สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทระแห่งเนปาล

สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทระแห่งเนปาล ไฟล์:King Gyanendra of Nepal.jpg พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรเนปาล ครองราชย์ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493 (ครั้งที่ 1) 4 มิถุนายน พ.ศ. 2544 (ครั้งที่ 2) รัชสมัย ครั้งที่ 1 : 5 ปี (พ.ศ. 2493 - พ.ศ. 2498) ครั้งที่ 2 : 8 ปี (พ.ศ. 2544 - พ.ศ. 2551) รัชกาลก่อนหน้า สมเด็จพระเจ้าตริภูวนพีรพิกรมศาหเทวะ (ก่อน พ.ศ. 2493) มกุฎราชกุมารทิเปนทระ (พ.ศ. 2544) รัชกาลถัดไป พ.ศ. 2498 : สมเด็จพระราชาธิบดีมเหนทรพีรพิกรมศาหเทวะ พ.ศ. 2551 : สิ้นสุดระบอบกษัตริย์ ประสูติ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2490 กรุงกาฐมาณฑุ ราชอาณาจักรเนปาล พระบรมราชินี สมเด็จพระราชินีโกมลแห่งเนปาล พระราชบุตร เจ้าชายปารัส มกุฎราชกุมารแห่งเนปาล เจ้าหญิงเปรรณาแห่งเนปาล สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทรวีรวิกรมศาหเทวะ ราชวงศ์ ราชวงศ์ศาห์ พระราชบิดา สมเด็จพระราชาธิบดีมเหนทรวีรวิกรมศาหเทวะ พระราชมารดา เจ้าหญิงอินทร มกฎราชกุมารีแห่งเนปาล

สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทรวีรวิกรมศาหเทวะ (เนปาลี: ज्ञानेन्द्र वीर बिक्रम शाहदेव, Jñānendra Vīra Vikrama Śāhadeva; ชฺาเนนฺทฺร วีร พิกฺรม ศาหเทว ออกเสียง กิเนนดรา บีร์ บิกรัม ชาห์ เทพ) หรือ สมเด็จพระราชาธิบดีคยาเนนทรพีรพิกรมศาหเทว์ (Gyanendra Bir Bikram Shah Dev; สื่อในภาษาไทยนิยมเขียนเป็น "คยาเนนทรา" หรือ "กยาเนนทรา") เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์สุดท้ายแห่งราชอาณาจักรเนปาลในราชวงศ์ศาห์ เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระราชาธิบดีมเหนทระ วีระ วิกรม ศาหเทวะ กับมกุฎราชกุมารีอินทราราชยลักษมีราณา เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2490 ณ กรุงกาฐมาณฑุ ประเทศเนปาล

เสด็จขึ้นครองราชย์

ไฟล์:King Gyanendra of Nepal first reign.jpg

สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทรวีรวิกรมศาหเทวะ ขณะทรงราชสมบัติครั้งแรก

พระองค์ได้เสวยราชสมบัติเป็นพระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรเนปาล 2 ครั้ง ครั้งแรกเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493 ถึงวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2494 ครั้งที่สองคือเมื่อวันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2544 เป็นพระมหากษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญตามระบอบประชาธิปไตย ทรงเป็นนายกรัฐมนตรีและผู้บัญชาการทหารสูงสุด หลังเกิดเหตุการณ์สังหารหมู่พระราชวงศ์เนปาล ท่ามกลางข้อกังขาว่าพระองค์อาจมีส่วนร่วมในเหตุการณ์ดังกล่าว

ทรงอภิเษกสมรส

ทรงอภิเษกสมรสกับสมเด็จพระราชินีโกมลราชยลักษมีเทวีศาหะ เมื่อปีพุทธศักราช 2513 มีพระราชโอรส 1 พระองค์ และพระราชธิดา 1 พระองค์ ได้แก่

1. เจ้าชายปารัส มกุฎราชกุมารแห่งเนปาล (ประสูติ 30 ธันวาคม ค.ศ. 1971)
2. เจ้าหญิงเปรรณา (ประสูติ 20 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1978)

ทรงยึดอำนาจจากรัฐบาล

ในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2548 สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทร์ได้ทรงยึดอำนาจการปกครองจากรัฐบาลเนปาล โดยมีพระราชโองการให้รัฐสภาตามระบอบประชาธิปไตยสิ้นสุดลง และทรงปกครองประเทศด้วยพระองค์เอง ทำให้ทรงต้องเผชิญกระแสต่อต้านจากในประเทศอย่างรุนแรง

ทรงถูกถอดถอน

เมื่อมีการฟื้นฟูรัฐสภาตามระบอบประชาธิปไตยอีกครั้งในเดือนเมษายน พ.ศ. 2549 พระองค์จึงทรงถูกลดพระราชอำนาจและพระราชสถานะลง โดยก่อนการสละราชบัลลังก์ ก็ได้มีกระแสข่าวเกี่ยวการสละราชบัลลังก์และเสด็จไปประทับต่างประเทศ โดยจะยกราชสมบัติแก่เจ้าชายหริทเยนทรา พระราชนัดดา เนื่องจากทรงไม่พอพระทัยในตัวมกุฎราชกุมารมากนัก และทรงสละราชสมบัติอย่างเป็นทางการในวันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 เนื่องจากสภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งเนปาล (Constituent Assembly of Nepal) ได้ลงมติเป็นเอกฉันท์ให้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครองของประเทศจากรูปแบบราชอาณาจักรมาเป็นสาธารณรัฐประชาธิปไตย

เสด็จเยือนไทย

สมเด็จพระราชาธิบดีแห่งเนปาล จากข้อมูลที่ผ่านมาไม่ปรากฏหลักฐาน การเสด็จพระราชดำเนินเยือนราชอาณาจักรไทยแต่อย่างใด ขณะที่ สมเด็จพระราชินีโกมลราชย์ ลักษมี เทวี ชาห์ เคยเสด็จพระราชดำเนินเยือนราชอาณาจักรไทยพร้อมด้วยพระราชธิดาเป็นการส่วนพระองค์ระหว่างวันที่ 26 กรกฎาคม – 2 สิงหาคม พุทธศักราช 2547 และในงานฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี สมเด็จพระราชาธิบดีและสมเด็จพระราชาธิบดีแห่งเนปาล จะเสด็จฯเยือนราชอาณาจักรไทยในฐานะแขกของรัฐบาลเป็นครั้งแรก แต่ก็ไม่ได้เสด็จเยือนราชอาณาจักรไทย อันเนื่องมาจากสาเหตุ เกิดสงครามกลางเมืองและความไม่สงบ ปัญหาทางการเมืองในเนปาล

อ้างอิง

ก่อนหน้า		สมเด็จพระราชาธิบดีชญาเนนทระแห่งเนปาล		ถัดไป
สมเด็จพระเจ้าตริภูวนพีรพิกรมศาหเทวะ		พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรเนปาล (ครั้งที่ 1) (พ.ศ. 2493 - พ.ศ. 2498)		สมเด็จพระราชาธิบดีมเหนทรพีรพิกรมศาหเทวะ
สมเด็จพระราชาธิบดีทิเปนทรพีรพิกรมศาหเทวะ		พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรเนปาล (ครั้งที่ 2) (พ.ศ. 2544 - พ.ศ. 2551)		ยกเลิกระบอบกษัตริย์
ยกเลิกระบอบกษัตริย์		ผู้อ้างสิทธิในราชบัลลังก์เนปาล (28 พฤษภาคม พ.ศ. 2551-ปัจจุบัน)		ปัจจุบัน มกุฎราชกุมารปารัสวีรวิกรมศาหเทวะ