณัติพรากร
• ปั้น วัชราภัย
• หนู ภรรยานายเจียม

สภากาชาดสยาม-สภากาชาดไทย

สภานายิกา

• พ.ศ. 2436 - พ.ศ. 2462 สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
• พ.ศ. 2463 - พ.ศ. 2498 สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
• พ.ศ. 2499 - ปัจจุบัน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 9

องค์บรมราชูปถัมภิกา

• 2 มี.ค. 2497 - 22 พ.ค. 2527 สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีในรัชกาลที่ 7 - องค์บรมราชูปถัมภิกาแห่งกองบรรเทาทุกข์และอนามัย
• 6 เม.ย. 2497 - 12 ส.ค. 2499 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี - องค์บรมราชูปถัมภิกาแห่งอนุกาชาดไทย

องค์อุปถัมภิกา

• 18 ส.ค. 2502 - 10 ต.ค. 2528 พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีในรัชกาลที่ 6 - องค์อุปถัมภิกากองอาสากาชาด สภากาชาดไทย
• 18 ส.ค. 2502 - 27 ก.ค. 2554 สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี - องค์อุปถัมภิกากองอาสากาชาด สภากาชาดไทย

อุปนายก-อุปนายิกา

• 3 เม.ย. 2457 - 13 มิ.ย. 2463 จอมพล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ
• 12 ก.ค. 2463 - 30 มิ.ย. 2475 จอมพลเรือ จอมพล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต
• 30 มิ.ย. 2475 - 17 ก.พ. 2482 มหาอำมาตย์เอก เจ้าพระยาพิชัยญาติ (ดั่น บุนนาค)
• 27 ก.พ. 2482 - 16 ส.ค. 2482 พลเอกมังกร พรหมโยธี (มังกร ผลโยธิน)
• 28 ต.ค. 2486 - 31 ม.ค. 2491 พันเอกช่วง เชวงศักดิ์สงคราม (ช่วง ขวัญเชิด)
• 13 ม.ค. 2491 - 15 ก.ย. 2502 พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุมภฏพงษ์บริพัตร กรมหมื่นนครสวรรค์ศักดิพินิต
• 18 มี.ค. 2503 - 30 มิ.ย. 2507 มหาอำมาตย์เอก เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร ณ สงขลา)
• 1 ก.ค. 2507 - 13 ก.พ. 2512 พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร)
• 26 ก.พ. 2512 - 21 พ.ย. 2516 พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุขุมาภินันท์
• 22 พ.ย. 2516 - 12 ธ.ค. 2520 ศาสตราจารย์ นายแพทย์ หม่อมหลวงเกษตร สนิทวงศ์ (รักษาการแทน)
• 13 ธ.ค. 2520 - ปัจจุบัน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

งานกาชาด

งานกาชาด เป็นงานที่จัดขึ้นเพื่อหารายได้บำรุงสภากาชาดไทย มีการจัดงานทั้งในกรุงเทพมหานคร และจังหวัดต่างๆ ในกรุงเทพมหานครจัดที่บริเวณ ลานพระบรมรูปทรงม้า, สวนอัมพร และสนามเสือป่า ประมาณปลายเดือนมีนาคม ถึงต้นเดือนเมษายนของทุกปี เป็นเวลา 9 วัน เช่น ในปี พ.ศ. 2548 จัดระหว่างวันที่ 30 มีนาคม ถึง 7 เมษายน.

ภายในงานจะมีการออกร้านจำหน่ายสินค้าราคาถูก, บริการตรวจสุขภาพ, จำหน่ายสลากรางวัล "สลากกาชาด" เป็นต้น ซึ่งร้านในงานมาจากหน่วยงานต่างๆ เช่น หน่วยงานรัฐ, กองทัพ, สถานีโทรทัศน์, โรงพยาบาล มหาวิทยาลัย ตลอดจนถึงบริษัทเอกชน.

ดูเพิ่ม

• กาชาด
• โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
• สถานเสาวภา
• สถานีเอื้อน อนามัย จังหวัดเพชรบุรี
• ยุวกาชาด
• โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา
• ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ

แหล่งข้อมูลอื่น

• สภากาชาดไทย
• สำนักงานจัดหารายได้ สภากาชาดไทย
• สำนักงานยุวกาชาด สภากาชาดไทย