ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สหพันธรัฐ"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เก็บกวาด
บรรทัด 193: บรรทัด 193:
|[[สมาพันธรัฐอเมริกา]]
|[[สมาพันธรัฐอเมริกา]]
|1861 - 1865
|1861 - 1865
|13 รัฐและ1ดินแดนพิเศษ
|13 รัฐ และ 1 ดินแดนพิเศษ
|
|
|-
|-
บรรทัด 225: บรรทัด 225:
1968-1992
1968-1992
|2 สาธารณรัฐปกครองตนเอง (1938-1939)
|2 สาธารณรัฐปกครองตนเอง (1938-1939)
และ 2สาธารณรัฐ (1968-1992)
และ 2 สาธารณรัฐ (1968-1992)
|
|
|-
|-

รุ่นแก้ไขเมื่อ 08:12, 21 กรกฎาคม 2560

แผนที่ประเทศสหพันธรัฐอย่างเป็นทางการ

สหพันธรัฐ (อังกฤษ: federation) หรืออีกชื่อหนึ่งว่า รัฐสหพันธ์ เป็นรัฐอธิปไตยประเภทหนึ่งซึ่งมีลักษณะของสหภาพรัฐหรือภูมิภาคที่ปกครองตนเองบางส่วน ที่รวมเข้าด้วยกันโดยรัฐบาลกลาง หรือรัฐบาลสหพันธ์ ในสหพันธรัฐ สถานะการปกครองตนเองของรัฐองค์ประกอบนั้นตามแบบได้รับการคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญและไม่อาจเปลี่ยนแปลงได้โดยการตัดสินใจฝ่ายเดียวของรัฐบาลกลาง

ระบอบการปกครองหรือโครงสร้างตามรัฐธรรมนูญที่พบในสหพันธรัฐนั้นทราบกันในชื่อ ระบอบสหพันธรัฐ เป็นระบอบการปกครองที่ตรงข้ามกับรูปแบบรัฐอีกประเภทหนึ่ง คือ รัฐเดี่ยว ตัวอย่างสหพันธรัฐ เช่น ประเทศเยอรมนี ซึ่งประกอบด้วยสิบหกรัฐ (Länder) ที่รวมเข้ากันเป็นสหพันธ์

สหพันธรัฐนั้นอาจประกอบไปด้วยประชาชนที่หลากหลายทางเชื้อชาติ และมีพื้นที่กว้างใหญ่ (ดังเช่น ความหลากหลายอย่างที่สุดในอินเดีย) แม้สหพันธรัฐจะไม่จำเป็นต้องประกอบด้วยทั้งสองประการที่กล่าวมาก็ตาม สหพันธรัฐนั้นส่วนมากก่อตั้งขึ้นจากความตกลงแต่เดิมระหว่างรัฐอธิปไตยจำนวนหนึ่งโดยตั้งอยู่บนความกังวลหรือผลประโยชน์ร่วมกัน ความตกลงแรกเริ่มได้สร้างเสถียรภาพซึ่งเกื้อหนุนผลประโยชน์ร่วมกันข้ออื่น นำดินแดนที่แตกต่างกันสิ้นเชิงมาใกล้ชิดกัน และให้ดินแดนทั้งหมดมีหลักความเห็น (common ground) กว่าแต่ก่อน ในขณะเดียวกัน ความตกลงนี้ได้รับการรับรองและมีการจัดขบวนการเพื่อผสานรวมกันให้ใกล้ชิดยิ่งขึ้น แต่ก็มีบางช่วง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อปัจจัยวัฒนธรรมร่วมเข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น เชื้อชาติหรือภาษา บางขั้นตอนในแบบนี้ถูกเร่งให้เร็วขึ้นหรือบีบอัด

องค์การระหว่างประเทศของกลุ่มประเทศสหพันธรัฐ คือ องค์ประชุมกลุ่มประเทศสหพันธรัฐ (Forum of Federations) มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงออตตาวา รัฐออนตาริโอ ประเทศแคนาดา ซึ่งมีจุดประสงค์ในการแบ่งปันแนวคิดและแนวปฏิบัติในการจัดการระบบการปกครองแบบสหพันธ์ ปัจจุบันมีประเทศสมาชิกทั้งหมด 9 ประเทศ

รูปแบบสหพันธรัฐ

ในระบอบสหพันธรัฐ รัฐบาลท้องถิ่น (หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า "รัฐบาลองค์ประกอบ") นั้นถือว่ามีอำนาจอธิปไตยในบางส่วน ทั้งยังมีอำนาจเฉพาะที่รัฐบาลกลางไม่สามารถใช้ได้ ส่วนรัฐบาลกลางจะมีอำนาจในการบริหารจัดการระบบราชการส่วนรวม และมีอำนาจในการกำหนดนโยบายทางการทูต ซึ่งรวมไปถึงการค้า การสื่อสาร และการทหาร ซึ่งเป็นอำนาจที่รัฐบาลท้องถิ่นไม่มีในครอบครอง อีกทั้งยังไม่มีสถานะเป็นรัฐอธิปไตยในกฎหมายสากล ซึ่งจะถือว่ารัฐบาลกลางเป็นตัวแทนของรัฐบาลท้องถิ่นทั้งประเทศ

ส่วนใหญ่แล้ว ทั่วทั้งของสหพันธรัฐจะใช้ระบบรัฐบาลกลาง-ท้องถิ่นในการบริหารราชการ แต่ในบางกรณี สหพันธรัฐอาจมีดินแดนที่รัฐบาลกลางเป็นผู้ควบคุมโดยตรง อย่างเช่นประเทศแคนาดาและออสเตรเลียที่รัฐบาลกลางมีอำนาจในการเปลี่ยนหรือยกเลิกขอบเขตอำนาจบริหารของรัฐบาลท้องถิ่นได้ โดยไม่จำเป็นต้องขอความยินยอมก่อน ทำให้ปัจจุบันแต่ละรัฐของสองประเทศนี้มีอำนาจในการปกครองตนเองที่ไม่เท่าเทียมกัน หรือประเทศอินเดีย ที่นอกจากรัฐบาลองค์ประกอบแล้ว ยังมีดินแดนที่อยู่ใต้อาณัติของสหภาพอีกหลายแห่งด้วยกัน และสหรัฐอเมริกาที่มีเขตปกครองพิเศษของรัฐบาลกลาง คือกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. (DC = District of Columbia; เขตปกครองพิเศษโคลัมเบีย) ซึ่งเป็นเขตปกครองพิเศษที่ติดต่อกับรัฐเวอร์จิเนียและรัฐแมริแลนด์ โดยวอชิงตัน ดี.ซี. อยู่ในเขตฝั่งซ้ายของแม่น้ำพอตอแมก (Potomac River) ในกรณีข้างต้น รัฐบาลกลางจะแยกเขตปกครองออกจากการปกครองของรัฐบาลท้องถิ่นดั้งเดิม และใช้พื้นที่ของเขตเป็นที่ตั้งของหน่วยงานราชการต่างๆ ตามที่รัฐบาลกลางกำหนด ส่วนใหญ่แล้วเขตการปกครองพิเศษที่รัฐบาลกลางเป็นผู้ควบคุมโดยตรงจะอยู่ใน บริเวณที่มีประชากรเบาบางเกินกว่าที่จะตั้งเป็นรัฐ หรือไม่ค่อยมีคุณค่าทางเศรษฐกิจมากเท่าใดนัก หรือไม่ก็เป็นบริเวณที่เคยมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ เช่นเมืองหลวงของประเทศ

ต้นกำเนิดของสหพันธรัฐ ส่วนใหญ่มีจุดเริ่มต้นมาจากข้อตกลงร่วมกันระหว่างรัฐอธิปไตย ซึ่งอาจเป็นข้อตกลงเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ทางการค้าหรือการทหาร (ในกรณีของสหรัฐอเมริกา) หรือข้อตกลงระหว่างรัฐเพื่อสถาปนารัฐชนชาติเดียว ที่รวบรวมเขตแดนจากรัฐต่างๆ ที่มีเชื้อชาติเดียวกันเข้ามารวมกันเป็นประเทศเดียว (ในกรณีของเยอรมนี) อย่างไรก็ดี ต้นกำเนิดและความเป็นมาของแต่ละชาติย่อมแตกต่างกัน อย่างในออสเตรเลีย ที่สถาปนาสหพันธรัฐจากการอนุมัติของประชาชนผ่านการลงคะแนนเสียงในประชามติ รัฐธรรมนูญออสเตรเลีย ในขณะที่ประเทศบราซิลเคยใช้ทั้งระบอบสหพันธรัฐและการปกครองแบบรัฐเดียว บราซิลในปัจจุบันประกอบไปด้วยรัฐที่มีอาณาเขตเหมือนในยุคเริ่มแรกที่เพิ่งมี การตั้งอาณานิคมในบราซิลโดยชาวโปรตุเกส ซึ่งในปัจจุบันก็ยังคงมีความสำคัญในหลายๆ ด้านต่อประเทศ และรัฐใหม่ที่ถูกตั้งขึ้นมาโดยรัฐบาลกลาง โดยรัฐล่าสุดถูกตั้งขึ้นมาผ่านรัฐธรรมนูญในปี พ.ศ. 2531 โดยมีจุดประสงค์หลักคือเป็นที่ตั้งให้กับหน่วยงานบริหารราชการ

รายชื่อประเทศที่ใช้ระบบสหพันธรัฐ

ปัจจุบัน

ประเทศ รัฐร่วม พื้นที่ของรัฐบาลกลาง รัฐธรรมนูญ (ปี ค.ศ.)
คอโมโรส 3 รัฐ 2001
แคนาดา 10 รัฐ 3 ดินแดน 1867/1982
เนปาล 14 เขต 2008
ไนจีเรีย 36 รัฐ 1 เขตปกครองพิเศษ 1979
บราซิล 26 รัฐ 1 เฟเดอรัลดิสตริกต์ 1988
บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา 10 รัฐ 1955
เบลเยียม 3 ภูมิภาค 3 ชุมชน 1994
ปากีสถาน 4 จังหวัด 4 เขตปกครองพิเศษ 1973
มาเลเซีย 13 รัฐ 3 เขตปกครองพิเศษ 1957
เม็กซิโก 31 รัฐ 1 เขตของรัฐบาลกลาง 1917
ไมโครนีเซีย 4 รัฐ 1979
เยอรมนี 16 รัฐ กฎหมายพื้นฐานของสหพันธรัฐ 1949(1990)
สวิสเซอร์แลนด์ 26 รัฐ 1848 (แก้ไขรวม 1874 และ 1999)
ซูดาน 17 รัฐ
ซูดานใต้ 10 เขต
เวเนซุเอลา 23 รัฐ 1999
สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ 7 รัฐ 1971
สหรัฐอเมริกา 50 รัฐ 1787
ออสเตรเลีย 6 รัฐ 2 ดินแดน 1901
ออสเตรีย 9 รัฐ 1920 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมในปี 1929
อาร์เจนตินา 23 รัฐ 1 เขตปกครองตนเอง 1994
อินเดีย 29 รัฐ 7 ดินแดน 1950
อิรัก 19 จังหวัด 2005
เอธิโอเปีย 9 เขตบริหาร 2 เขตบริหาร  1995

อดีต

ประเทศ ตั้งแต่ - จนถึง

(ค.ศ.)

รัฐร่วม หมายเหตุ
จักรวรรดิเยอรมัน 1871 - 1918 25 รัฐ (สมาชิกของรัฐบาลกลาง)
เซอร์เบียและมอนเตเนโกร 1992 - 2003 2 ประเทศ รวมกันเป็นประเทศ ก่อนที่จะแยกออกจากกันในปี2005
ยูโกสลาเวีย 1945-1992 6 ประเทศ
เยอรมนีตะวันออก 1949 - 1952 5 รัฐและเบอร์ลินตะวันออก
สหพันธรัฐโรดีเชียและไนแอซาแลนด์ 1952 - 1963 3 เขต
สหภาพโซเวียต 1922 - 1991 15 ประเทศ รวมกันเป็นสหภาพ
สมาพันธรัฐเยอรมันเหนือ 1867 - 1871 22 รัฐ
สมาพันธรัฐอเมริกา 1861 - 1865 13 รัฐ และ 1 ดินแดนพิเศษ
สหรัฐอินโดนิเซีย 1949 - 1950 16 เขต
สหรัฐโคลอมเบีย 1863 - 1866 9 รัฐ
สเปน 1873 - 1874 15 รัฐ
สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก 1964 - 1967 26 จังหวัด
สาธารณรัฐไวมาร์ 1919 - 1933 18 รัฐ 17 รัฐในปี 1929
สโลวาเกีย 1938-1939 และ

1968-1992

2 สาธารณรัฐปกครองตนเอง (1938-1939)

และ 2 สาธารณรัฐ (1968-1992)

ออสเตรีย 1934 - 1938 8 เขต

ดูเพิ่ม