ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อัครมุขนายก"
พุทธามาตย์ (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
พุทธามาตย์ (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| บรรทัด 2: | บรรทัด 2: | ||
{{ใช้ปีคศ|width=260px}} |
{{ใช้ปีคศ|width=260px}} |
||
[[ไฟล์:Archbishop Francis Xavier Keangsak Kowit Vanit 1.JPG|200px|thumb|rigth|'''พระคุณเจ้าฟรังซิสเซเวียร์ [[เกรียงศักดิ์ โกวิทวาณิช]]''' อัครมุขนายก[[เขตมิสซังกรุงเทพฯ|มิสซังคาทอลิกกรุงเทพฯ]]องค์ปัจจุบัน<ref> [http://haab.catholic.or.th/PhotoAlbum/].เรียกข้อมูลวันที่ [[5 ตุลาคม|5 ต.ค.]] [[พ.ศ. 2553|2553]].</ref>]] |
[[ไฟล์:Archbishop Francis Xavier Keangsak Kowit Vanit 1.JPG|200px|thumb|rigth|'''พระคุณเจ้าฟรังซิสเซเวียร์ [[เกรียงศักดิ์ โกวิทวาณิช]]''' อัครมุขนายก[[เขตมิสซังกรุงเทพฯ|มิสซังคาทอลิกกรุงเทพฯ]]องค์ปัจจุบัน<ref> [http://haab.catholic.or.th/PhotoAlbum/].เรียกข้อมูลวันที่ [[5 ตุลาคม|5 ต.ค.]] [[พ.ศ. 2553|2553]].</ref>]] |
||
'''อาร์ชบิชอป''' |
'''อาร์ชบิชอป''' ({{lang-en|Archbishop}}) หรือ'''อัครมุขนายก'''<ref>[[ราชบัณฑิตยสถาน]], ''ราชวงศ์แห่งมหาอำนาจยุโรปในคริสต์ศตวรรษที่ ๑๙ : กษัตริย์และสมเด็จพระราชินีนาถ'', 2556, หน้า 419</ref> ชาวไทยคาทอลิกเรียกว่า'''พระอัครสังฆราช''' เป็นตำแหน่งการปกครองระดับสูงในบาง[[คริสตจักร]]ที่มี[[การจัดระเบียบองค์การแบบอิปิสโคปัล]] เช่น [[โรมันคาทอลิก]] [[ออร์ทอดอกซ์]] [[แองกลิคัน]] ถือว่ามีสถานะเหนือกว่า[[มุขนายก]]<ref name="รายงานการศาสนา ประจำปี ๒๕๔๓">กรมการศาสนา, ''รายงานการศาสนา ประจำปี ๒๕๔๓'', กรมการศาสนา, 2543, หน้า 194-6</ref> (bishop) การเป็นอัครมุขนายกหมายถึงการได้ปกครอง'''อัครมุขมณฑล''' (archdiocese)<ref>ราชบัณฑิตยสถาน, ''พจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากล ฉบับราชบัณฑิตยสถาน'', พิมพ์ครั้งที่ 3, 2552, หน้า 145</ref> ซึ่งเป็น[[มุขมณฑล]]ที่มีความสำคัญเป็นกรณีพิเศษ หรือในกรณีของ[[แองกลิคันคอมมิวเนียน]]จะหมายถึงกลุ่ม[[มุขมณฑล]]ที่รวมกันเป็น[[ภาคคริสตจักร]] เช่น [[ภาคแคนเทอร์เบอรี]]ที่ปกครองโดย[[อาร์ชบิชอปแห่งแคนเทอร์เบอรี]] แต่ก็ไม่เป็นเช่นนั้นเสมอไป |
||
“อัครมุขนายก” มีฐานะเท่าเทียมกับมุขนายกในด้านการศาสนาแต่มีอภิสิทธิ์บางอย่างมากกว่า ฉะนั้นถ้าผู้ที่เป็นมุขนายกอยู่แล้วได้รับการแต่งตั้ง (appointment) เป็นอัครมุขนายกก็ไม่จำเป็นต้องรับ[[การอภิเษก]] (consecration) อีก มีแต่พิธีเข้ารับตำแหน่ง (installation) แต่ถ้าผู้ที่ได้รับตำแหน่งไม่ได้เป็นมุขนายกมาก่อน ผู้นั้นก็ต้องเข้าพิธีอภิเษกเพื่อรับ[[ศีลอนุกรม]]เสียก่อนที่จะทำหน้าที่เป็นอัครมุขนายก |
“อัครมุขนายก” มีฐานะเท่าเทียมกับมุขนายกในด้านการศาสนา แต่มีอภิสิทธิ์บางอย่างมากกว่า ฉะนั้นถ้าผู้ที่เป็นมุขนายกอยู่แล้วได้รับการแต่งตั้ง (appointment) เป็นอัครมุขนายกก็ไม่จำเป็นต้องรับ[[การอภิเษก]] (consecration) อีก มีแต่พิธีเข้ารับตำแหน่ง (installation) แต่ถ้าผู้ที่ได้รับตำแหน่งไม่ได้เป็นมุขนายกมาก่อน ผู้นั้นก็ต้องเข้าพิธีอภิเษกเพื่อรับ[[ศีลอนุกรม]]เสียก่อนที่จะทำหน้าที่เป็นอัครมุขนายก |
||
คำว่า “Archbishop” มาจาก[[ภาษากรีก]]ว่า “αρχι” ที่แปลว่า “ที่หนึ่ง” หรือ “หัวหน้า” และคำว่า “επισκοπος” ที่แปลว่า “ปกครองดูแล” |
คำว่า “Archbishop” มาจาก[[ภาษากรีก]]ว่า “αρχι” ที่แปลว่า “ที่หนึ่ง” หรือ “หัวหน้า” และคำว่า “επισκοπος” ที่แปลว่า “ปกครองดูแล” |
||
“อัครมุขนายก” ปกครอง “[[อัครมุขมณฑล]]” หรือภาคคริสตจักร ถ้าเป็นในสมัยโบราณโดยเฉพาะในสมัย[[จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์]] อัครมุขนายกก็จะปกครอง “รัฐอัครมุขนายก” เช่น [[อาร์ชบิชอปแห่งไมนซ์]] (Archbishop of Mainz) ผู้ปกครอง “[[รัฐผู้คัดเลือกไมนซ์|ราชรัฐอัครมุขนายกไมนซ์]]” (Archbishopric of Mainz) |
“อัครมุขนายก” ปกครอง “[[อัครมุขมณฑล]]” หรือภาคคริสตจักร ถ้าเป็นในสมัยโบราณโดยเฉพาะในสมัย[[จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์]] อัครมุขนายกก็จะปกครอง “รัฐอัครมุขนายก” เช่น [[อาร์ชบิชอปแห่งไมนซ์]] (Archbishop of Mainz) ผู้ปกครอง “[[รัฐผู้คัดเลือกไมนซ์|ราชรัฐอัครมุขนายกไมนซ์]]” (Archbishopric of Mainz) |
||
== ประวัติ == |
|||
ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่าตำแหน่งอาร์ชบิชอปอย่างที่ใช้ในปัจจุบันเริ่มมีขึ้นตั้งแต่เมื่อไร หลักฐานเก่าที่สุดปรากฏในกฤษฎีกา[[สังคายนาไนเซียครั้งที่หนึ่ง]]และซีนอดที่แอนติออก ว่ามี "[[มุขนายกมหานคร|เมโทรโพลิทัน]]" ทำหน้าที่ประธานคณะมุขนายกในแต่ละ[[มณฑลของโรมัน]] จนถึงราวคริสต์ศตวรรษที่ 5 เมโทรโพลิทันจึงถือว่าสูงกว่ามุขนายก แต่ต่ำกว่า[[อัครบิดร]] และใช้คำว่า "อาร์ชบิชอป" อย่างในปัจจุบันมาตั้งแต่ราวคริสต์ศตวรรษที่ 6<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/01691a.htm CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Archbishop]</ref> |
|||
== ประเภท == |
== ประเภท == |
||
นิกาย[[โรมันคาทอลิก]] แบ่งอัครมุขนายกออกเป็น |
นิกาย[[โรมันคาทอลิก]] แบ่งอัครมุขนายกออกเป็น 2 ประเภท คือ |
||
*อัคร[[มุขนายกมหานคร]] (Metropolitan archbishop) คือ อัครมุขนายกที่มีอำนาจปกครองอัครมุขมณฑลและ[[ภาคคริสตจักร]] |
*อัคร[[มุขนายกมหานคร]] (Metropolitan archbishop) คือ อัครมุขนายกที่มีอำนาจปกครองอัครมุขมณฑลและ[[ภาคคริสตจักร]] |
||
| บรรทัด 23: | บรรทัด 26: | ||
ในปี ค.ศ. 1965 [[สมเด็จพระสันตะปาปาปอลที่ 6]] ได้ยกสถานะมิสซังคาทอลิกทั้ง 6 แห่งในประเทศไทยขึ้นเป็น[[มุขมณฑล]] โดย[[เขตมิสซังกรุงเทพฯ]] และ[[เขตมิสซังท่าแร่-หนองแสง]]ได้เป็นอัครมุขมณฑล และให้ประมุขของทั้งสองมิสซังมีสมณศักดิ์เป็นอัครมุขนายก โดยพระคุณเจ้ายอแซฟ [[ยวง นิตโย]] ประมุขมิสซังโรมันคาทอลิกกรุงเทพฯ และพระคุณเจ้ามีคาแอล [[เกี้ยน เสมอพิทักษ์]] ประมุขมิสซังโรมันคาทอลิกท่าแร่-หนองแสง เป็น[[บาทหลวง]]ไทยสององค์แรกที่ได้รับ[[การแต่งตั้ง]]เป็นอัครมุขนายก<ref>Luc Colla, เรือง อาภรณ์รัตน์ และอากาทา จิตอุทัศน์ ผู้แปล, พระคริสตเจ้าและพระศาสนจักรของพระองค์, 2535, หน้า 51</ref> |
ในปี ค.ศ. 1965 [[สมเด็จพระสันตะปาปาปอลที่ 6]] ได้ยกสถานะมิสซังคาทอลิกทั้ง 6 แห่งในประเทศไทยขึ้นเป็น[[มุขมณฑล]] โดย[[เขตมิสซังกรุงเทพฯ]] และ[[เขตมิสซังท่าแร่-หนองแสง]]ได้เป็นอัครมุขมณฑล และให้ประมุขของทั้งสองมิสซังมีสมณศักดิ์เป็นอัครมุขนายก โดยพระคุณเจ้ายอแซฟ [[ยวง นิตโย]] ประมุขมิสซังโรมันคาทอลิกกรุงเทพฯ และพระคุณเจ้ามีคาแอล [[เกี้ยน เสมอพิทักษ์]] ประมุขมิสซังโรมันคาทอลิกท่าแร่-หนองแสง เป็น[[บาทหลวง]]ไทยสององค์แรกที่ได้รับ[[การแต่งตั้ง]]เป็นอัครมุขนายก<ref>Luc Colla, เรือง อาภรณ์รัตน์ และอากาทา จิตอุทัศน์ ผู้แปล, พระคริสตเจ้าและพระศาสนจักรของพระองค์, 2535, หน้า 51</ref> |
||
ปัจจุบัน ในประเทศไทยมีอัคร[[มุขนายกมหานคร]] |
ปัจจุบัน ในประเทศไทยมีอัคร[[มุขนายกมหานคร]] 2 องค์ คือ พระคุณเจ้าฟรังซิสเซเวียร์ [[เกรียงศักดิ์ โกวิทวาณิช]] อัครมุขนายกมิสซังโรมันคาทอลิกกรุงเทพฯ และพระคุณเจ้าหลุยส์ [[จำเนียร สันติสุขนิรันดร์]] ประมุขมิสซังโรมันคาทอลิกท่าแร่-หนองแสง และมีอัครมุขนายกกิตติคุณ 1 องค์ คือ [[พระคาร์ดินัล]]ไมเกิ้ล [[มีชัย กิจบุญชู]] อัครมุขนายกกิตติคุณมิสซังโรมันคาทอลิกกรุงเทพฯ |
||
== อ้างอิง == |
== อ้างอิง == |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 10:57, 4 มิถุนายน 2557
อาร์ชบิชอป (อังกฤษ: Archbishop) หรืออัครมุขนายก[2] ชาวไทยคาทอลิกเรียกว่าพระอัครสังฆราช เป็นตำแหน่งการปกครองระดับสูงในบางคริสตจักรที่มีการจัดระเบียบองค์การแบบอิปิสโคปัล เช่น โรมันคาทอลิก ออร์ทอดอกซ์ แองกลิคัน ถือว่ามีสถานะเหนือกว่ามุขนายก[3] (bishop) การเป็นอัครมุขนายกหมายถึงการได้ปกครองอัครมุขมณฑล (archdiocese)[4] ซึ่งเป็นมุขมณฑลที่มีความสำคัญเป็นกรณีพิเศษ หรือในกรณีของแองกลิคันคอมมิวเนียนจะหมายถึงกลุ่มมุขมณฑลที่รวมกันเป็นภาคคริสตจักร เช่น ภาคแคนเทอร์เบอรีที่ปกครองโดยอาร์ชบิชอปแห่งแคนเทอร์เบอรี แต่ก็ไม่เป็นเช่นนั้นเสมอไป
“อัครมุขนายก” มีฐานะเท่าเทียมกับมุขนายกในด้านการศาสนา แต่มีอภิสิทธิ์บางอย่างมากกว่า ฉะนั้นถ้าผู้ที่เป็นมุขนายกอยู่แล้วได้รับการแต่งตั้ง (appointment) เป็นอัครมุขนายกก็ไม่จำเป็นต้องรับการอภิเษก (consecration) อีก มีแต่พิธีเข้ารับตำแหน่ง (installation) แต่ถ้าผู้ที่ได้รับตำแหน่งไม่ได้เป็นมุขนายกมาก่อน ผู้นั้นก็ต้องเข้าพิธีอภิเษกเพื่อรับศีลอนุกรมเสียก่อนที่จะทำหน้าที่เป็นอัครมุขนายก
คำว่า “Archbishop” มาจากภาษากรีกว่า “αρχι” ที่แปลว่า “ที่หนึ่ง” หรือ “หัวหน้า” และคำว่า “επισκοπος” ที่แปลว่า “ปกครองดูแล”
“อัครมุขนายก” ปกครอง “อัครมุขมณฑล” หรือภาคคริสตจักร ถ้าเป็นในสมัยโบราณโดยเฉพาะในสมัยจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ อัครมุขนายกก็จะปกครอง “รัฐอัครมุขนายก” เช่น อาร์ชบิชอปแห่งไมนซ์ (Archbishop of Mainz) ผู้ปกครอง “ราชรัฐอัครมุขนายกไมนซ์” (Archbishopric of Mainz)
ประวัติ
ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่าตำแหน่งอาร์ชบิชอปอย่างที่ใช้ในปัจจุบันเริ่มมีขึ้นตั้งแต่เมื่อไร หลักฐานเก่าที่สุดปรากฏในกฤษฎีกาสังคายนาไนเซียครั้งที่หนึ่งและซีนอดที่แอนติออก ว่ามี "เมโทรโพลิทัน" ทำหน้าที่ประธานคณะมุขนายกในแต่ละมณฑลของโรมัน จนถึงราวคริสต์ศตวรรษที่ 5 เมโทรโพลิทันจึงถือว่าสูงกว่ามุขนายก แต่ต่ำกว่าอัครบิดร และใช้คำว่า "อาร์ชบิชอป" อย่างในปัจจุบันมาตั้งแต่ราวคริสต์ศตวรรษที่ 6[5]
ประเภท
นิกายโรมันคาทอลิก แบ่งอัครมุขนายกออกเป็น 2 ประเภท คือ
- อัครมุขนายกมหานคร (Metropolitan archbishop) คือ อัครมุขนายกที่มีอำนาจปกครองอัครมุขมณฑลและภาคคริสตจักร
- อัครมุขนายกเกียรตินาม (Titular archbishop) คือ อัครมุขนายกที่ไม่ได้เป็นประมุขของเขตปกครองใด ๆ แต่มีนามว่าอัครมุขนายกเพื่อเป็นเกียรติในการทำงานให้คริสตจักร มีหลายประเภท เช่น
- อัครมุขนายกรอง (Coadjutor archbishop) คือ อัครมุขนายกที่เป็นผู้ช่วยของอัครมุขนายกมหานครในการปกครองอัครมุขมณฑล และจะได้สืบตำแหน่งแทนทันทีที่อัครมุขนายกมหานครพ้นจากตำแหน่ง
- อัครมุขนายกกิตติคุณ (Archbishops emeritus) คือ อัครมุขนายกที่เกษียณแล้ว
- เอกอัครสมณทูต (Nuncio) คือ เอกอัครราชทูตสันตะสำนักประจำรัฐหรือองค์การระหว่างประเทศบางองค์การ
- เลขาธิการความสัมพันธ์กับรัฐ (Secretary for Relations with States) ทำหน้าที่เสมือนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของสันตะสำนัก
ในประเทศไทย
ในปี ค.ศ. 1965 สมเด็จพระสันตะปาปาปอลที่ 6 ได้ยกสถานะมิสซังคาทอลิกทั้ง 6 แห่งในประเทศไทยขึ้นเป็นมุขมณฑล โดยเขตมิสซังกรุงเทพฯ และเขตมิสซังท่าแร่-หนองแสงได้เป็นอัครมุขมณฑล และให้ประมุขของทั้งสองมิสซังมีสมณศักดิ์เป็นอัครมุขนายก โดยพระคุณเจ้ายอแซฟ ยวง นิตโย ประมุขมิสซังโรมันคาทอลิกกรุงเทพฯ และพระคุณเจ้ามีคาแอล เกี้ยน เสมอพิทักษ์ ประมุขมิสซังโรมันคาทอลิกท่าแร่-หนองแสง เป็นบาทหลวงไทยสององค์แรกที่ได้รับการแต่งตั้งเป็นอัครมุขนายก[6]
ปัจจุบัน ในประเทศไทยมีอัครมุขนายกมหานคร 2 องค์ คือ พระคุณเจ้าฟรังซิสเซเวียร์ เกรียงศักดิ์ โกวิทวาณิช อัครมุขนายกมิสซังโรมันคาทอลิกกรุงเทพฯ และพระคุณเจ้าหลุยส์ จำเนียร สันติสุขนิรันดร์ ประมุขมิสซังโรมันคาทอลิกท่าแร่-หนองแสง และมีอัครมุขนายกกิตติคุณ 1 องค์ คือ พระคาร์ดินัลไมเกิ้ล มีชัย กิจบุญชู อัครมุขนายกกิตติคุณมิสซังโรมันคาทอลิกกรุงเทพฯ
อ้างอิง
- ↑ [1].เรียกข้อมูลวันที่ 5 ต.ค. 2553.
- ↑ ราชบัณฑิตยสถาน, ราชวงศ์แห่งมหาอำนาจยุโรปในคริสต์ศตวรรษที่ ๑๙ : กษัตริย์และสมเด็จพระราชินีนาถ, 2556, หน้า 419
- ↑ กรมการศาสนา, รายงานการศาสนา ประจำปี ๒๕๔๓, กรมการศาสนา, 2543, หน้า 194-6
- ↑ ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากล ฉบับราชบัณฑิตยสถาน, พิมพ์ครั้งที่ 3, 2552, หน้า 145
- ↑ CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Archbishop
- ↑ Luc Colla, เรือง อาภรณ์รัตน์ และอากาทา จิตอุทัศน์ ผู้แปล, พระคริสตเจ้าและพระศาสนจักรของพระองค์, 2535, หน้า 51