พระสุธรรมยานเถร (อินถา อินฺทจกฺโก)

พระสุธรรมยานเถร หรือ ครูบาอินทจักรรักษา เป็นพระราชาคณะฝ่ายวิปัสสนาธุระ อดีตเจ้าอาวาสวัดน้ำบ่อหลวง จังหวัดเชียงใหม่

ประวัติ

วัยเยาว์

พระสุธรรมยานเถร หรือ ครูบาอินทจักร มีนามเดิมว่า อินถา พิมสาร เกิดเมื่อวันจันทร์ที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 ตรงกับวันแรม 12 ค่ำ เดือน 11 ปีวอก ภูมิลำเนาอยู่บ้านป่าแพ่ง ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน เป็นบุตรของนายเป็งและนางสาร พิมสาร มีพี่น้องรวมทั้งหมด 13 คน ท่านเป็นคนที่ 6 พระสุพรหมยานเถร (พรหมา พฺรหฺมจกฺโก) เป็นคนที่ 7 และพระครูสุนทรคัมภีรญาณ (คำ คมฺภีโร) เป็นคนที่ 8 โยมบิดามารดาของท่านเป็นพุทธศาสนิกชนที่เคร่งครัด ทำบุญตักบาตร รักษาศีล ทำวัตร ทำสมาธิ เดินจงกรม เป็นประจำและได้ปลูกฝังบุตรธิดาทุกคนให้ปฏิบัติตาม

อุปสมบท

ครูบาอินทจักรได้ขออนุญาตมารดาบิดาบวชเป็นเณร บิดาจึงพาท่านมาฝากเป็นศิษย์พระอธิการแก้ว ขตฺติโย เจ้าอาวาสวัดป่าเหียง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน และได้บรรพชาเป็นสามเณรในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2445 เมื่อบวชแล้วก็ได้ศึกษาพระธรรมทั้งฝ่ายปริยัติและปฏิบัติกับพระอุปัชฌาย์ จนสอบได้นักธรรมชั้นตรี และเรียนสายสามัญจนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 3

เมื่ออายุครบ 20 ปี จึงอุปสมบทเป็นพระภิกษุเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 ณ วัดป่าเหียง โดยพระอุปัชฌาย์รูปเดิม พระฮอม โพธาโก เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระสม สุรินฺโท เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้ฉายาทางธรรมว่า อินฺทจกฺโก หลังบวชท่านยังคงช่วยสอนพระธรรมในวัด จนกระทั่งเห็นว่าควรปฏิบัติธรรมเพื่อมุ่งความหลุดพ้น จึงกราบลาพระอุปัชฌาย์ออกธุดงค์โดยมีครูบาพรหมา น้องชาย ติดตามไปด้วย

ธุดงค์

ครูบาอินทจักรได้จาริกไปทั่วจังหวัดเชียงใหม่และแม่ฮ่องสอน เข้าประเทศพม่า แล้วกลับเข้าประเทศไทยทางจังหวัดเชียงราย แล้ววกกลับมาจังหวัดเชียงใหม่ ตลอดการธุดงค์ท่านได้รับความลำบากต่าง ๆ ทั้งจากสภาพอากาศ สภาพภูมิประเทศ และอาหารอัตคัด แต่ท่านก็อดทนจนผ่านมาได้ ท่านธุดงค์อยู่นานถึง 16 ปี จึงอยู่จำพรรษาที่วัดน้ำบ่อหลวง ตามคำอาราธนาของขุนอนุพลนคร

ศาสนกิจ

ท่านเข้าอยู่วัดน้ำบ่อหลวงตั้งแต่วันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2477 นับแต่นั้นท่านได้พัฒนาวัดหลายประการ ทั้งก่อสร้างเสนาสนะ ถนน และแหล่งน้ำใช้เพื่อความสะดวกของแก่ผู้มาวัด

เมื่อวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ราชวรมหาวิหารเปิดสอนวิปัสสนากรรมฐานแบบสติปัฏฐาน 4 (ยุบหนอ-พองหนอ) ท่านได้ลงไปศึกษาด้วย โดยมีพระธรรมธีราชมหามุนี (โชดก ญาณสิทฺธิ) เป็นผู้สอน เมื่อกลับมาวัดน้ำบ่อหลวง ท่านก็ได้นำวิธีการเจริญวิปัสสนานั้นมาเผยแผ่แก่ประชาชนด้วย วัดน้ำบ่อหลวงจึงเป็นสำนักวิปัสสนากรรมฐานมานับแต่นั้น

สมณศักดิ์

• พ.ศ. 2493 เป็นพระครูประทวนสมณศักดิ์
• พ.ศ. 2498 เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นโทที่ พระครูวนาภิราม
• พ.ศ. 2512 เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นเอกที่ พระครูภาวนาภิรัต
• พ.ศ. 2516 เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นพิเศษในราชทินนามเดิม
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2520 เป็นพระราชาคณะฝ่ายวิปัสสนาธุระที่ พระสุธรรมยานเถร

การอาพาธและมรณภาพ

วันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2513 ครูบาอินทจักรถูกส่งเข้าโรงพยาบาลแมคคอร์มิคกระทันหันเพราะอาการกระดูกสันหลังอักเสบ ถึงวันที่ 23 มกราคม ปีถัดมาอาการทรุดหนักลงอีก จนแพทย์วินิจฉัยว่าท่านจะมรณภาพราวตี 2 แต่พอถึงรุ่งเช้าของวันที่ 24 มกราคมท่านกลับทุเลาลงจนหายอาพาธในเดือนกุมภาพันธ์ จึงกลับวัดและปฏิบัติศาสนกิจดังเดิม

หลังจากได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะ ท่านกลับอาพาธอีก และถึงแก่มรณภาพ ณ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2521 เวลา 22.20 น. สิริอายุได้ 81 ปี 76 วัน พรรษา 62 ได้รับพระราชทานเพลิงเมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2524 โดยมีสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เสงี่ยม จนฺทสิริ) เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ และพลอากาศเอกหะริน หงสกุล เป็นประธานฝ่ายฆราวาสผู้อัญเชิญเพลิงพระราชทาน

ศิษย์ที่มีชื่อเสียง

• พระสุพรหมยานเถร (พรหมา พฺรหฺมจกฺโก)
• พระธรรมมังคลาจารย์ (ทอง สิริมงฺคโล)
• พระอาจารย์เปลี่ยน ปญฺญาปทีโป

อ้างอิง

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

• พระมหาศรัญญู ปญฺญาธโร, พระสุธรรมยานเถร (ครูบาอินทจักรรักษา): สงฆ์ผู้นำในการบูรณะวัดน้ำบ่อหลวง. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2556. 270 หน้า. หน้า 67-108. ISBN 978-974-672-821-8