ผลต่างระหว่างรุ่นของ "นางสนองพระโอษฐ์"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
| บรรทัด 57: | บรรทัด 57: | ||
===นางสนองพระโอษฐ์ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ=== |
===นางสนองพระโอษฐ์ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ=== |
||
* [[เนื่อง บุรีนวราษฐ์|คุณหญิงเนื่อง บุรีนวราษฐ์]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2476/D/704.PDF ประกาศกระทรวงวัง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 44, 19 มิถุนายน 2470, หน้า 895.</ref><ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2472/D/731.PDF ประกาศกระทรวงวัง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 46, 9 มิถุนายน 2472, หน้า 731 - 732.</ref>ตั้งแต่วันที่ 7 มิถุนายน พ.ศ. 2470 เป็นต้นไป |
* [[เนื่อง บุรีนวราษฐ์|คุณหญิงเนื่อง บุรีนวราษฐ์]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2476/D/704.PDF ประกาศกระทรวงวัง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 44, 19 มิถุนายน 2470, หน้า 895.</ref><ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2472/D/731.PDF ประกาศกระทรวงวัง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 46, 9 มิถุนายน 2472, หน้า 731 - 732.</ref>ตั้งแต่วันที่ 7 มิถุนายน พ.ศ. 2470 เป็นต้นไป |
||
* [[คลอง ไชยันต์|หม่อมหลวงคลอง ไชยันต์]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2470/D/4060.PDF.PDF ประกาศกระทรวงวัง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 44, 18 มีนาคม 2470, หน้า 4060.ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2476/D/704.PDF แจ้งความ เรื่อง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 46, 23 มีนาคม 2472, หน้า 4573. |
* [[คลอง ไชยันต์|หม่อมหลวงคลอง ไชยันต์]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2470/D/4060.PDF.PDF ประกาศกระทรวงวัง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 44, 18 มีนาคม 2470, หน้า 4060.</ref><ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2476/D/704.PDF แจ้งความ เรื่อง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 46, 23 มีนาคม 2472, หน้า 4573.</ref><ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2476/D/704.PDF ประกาศศาลาว่าการพระราชวัง เรื่อง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 50, 4 มิถุนายน 2476, หน้า 704.</ref>17 มีนาคม พ.ศ. 2470 เป็นต้นไป |
||
* [[นิตย์ มโนปกรณ์นิติธาดา|คุณหญิงนิตย์ มโนปกรณ์นิติธาดา]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2476/D/704.PDF แจ้งความ เรื่อง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 46, 23 มีนาคม 2472, หน้า 4573.</ref>27 มีนาคม พ.ศ. 2472 เป็นต้นไป |
* [[นิตย์ มโนปกรณ์นิติธาดา|คุณหญิงนิตย์ มโนปกรณ์นิติธาดา]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2476/D/704.PDF แจ้งความ เรื่อง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล] เล่ม 46, 23 มีนาคม 2472, หน้า 4573.</ref>27 มีนาคม พ.ศ. 2472 เป็นต้นไป |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 06:41, 14 เมษายน 2557
 | ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
นางสนองพระโอษฐ์ (อังกฤษ: lady-in-waiting) หมายถึงสตรีผู้ช่วยส่วนพระองค์ในราชสำนัก ซึ่งถวายการรับใช้แด่สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี เจ้าฟ้าหญิง หรือสตรีสูงศักดิ์ นางสนองพระโอษฐ์มักจะมีพื้นหลังมากจากครอบครัวที่มีฐานะทางสังคมสูงแต่มีฐานันดรต่ำกว่าสตรีที่ตนรับใช้ ซึ่งแม้ว่านางสนองพระโอษฐ์คนใดจะรับค่าตอบแทนหรือไม่ก็ตาม มักจะไม่ถูกพิจารณาว่าเป็นคนรับใช้หรือข้าราชบริพาร
นางสนองพระโอษฐ์ ยังหมายถึงกลุ่มของสตรีผู้มีฐานะครอบครัว บรรดาศักดิ์ และตำแหน่งหน้าที่ทางการที่หลากหลาย ซึ่งความแตกต่างกันในฐานะ บรรดาศักดิ์ และตำแหน่งหน้าที่เหล่านี้มักจะมีเกียรติศักดิ์สูง พระบรมวงศานุวงศ์หญิงหรือสตรีผู้สูงศักดิ์อาจทรงสามารถเลือกนางสนองพระโอษฐ์ได้ด้วยพระองค์เองหรือไม่ก็ได้ แต่แม้ว่าจะทรงมีสิทธิในการเลือกนางสนองพระโอษฐ์ได้อย่างเสรี หากตามประวัติศาสตร์แล้ว การตัดสินใจดังกล่าวมักจะได้รับอิทธิพลจากองค์พระมหากษัตริย์ พระราชบิดา-พระราชมารดา พระราชสวามี หรือเหล่าเสนาบดีของพระมหากษัตริย์
ภาระหน้าที่
ภาระหน้าที่ของนางสนองพระโอษฐ์มีความหลากหลาย แต่ภาระหน้าที่ตามประวัติศาสตร์ของนางสนองพระโอษฐ์มักถูกมอบหมายตามความชำนาญส่วนตัว เช่น ความชำนาญในการวางตนเหมาะสมกับมารยาท ภาษา การเต้นรำซึ่งเป็นที่นิยมในราชสำนักขณะนั้น การรับผิดชอบงานด้านเลขานุการ การมอบหมายงานตามกระแสรับสั่งแก่ข้าราชบริพารคนอื่นๆ และการร่างกระแสพระราชเสาว์นีย์ การเย็บปักถักร้อย การวาดภาพ การขี่ม้า การเล่นดนตรี การดูแลงานด้านฉลองพระองค์ (เสื้อผ้า) การควบคุมเหล่าข้าราชบริพารผู้มีตำแหน่งต่ำกว่า การดูแลพระชายาหรือพระสนมพระองค์อื่น เป็นต้น
ประเทศไทย
นางสนองพระโอษฐ์เป็นตำแหน่งของสุภาพสตรีสูงศักดิ์ที่เกี่ยวข้องกับราชสำนัก จากความหมายของพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ระบุว่า คุณพนักงานหญิงที่แต่งงานแล้ว มีหน้าที่รับพระราชเสาวนีย์ ไปปฏิบัติหรือเชิญพระราชเสาวนีย์ไปติดต่อข้อราชการตามพระราชประสงค์ของพระราชินี[1]
ในรัชกาลปัจจุบัน นางสนองพระโอษฐ์โดยมากจะเป็นราชสกุล เป็นบุคคลที่มีทรัพย์สินและความรู้อยู่พอสมควร แต่เดิมมีความผาสุขและมีผู้รับใช้ช่วยเหลือให้สะดวกสบาย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถจะทรงนำบุคคลเหล่านี้มาทรงอบรมและให้มารู้จักความยากลำบาก ทรงนำนางสนองพระโอษฐ์ตามการเสด็จพระราชดำเนินไปยังพื้นที่ห่างไกลความเจริญ เพื่อให้ได้พบเห็นชีวิตประจำวันที่แท้จริงของประชาชนทั่วไป[2]
รายพระนาม รายนาม นางสนองพระโอษฐ์
นางสนองพระโอษฐ์ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
- คุณหญิงเนื่อง บุรีนวราษฐ์[3][4]ตั้งแต่วันที่ 7 มิถุนายน พ.ศ. 2470 เป็นต้นไป
- หม่อมหลวงคลอง ไชยันต์[5][6][7]17 มีนาคม พ.ศ. 2470 เป็นต้นไป
- คุณหญิงนิตย์ มโนปกรณ์นิติธาดา[8]27 มีนาคม พ.ศ. 2472 เป็นต้นไป
นางสนองพระโอษฐ์ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
- ท่านผู้หญิงพัว อนุรักษ์ราชมณเฑียร[9] ตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2494 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค[10] ตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2494 เป็นต้นไป
- คุณหญิงสทนา โสณกุล ณ อยุธยา[11] ตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2514 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงเกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา[12] ตั้งแต่วันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2515 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงนราวดี ชัยเฉนียน[13] ตั้งแต่วันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2515 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงกุณฑี ไกรฤกษ์[14] ตั้งแต่วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2515 เป็นต้นไป
- คุณหญิงทองทิพย์ รัตนะรัต[15] ตั้งแต่วันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2516 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงสมสุข ศรีวิสารวาจา[16] ตั้งแต่วันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2516 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงสุวรี เทพาคำ[17] ตั้งแต่วันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2517 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงดัชรีรัช รัชนี[18] ตั้งแต่วันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2518 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงพรรณวดี จุฑารัตนกุล[19] ตั้งแต่วันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2519 เป็นต้นไป
- คุณหญิงเปรมจิตต์ จามรจันทร์[20] ตั้งแต่วันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2521 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงอินทิรา พลธร[21] ตั้งแต่วันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2522 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงเพ็ญศรี วัชโรทัย[22] ตั้งแต่วันที่ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2522 เป็นต้นไป
- นางจีรนันทน์ ลัดพลี[23] ตั้งแต่วันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ[24] ตั้งแต่วันที่ 18 เมษายน พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป
- คุณหญิงบุษยา ไกรฤกษ์[25] ตั้งแต่วันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงฉัตรสุดา วงศ์ทองศรี[26] ตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2524 เป็นต้นไป
- คุณหญิงสุชาดา ขำเกษม[27] ตั้งแต่วันที่ 5 มิถุนายน พ.ศ. 2524 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงลดาวัลย์ สมันตรัฐ[28] ตั้งแต่วันที่ 23 ธันวาคม พ.ศ. 2524 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงสุภรภ์เพ็ญ หลวงเทพนิมิต[29] ตั้งแต่วันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2525 เป็นต้นไป
- คุณหญิงผะอบทิพย์ ศาตะมาน[30] ตั้งแต่วันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2525 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงมณฑินี มงคลนาวิน[31] ตั้งแต่วันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2525 เป็นต้นไป
- หม่อมหลวงถนอมจิต นวรัตน[32] ตั้งแต่วันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2526 เป็นต้นไป
- คุณหญิงสุนิดา บุนนาค[33] ตั้งแต่วันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2526 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงอรนุช อิศรางกูร ณ อยุธยา[34] ตั้งแต่วันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2545 เป็นต้นไป
อ้างอิง
- ↑ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542
- ↑ ท่านผู้หญิง เกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา, รำลึกถึง ข้าราชบริพารผู้ภักดี เพื่อระลึกถึงเหตุการณ์อุบัติเหตุเฮลิคอปเตอร์ในขบวนตามเสด็จตกเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2540
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงวัง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล เล่ม 44, 19 มิถุนายน 2470, หน้า 895.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงวัง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล เล่ม 46, 9 มิถุนายน 2472, หน้า 731 - 732.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงวัง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล เล่ม 44, 18 มีนาคม 2470, หน้า 4060.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความ เรื่อง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล เล่ม 46, 23 มีนาคม 2472, หน้า 4573.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศศาลาว่าการพระราชวัง เรื่อง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล เล่ม 50, 4 มิถุนายน 2476, หน้า 704.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความ เรื่อง ตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล เล่ม 46, 23 มีนาคม 2472, หน้า 4573.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 2/2496เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล เล่ม 70, ตอนที่ 16, 3 มีนาคม 2496, หน้า 930.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ 2/2496เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ และนางพระกำนัล เล่ม 70, ตอนที่ 16, 3 มีนาคม 2496, หน้า 930.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คุณหญิงสทนา โสณกุล ณ อยุธยา เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 88, ตอนที่ 99, 16 กันยายน 2514, ฉบับพิเศษ หน้า 9.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางสนองพระโอษฐ์รับราชการสนองพระเดชพระคุณ เล่ม 89, ตอนที่ 71, 4 พฤษภาคม 2515, ฉบับพิเศษ หน้า 21.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางสนองพระโอษฐ์รับราชการสนองพระเดชพระคุณ เล่ม 89, ตอนที่ 87, 2 มิถุนายน 2515, ฉบับพิเศษ หน้า 27.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางสนองพระโอษฐ์รับราชการสนองพระเดชพระคุณ เล่ม 89, ตอนที่ 185, 5 ธันวาคม 2515, หน้า 2912.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางทองทิพย์ รัตนะรัต เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 90, ตอนที่ 100, 7 สิงหาคม 2516, หน้า 2331.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางสนองพระโอษฐ์รับราชการสนองพระเดชพระคุณ เล่ม 90, ตอนที่ 153, 27 พฤศจิกายน 2516, หน้า 3906.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คุณหญิงสุวรี เทพาคำ เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 91, ตอนที่ 204, 3 ธันวาคม 2517, หน้า 4313.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หม่อมราชวงศ์ดัชรีรัช รัชนี เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 92, ตอนที่ 66, 25 มีนาคม 2518, หน้า 814.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางพรรณวดี จุฑารัตนกุล เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 93, ตอนที่ 100, 5 สิงหาคม 2519, ฉบับพิเศษ หน้า 37.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คุณหญิงเปรมจิตต์ จามรจันทร์ เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 95, ตอนที่ 130, 21 พฤศจิกายน 2521, หน้า 4099.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางอินทิรา พลธร เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 96, ตอนที่ 106, 3 กรกฎาคม 2522, หน้า 2483.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หม่อมหลวงเพ็ญศรี วัชโรทัย เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 96, ตอนที่ 134, 7 สิงหาคม 2522, หน้า 2822.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางจีรนันทน์ ลัดพลี เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 97, ตอนที่ 15, 4 กุมภาพันธ์ 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 1.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คุณหญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 97, ตอนที่ 69, 30 เมษายน 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 4.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางบุษยา ไกรฤกษ์ เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 97, ตอนที่ 142, 11 กันยายน 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 6.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 98, ตอนที่ 75, 19 พฤษภาคม 2524, หน้า 1506.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 98, ตอนที่ 99, 20 มิถุนายน 2524, ฉบับพิเศษ หน้า 17.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 99, ตอนที่ 3, 12 มกราคม 2525, หน้า 104.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 99, ตอนที่ 14, 2 กุมภาพันธ์ 2525, หน้า 313.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 99, ตอนที่ 195, 29 ธันวาคม 2525, ฉบับพิเศษ หน้า 19.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 99, ตอนที่ 195, 29 ธันวาคม 2525, ฉบับพิเศษ หน้า 19.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 100, ตอนที่ 125, 27 กรกฎาคม 2526, ฉบับพิเศษ หน้า 14.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 100, ตอนที่ 130, 5 สิงหาคม 2526, ฉบับพิเศษ หน้า 12.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 119, ตอนพิเศษ 38 ง, 1 พฤษภาคม 2545, หน้า 56.
แหล่งข้อมูลอื่น
วิกิพจนานุกรม มีความหมายของคำว่า นางสนองพระโอษฐ์
 | บทความนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล หมายเหตุ: ขอแนะนำให้จัดหมวดหมู่โครงให้เข้ากับเนื้อหาของบทความ (ดูเพิ่มที่ วิกิพีเดีย:โครงการจัดหมวดหมู่โครงที่ยังไม่สมบูรณ์) |