ผลต่างระหว่างรุ่นของ "จักรพรรดิฮั่นเกาจู่"
Miwako Sato (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
Miwako Sato (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| บรรทัด 32: | บรรทัด 32: | ||
ครั้น 202 ปีก่อนคริสตกาล หลังเกิด[[ยุทธการไกเซี่ย]] (垓下之戰) หลิว ปัง มีชัยในการชิงอำนาจ จึงสามารถรวบดินแดนจีนส่วนใหญ่ไว้ในกำมือ เขาก่อตั้งราชวงศ์ฮั่น มีตนเป็นจักรพรรดิพระองค์แรก ใช้พระนาม "ฮั่นเกาจู่" ในรัชสมัยของฮั่นเกาจู่ มีเหตุการณ์ที่โดดเด่น คือ การหย่อนภาษี การส่งเสริม[[ลัทธิขงจื๊อ]] และการปราบปรามกบฏจากเจ้าประเทศราชต่าง ๆ ฮั่นเกาจู่ยังริเริ่มนโยบายที่เรียก "[[วิวาห์สันติ]]" (和親) เพื่อสร้างความปรองดองกับกลุ่ม[[ซฺยงหนู]] (匈奴) หลังจากพ่ายแพ้ใน[[ยุทธการไป๋เติง]] (白登之戰) เมื่อ 200 ปีก่อนคริสตกาล ครั้น 195 ปีก่อนคริสตกาล ฮั่นเกาจู่เสด็จสวรรคาลัย พระโอรส คือ [[หลิว อิ๋ง]] (劉盈) จึงสืบตำแหน่งต่อ ใช้พระนามว่า "[[จักรพรรดิฮั่นฮุ่ย|ฮั่นฮุ่ย]]" (汉惠) |
ครั้น 202 ปีก่อนคริสตกาล หลังเกิด[[ยุทธการไกเซี่ย]] (垓下之戰) หลิว ปัง มีชัยในการชิงอำนาจ จึงสามารถรวบดินแดนจีนส่วนใหญ่ไว้ในกำมือ เขาก่อตั้งราชวงศ์ฮั่น มีตนเป็นจักรพรรดิพระองค์แรก ใช้พระนาม "ฮั่นเกาจู่" ในรัชสมัยของฮั่นเกาจู่ มีเหตุการณ์ที่โดดเด่น คือ การหย่อนภาษี การส่งเสริม[[ลัทธิขงจื๊อ]] และการปราบปรามกบฏจากเจ้าประเทศราชต่าง ๆ ฮั่นเกาจู่ยังริเริ่มนโยบายที่เรียก "[[วิวาห์สันติ]]" (和親) เพื่อสร้างความปรองดองกับกลุ่ม[[ซฺยงหนู]] (匈奴) หลังจากพ่ายแพ้ใน[[ยุทธการไป๋เติง]] (白登之戰) เมื่อ 200 ปีก่อนคริสตกาล ครั้น 195 ปีก่อนคริสตกาล ฮั่นเกาจู่เสด็จสวรรคาลัย พระโอรส คือ [[หลิว อิ๋ง]] (劉盈) จึงสืบตำแหน่งต่อ ใช้พระนามว่า "[[จักรพรรดิฮั่นฮุ่ย|ฮั่นฮุ่ย]]" (汉惠) |
||
==ต้นชีวิต== |
|||
เชื่อกันว่า หลิว ปัง สืบเชื้อสายมาจาก[[พระเจ้าเหยา]] (堯帝) กษัตริย์ในตำนานซึ่งสืบเชื้อสายมาจาก[[หวงตี้|พระเจ้าหฺวัง]] (黃帝) อีกทอด<ref>{{cite book|url=https://books.google.com /books?id=oJbpoEwvQzcC&pg=PA171&dq=huangdi+family+tree#v=onepage&q&f=false|title=Women and the family in Chinese history|author=Patricia Buckley Ebrey|editor=|year=2003|page=171|pages= |publisher=Psychology Press|volume=Volume 2 of Critical Asian scholarship|edition=illustrated|location=|isbn=0-415-28823-1|accessdate=4-01-2012}}</ref> ชนชั้นปกครองจีนมักอ้างว่า ตนสืบเชื้อสายมาจากพระเจ้าหฺวัง เพื่อสามารถอ้างได้ว่า มี[[อาณัติสวรรค์]]ให้มาปกครองแผ่นดิน<ref>{{cite book|url=https://books.google.com /books?id=MioRmEq2xHUC&pg=PA505&dq=huangdi+family+tree#v=onepage&q=huangdi%20family%20tree&f=false|title=The encyclopedia of Taoism, Volume 1|author=Fabrizio Pregadio|editor=Fabrizio Pregadio|year=2008 |page=505|pages=|publisher=Psychology Press|volume=|edition=ill ustrated|location=|isbn=0-7007-1200-3|accessdate=4-01-2012}}</ref> |
|||
หลิว ปัง เกิดในครอบครัวไพร่ (peasant) ณ หมู่บ้านเฝินหยู (枌榆社), ตำบลจงหยาง (中阳里), [[เทศมณฑลเฟิง (เจียงซู)|เมืองเฟิง]] (丰邑), [[เทศมณฑลเพ่ย์]] ของ[[รัฐฉู่]] ในปลาย[[ยุครณรัฐ]]<ref name="Birthplace"/> |
|||
บิดามารดาของหลิว ปัง ไม่ปรากฏนามในเอกสารทางประวัติศาสตร์ บิดามักได้รับการเรียกขานว่า "[[หลิว ไท่กง]]" (刘太公; "เจ้าหลวงหลิว") ส่วนมารดาของเขามักเรียกขานกันว่า "[[หลิว อ่าว]]" (刘媪; "ยาวหลิว") ตำนานเล่าว่า วันหนึ่ง เกิดพายุฝน หลิว อ่าว เข้าไปหลบใต้สะพาน หลิว ไท่กง ออกบ้านไปตามภริยา เห็นมังกรลอยอยู่เหนือนาง จากนั้น นางก็ตั้งครรภ์และคลอดออกมาเป็นหลิว ปัง<ref name="iub.edu">[http://www.iub.edu/~g380/4.3-Rise-2010.pdf Translation] of Sima Qian's ''Shiji''.</ref> |
|||
บันทึกสมัยหลังระบุว่า หลิว ปัง เป็นคนโผงผางมุทะลุ แต่มีเสน่ห์ น้ำใจงาม ความอดทนเป็นเลิศ แต่มักเที่ยวเตร่ไปวัน ๆ ไปสนใจอ่านหนังสือ ไม่ชอบทำไร่ไถนา ไม่พอใจการใช้แรงงาน และมักวิวาทกับเจ้าหน้าที่บ้านเมือง บิดาจึงมักเรียกเขาว่า "นักเลงตัวจ้อย" (little rascal) เมื่อโตขึ้น หลิว ปัง ก็ยังใช้ชีวิตเหมือนเดิม ได้ครอบครัวเป็นแหล่งอาศัยและดำรงชีพ เมื่อสูงวัยขึ้น เขาได้คบหาชอบพอกับบุคคลซึ่งเคยเป็นคนสนิทของข้าราชการบรรดาศักดิ์[[ซิ่นหลิงจวิน]] (信陵君) นามว่า [[จาง เอ่อร์]] (张耳) เวลานั้นเป็นผู้ว่าการ[[เทศมณฑลหมินเฉวียน]] (民权县) |
|||
หลังจากราชวงศ์ฉินยึดครองรัฐฉู่เป็นผลสำเร็จ จาง เอ่อร์ หนีไปซ่อนตัว หลิว ปัง ก็เดินทางกลับบ้านเดิม และได้รับแต่งตั้งเป็นมือปราบประจำ[[หอซื่อฉุ่ย]] (泗水亭) ในเทศมณฑลเพ่ย์ ทำงานในการบังคับบัญชาของ[[เซียว เหอ]] (蕭何) กับ[[เฉา ชาน]] (曹參) ซึ่งเป็นสหายรักของเขา และมักช่วยปิดบังพฤติกรรมเกกมะเหรกของเขา หลิว ปัง ยังได้ผูกไมตรีกับข้าราชการท้องถิ่นอีกหลายคน ทำให้มีชื่อเสียงขึ้นในเขตนั้น ต่อมา หลิว ปัง ถูกส่งไปใช้แรงงานใน[[เสียนหยาง]] (咸阳) เมืองหลวงของจักรวรรดิฉิน และได้พบกับ[[ฉินฉื่อหฺวังตี้]] ปฐมกษัตริย์ฉิน ขณะเสด็จตรวจราชการ เขาเห็นขบวนเสด็จโอ่อ่าอลังการ ก็อุทานว่า "แม่เจ้า ผู้ยิ่งใหญ่ต้องแบบนี้แหละ" (嗟乎，大丈夫当如此也) |
|||
ต่อมา [[ลฺหวี่ เหวิน]] (吕文) คหบดีแห่ง[[เทศมณฑลช่าน]] (单县) ย้ายรกรากมายังเทศมณฑลเพ่ย์ และจัดเลี้ยงผู้ลากมากดีในท้องถิ่น ลฺหวี่ เหวิน มอบหมายให้เซียว เหอ ตรวจเก็บของขวัญที่ได้จากแขกเหรื่อ เซียว เหอ ประกาศว่า คนที่ให้ของขวัญมูลค่าต่ำกว่า 1,000 เหรียญ ให้ออกไปนั่งข้างนอก หลิว ปัง มางานโดยไม่ได้เตรียมของขวัญมาด้วย แต่กล่าวว่า "ข้าพเจ้าขอมอบเงิน 10,000 เหรียญ" (I offer 10,000 coins) ลฺหวี่ เหวิน มองมาที่หลิว ปัง และประทับใจในบุคลิกลักษณะ จึงลุกขึ้นต้อนรับหลิว ปัง เข้าไปข้างใน แล้วให้นั่งข้างกัน แม้เซียว เหอ จะบอกว่า หลิว ปัง ไม่ได้นำสิ่งใดมาเลยก็ตาม ลฺหวี่ เหวิน พินิจดูรูปร่างหลิว ปัง แล้วกล่าวว่า "ข้าพเจ้าเคยทำนายชะตาคนมาก็มาก แต่ไม่เคยเห็นคนใดมีลักษณะพิเศษเช่นท่านมาก่อน" (I used to predict fortunes for many people but I have never before seen someone so exceptional like you) ลฺหวี่ เหวิน จึงยก[[จักรพรรดินีลฺหวี่|ลฺหวี่ จื้อ]] (呂雉) ผู้เป็นบุตรสาว ให้เป็นภริยาของหลิว ปัง ลฺหวี่ จื้อ มีบุตร 2 คนกับหลิว ปัง คนหนึ่งเป็นบุตรชาย คือ [[หลิว อิ๋ง]] ซึ่งภายหลังขึ้นครองราชย์เป็น[[จักรพรรดิฮั่นฮุ่ย]] อีกคนเป็นบุตรสาว ซึ่งภายหลังได้เป็น[[องค์หญิงหลู่-ยฺเหวียน]] (魯元公主) |
|||
==อ้างอิง== |
==อ้างอิง== |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 09:44, 25 มิถุนายน 2561
| ฮั่นเกาจู่ 漢高祖 | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| จักรพรรดิจีน | |||||||||||||
| ครองราชย์ | 28 กุมภาพันธ์ 202 ปีก่อนคริสตกาล – 1 มิถุนายน 195 ปีก่อนคริสตกาล | ||||||||||||
| ถัดไป | ฮั่นฮุ่ย | ||||||||||||
| ราชาฮั่น (漢王) | |||||||||||||
| ครองราชย์ | มีนาคม 206 ปีก่อนคริสตกาล – 28 กุมภาพันธ์ 202 ปีก่อนคริสตกาล | ||||||||||||
| ประสูติ | 256 หรือ 247 ปีก่อนคริสตกาล เมืองเฟิง เทศมณฑลเพ่ย์ รัฐฉู่[1] | ||||||||||||
| สวรรคต | 1 มิถุนายน 195 ปีก่อนคริสตกาล (60–61 หรือ 51–52 ชันษา) ฉางอาน จักรวรรดิฮั่น | ||||||||||||
| |||||||||||||
| ราชวงศ์ | ตระกูลหลิว | ||||||||||||
| พระราชบิดา | หลิว ไท่กง | ||||||||||||
| พระราชมารดา | หลิว อ่าว | ||||||||||||
ฮั่นเกาจู่ ตามภาษาจีนมาตรฐาน หรือ ฮั่นโกโจ ตามภาษาจีนฮกเกี้ยน (จีนตัวย่อ: 汉高祖; จีนตัวเต็ม: 漢高祖; พินอิน: Hàn Gāozǔ, "อัครบรรพชนฮั่น"; 256 ปีก่อนคริสตกาล – 1 มิถุนายน 195 ปีก่อนคริสตกาล) พระนามเดิม หลิว ปัง (จีนตัวย่อ: 刘邦; จีนตัวเต็ม: 劉邦; พินอิน: Liú Bāng) เป็นจักรพรรดิพระองค์แรกแห่งราชวงศ์ฮั่นของจักรวรรดิจีน และเป็นผู้ก่อตั้งราชวงศ์ดังกล่าว เสวยราชย์ช่วง 202–195 ปีก่อนคริสตกาล นับเป็นหนึ่งในปฐมกษัตริย์จีนไม่กี่พระองค์ที่มาจากครอบครัวรากหญ้า[2]
ก่อนเข้าสู่อำนาจ หลิว ปัง เป็นข้าราชการชั้นผู้น้อยในราชวงศ์ฉิน ทำหน้าเป็นนายด่านที่บ้านเกิดในเทศมณฑลเพ่ย์ (沛縣) แห่งรัฐฉู่ (楚国) ที่ถูกราชวงศ์ฉินยึดครอง เมื่อฉินฉื่อหฺวังตี้ (秦始皇帝) ปฐมกษัตริย์ราชวงศ์ฉิน สิ้นพระชนม์ และจักรวรรดิฉิน (秦朝) ตกอยู่ในความวุ่นวายทางการเมือง หลิว ปัง ละทิ้งตำแหน่งราชการเข้าร่วมกบฏต่อต้านราชวงศ์ฉิน จนสามารถบีบให้จื่ออิง (子嬰) ผู้นำคนสุดท้ายของราชวงศ์ฉิน ยอมจำนนได้เมื่อ 206 ปีก่อนคริสตกาล
เมื่อสิ้นราชวงศ์ฉินแล้ว เซี่ยง อฺวี่ (項羽) ผู้นำกบฏ แบ่งดินแดนฉินออกเป็นสิบแปดส่วน ให้หลิว ปัง เป็น "ราชาฮั่น" (漢王) ไปครองภูมิภาคปาฉู่ (巴蜀) อันห่างไกลและกันดาร หลิว ปัง จึงนำทัพต่อต้านเซี่ยง อฺวี่ และสามารถยึดภูมิภาคฉินทั้งสาม (三秦) ไว้ได้ นำไปสู่สงครามกลางเมืองที่เรียกว่า "สงครามฉู่–ฮั่น" (楚漢戰爭)
ครั้น 202 ปีก่อนคริสตกาล หลังเกิดยุทธการไกเซี่ย (垓下之戰) หลิว ปัง มีชัยในการชิงอำนาจ จึงสามารถรวบดินแดนจีนส่วนใหญ่ไว้ในกำมือ เขาก่อตั้งราชวงศ์ฮั่น มีตนเป็นจักรพรรดิพระองค์แรก ใช้พระนาม "ฮั่นเกาจู่" ในรัชสมัยของฮั่นเกาจู่ มีเหตุการณ์ที่โดดเด่น คือ การหย่อนภาษี การส่งเสริมลัทธิขงจื๊อ และการปราบปรามกบฏจากเจ้าประเทศราชต่าง ๆ ฮั่นเกาจู่ยังริเริ่มนโยบายที่เรียก "วิวาห์สันติ" (和親) เพื่อสร้างความปรองดองกับกลุ่มซฺยงหนู (匈奴) หลังจากพ่ายแพ้ในยุทธการไป๋เติง (白登之戰) เมื่อ 200 ปีก่อนคริสตกาล ครั้น 195 ปีก่อนคริสตกาล ฮั่นเกาจู่เสด็จสวรรคาลัย พระโอรส คือ หลิว อิ๋ง (劉盈) จึงสืบตำแหน่งต่อ ใช้พระนามว่า "ฮั่นฮุ่ย" (汉惠)
ต้นชีวิต
เชื่อกันว่า หลิว ปัง สืบเชื้อสายมาจากพระเจ้าเหยา (堯帝) กษัตริย์ในตำนานซึ่งสืบเชื้อสายมาจากพระเจ้าหฺวัง (黃帝) อีกทอด[3] ชนชั้นปกครองจีนมักอ้างว่า ตนสืบเชื้อสายมาจากพระเจ้าหฺวัง เพื่อสามารถอ้างได้ว่า มีอาณัติสวรรค์ให้มาปกครองแผ่นดิน[4]
หลิว ปัง เกิดในครอบครัวไพร่ (peasant) ณ หมู่บ้านเฝินหยู (枌榆社), ตำบลจงหยาง (中阳里), เมืองเฟิง (丰邑), เทศมณฑลเพ่ย์ ของรัฐฉู่ ในปลายยุครณรัฐ[1]
บิดามารดาของหลิว ปัง ไม่ปรากฏนามในเอกสารทางประวัติศาสตร์ บิดามักได้รับการเรียกขานว่า "หลิว ไท่กง" (刘太公; "เจ้าหลวงหลิว") ส่วนมารดาของเขามักเรียกขานกันว่า "หลิว อ่าว" (刘媪; "ยาวหลิว") ตำนานเล่าว่า วันหนึ่ง เกิดพายุฝน หลิว อ่าว เข้าไปหลบใต้สะพาน หลิว ไท่กง ออกบ้านไปตามภริยา เห็นมังกรลอยอยู่เหนือนาง จากนั้น นางก็ตั้งครรภ์และคลอดออกมาเป็นหลิว ปัง[5]
บันทึกสมัยหลังระบุว่า หลิว ปัง เป็นคนโผงผางมุทะลุ แต่มีเสน่ห์ น้ำใจงาม ความอดทนเป็นเลิศ แต่มักเที่ยวเตร่ไปวัน ๆ ไปสนใจอ่านหนังสือ ไม่ชอบทำไร่ไถนา ไม่พอใจการใช้แรงงาน และมักวิวาทกับเจ้าหน้าที่บ้านเมือง บิดาจึงมักเรียกเขาว่า "นักเลงตัวจ้อย" (little rascal) เมื่อโตขึ้น หลิว ปัง ก็ยังใช้ชีวิตเหมือนเดิม ได้ครอบครัวเป็นแหล่งอาศัยและดำรงชีพ เมื่อสูงวัยขึ้น เขาได้คบหาชอบพอกับบุคคลซึ่งเคยเป็นคนสนิทของข้าราชการบรรดาศักดิ์ซิ่นหลิงจวิน (信陵君) นามว่า จาง เอ่อร์ (张耳) เวลานั้นเป็นผู้ว่าการเทศมณฑลหมินเฉวียน (民权县)
หลังจากราชวงศ์ฉินยึดครองรัฐฉู่เป็นผลสำเร็จ จาง เอ่อร์ หนีไปซ่อนตัว หลิว ปัง ก็เดินทางกลับบ้านเดิม และได้รับแต่งตั้งเป็นมือปราบประจำหอซื่อฉุ่ย (泗水亭) ในเทศมณฑลเพ่ย์ ทำงานในการบังคับบัญชาของเซียว เหอ (蕭何) กับเฉา ชาน (曹參) ซึ่งเป็นสหายรักของเขา และมักช่วยปิดบังพฤติกรรมเกกมะเหรกของเขา หลิว ปัง ยังได้ผูกไมตรีกับข้าราชการท้องถิ่นอีกหลายคน ทำให้มีชื่อเสียงขึ้นในเขตนั้น ต่อมา หลิว ปัง ถูกส่งไปใช้แรงงานในเสียนหยาง (咸阳) เมืองหลวงของจักรวรรดิฉิน และได้พบกับฉินฉื่อหฺวังตี้ ปฐมกษัตริย์ฉิน ขณะเสด็จตรวจราชการ เขาเห็นขบวนเสด็จโอ่อ่าอลังการ ก็อุทานว่า "แม่เจ้า ผู้ยิ่งใหญ่ต้องแบบนี้แหละ" (嗟乎，大丈夫当如此也)
ต่อมา ลฺหวี่ เหวิน (吕文) คหบดีแห่งเทศมณฑลช่าน (单县) ย้ายรกรากมายังเทศมณฑลเพ่ย์ และจัดเลี้ยงผู้ลากมากดีในท้องถิ่น ลฺหวี่ เหวิน มอบหมายให้เซียว เหอ ตรวจเก็บของขวัญที่ได้จากแขกเหรื่อ เซียว เหอ ประกาศว่า คนที่ให้ของขวัญมูลค่าต่ำกว่า 1,000 เหรียญ ให้ออกไปนั่งข้างนอก หลิว ปัง มางานโดยไม่ได้เตรียมของขวัญมาด้วย แต่กล่าวว่า "ข้าพเจ้าขอมอบเงิน 10,000 เหรียญ" (I offer 10,000 coins) ลฺหวี่ เหวิน มองมาที่หลิว ปัง และประทับใจในบุคลิกลักษณะ จึงลุกขึ้นต้อนรับหลิว ปัง เข้าไปข้างใน แล้วให้นั่งข้างกัน แม้เซียว เหอ จะบอกว่า หลิว ปัง ไม่ได้นำสิ่งใดมาเลยก็ตาม ลฺหวี่ เหวิน พินิจดูรูปร่างหลิว ปัง แล้วกล่าวว่า "ข้าพเจ้าเคยทำนายชะตาคนมาก็มาก แต่ไม่เคยเห็นคนใดมีลักษณะพิเศษเช่นท่านมาก่อน" (I used to predict fortunes for many people but I have never before seen someone so exceptional like you) ลฺหวี่ เหวิน จึงยกลฺหวี่ จื้อ (呂雉) ผู้เป็นบุตรสาว ให้เป็นภริยาของหลิว ปัง ลฺหวี่ จื้อ มีบุตร 2 คนกับหลิว ปัง คนหนึ่งเป็นบุตรชาย คือ หลิว อิ๋ง ซึ่งภายหลังขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิฮั่นฮุ่ย อีกคนเป็นบุตรสาว ซึ่งภายหลังได้เป็นองค์หญิงหลู่-ยฺเหวียน (魯元公主)
อ้างอิง
- ↑ 1.0 1.1 李祖德 (2012). "刘邦祭祖考——兼论春秋战国以来的社会变革". 中国史研究 [Journal of Chinese Historical Studies]. CNKI. 34 (3): 11–58.
{{cite journal}}:|access-date=ต้องการ|url=(help) - ↑ "Gaozu Emperor of Han Dynasty". Encyclopædia Britannica.
{{cite web}}: Cite ไม่รู้จักพารามิเตอร์ว่างเปล่า :|dead-url=(help) - ↑ Patricia Buckley Ebrey (2003). /books?id=oJbpoEwvQzcC&pg=PA171&dq=huangdi+family+tree#v=onepage&q&f=false Women and the family in Chinese history. Vol. Volume 2 of Critical Asian scholarship (illustrated ed.). Psychology Press. p. 171. ISBN 0-415-28823-1. สืบค้นเมื่อ 4-01-2012.
{{cite book}}:|volume=has extra text (help); ตรวจสอบค่า|url=(help); ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help) - ↑ Fabrizio Pregadio (2008). Fabrizio Pregadio (บ.ก.). /books?id=MioRmEq2xHUC&pg=PA505&dq=huangdi+family+tree#v=onepage&q=huangdi%20family%20tree&f=false The encyclopedia of Taoism, Volume 1 (ill ustrated ed.). Psychology Press. p. 505. ISBN 0-7007-1200-3. สืบค้นเมื่อ 4-01-2012.
{{cite book}}: ตรวจสอบค่า|url=(help); ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help) - ↑ Translation of Sima Qian's Shiji.