ผลต่างระหว่างรุ่นของ "นางสนองพระโอษฐ์"
บรรทัด 54: | บรรทัด 54: | ||
==รายพระนาม รายนาม นางสนองพระโอษฐ์== |
==รายพระนาม รายนาม นางสนองพระโอษฐ์== |
||
==นางสนองพระโอษฐ์ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ== |
==นางสนองพระโอษฐ์ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ== |
||
* [[จีรนันทน์ ลัดพลี|นางจีรนันทน์ ลัดพลี]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2523/D/015/1.PDF ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางจีรนันทน์ ลัดพลี เป็นนางสนองพระโอษฐ์] เล่ม 97, ตอนที่ 15, 4 กุมภาพันธ์ 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 1.</ref> ตั้งแต่วันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป |
|||
* [[จรุงจิตต์ ทีขะระ|ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2523/D/069/4.PDF ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คุณหญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ เป็นนางสนองพระโอษฐ์] เล่ม 97, ตอนที่ 69, 30 เมษายน 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 4.</ref> ตั้งแต่วันที่ 18 เมษายน พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป |
* [[จรุงจิตต์ ทีขะระ|ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2523/D/069/4.PDF ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คุณหญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ เป็นนางสนองพระโอษฐ์] เล่ม 97, ตอนที่ 69, 30 เมษายน 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 4.</ref> ตั้งแต่วันที่ 18 เมษายน พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป |
||
* [[บุษยา ไกรฤกษ์|คุณหญิงบุษยา ไกรฤกษ์]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2523/D/142/6.PDF ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางบุษยา ไกรฤกษ์ เป็นนางสนองพระโอษฐ์] เล่ม 97, ตอนที่ 142, 11 กันยายน 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 6.</ref> ตั้งแต่วันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป |
* [[บุษยา ไกรฤกษ์|คุณหญิงบุษยา ไกรฤกษ์]]<ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2523/D/142/6.PDF ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางบุษยา ไกรฤกษ์ เป็นนางสนองพระโอษฐ์] เล่ม 97, ตอนที่ 142, 11 กันยายน 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 6.</ref> ตั้งแต่วันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 05:03, 14 เมษายน 2557
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
นางสนองพระโอษฐ์ (อังกฤษ: lady-in-waiting) หมายถึงสตรีผู้ช่วยส่วนพระองค์ในราชสำนัก ซึ่งถวายการรับใช้แด่สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี เจ้าฟ้าหญิง หรือสตรีสูงศักดิ์ นางสนองพระโอษฐ์มักจะมีพื้นหลังมากจากครอบครัวที่มีฐานะทางสังคมสูงแต่มีฐานันดรต่ำกว่าสตรีที่ตนรับใช้ ซึ่งแม้ว่านางสนองพระโอษฐ์คนใดจะรับค่าตอบแทนหรือไม่ก็ตาม มักจะไม่ถูกพิจารณาว่าเป็นคนรับใช้หรือข้าราชบริพาร
นางสนองพระโอษฐ์ ยังหมายถึงกลุ่มของสตรีผู้มีฐานะครอบครัว บรรดาศักดิ์ และตำแหน่งหน้าที่ทางการที่หลากหลาย ซึ่งความแตกต่างกันในฐานะ บรรดาศักดิ์ และตำแหน่งหน้าที่เหล่านี้มักจะมีเกียรติศักดิ์สูง พระบรมวงศานุวงศ์หญิงหรือสตรีผู้สูงศักดิ์อาจทรงสามารถเลือกนางสนองพระโอษฐ์ได้ด้วยพระองค์เองหรือไม่ก็ได้ แต่แม้ว่าจะทรงมีสิทธิในการเลือกนางสนองพระโอษฐ์ได้อย่างเสรี หากตามประวัติศาสตร์แล้ว การตัดสินใจดังกล่าวมักจะได้รับอิทธิพลจากองค์พระมหากษัตริย์ พระราชบิดา-พระราชมารดา พระราชสวามี หรือเหล่าเสนาบดีของพระมหากษัตริย์
ภาระหน้าที่
ภาระหน้าที่ของนางสนองพระโอษฐ์มีความหลากหลาย แต่ภาระหน้าที่ตามประวัติศาสตร์ของนางสนองพระโอษฐ์มักถูกมอบหมายตามความชำนาญส่วนตัว เช่น ความชำนาญในการวางตนเหมาะสมกับมารยาท ภาษา การเต้นรำซึ่งเป็นที่นิยมในราชสำนักขณะนั้น การรับผิดชอบงานด้านเลขานุการ การมอบหมายงานตามกระแสรับสั่งแก่ข้าราชบริพารคนอื่นๆ และการร่างกระแสพระราชเสาว์นีย์ การเย็บปักถักร้อย การวาดภาพ การขี่ม้า การเล่นดนตรี การดูแลงานด้านฉลองพระองค์ (เสื้อผ้า) การควบคุมเหล่าข้าราชบริพารผู้มีตำแหน่งต่ำกว่า การดูแลพระชายาหรือพระสนมพระองค์อื่น เป็นต้น
ประเทศไทย
นางสนองพระโอษฐ์เป็นตำแหน่งของสุภาพสตรีสูงศักดิ์ที่เกี่ยวข้องกับราชสำนัก จากความหมายของพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ระบุว่า คุณพนักงานหญิงที่แต่งงานแล้ว มีหน้าที่รับพระราชเสาวนีย์ ไปปฏิบัติหรือเชิญพระราชเสาวนีย์ไปติดต่อข้อราชการตามพระราชประสงค์ของพระราชินี[1]
ในรัชกาลปัจจุบัน นางสนองพระโอษฐ์โดยมากจะเป็นราชสกุล เป็นบุคคลที่มีทรัพย์สินและความรู้อยู่พอสมควร แต่เดิมมีความผาสุขและมีผู้รับใช้ช่วยเหลือให้สะดวกสบาย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถจะทรงนำบุคคลเหล่านี้มาทรงอบรมและให้มารู้จักความยากลำบาก ทรงนำนางสนองพระโอษฐ์ตามการเสด็จพระราชดำเนินไปยังพื้นที่ห่างไกลความเจริญ เพื่อให้ได้พบเห็นชีวิตประจำวันที่แท้จริงของประชาชนทั่วไป[2]
รายพระนาม รายนาม นางสนองพระโอษฐ์
นางสนองพระโอษฐ์ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
- นางจีรนันทน์ ลัดพลี[3] ตั้งแต่วันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ[4] ตั้งแต่วันที่ 18 เมษายน พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป
- คุณหญิงบุษยา ไกรฤกษ์[5] ตั้งแต่วันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2523 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงฉัตรสุดา วงศ์ทองศรี[6] ตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2524 เป็นต้นไป
- คุณหญิงสุชาดา ขำเกษม[7] ตั้งแต่วันที่ 5 มิถุนายน พ.ศ. 2524 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงลดาวัลย์ สมันตรัฐ[8] ตั้งแต่วันที่ 23 ธันวาคม พ.ศ. 2524 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงสุภรภ์เพ็ญ หลวงเทพนิมิต[9] ตั้งแต่วันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2525 เป็นต้นไป
- คุณหญิงผะอบทิพย์ ศาตะมาน[10] ตั้งแต่วันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2525 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงมณฑินี มงคลนาวิน[11] ตั้งแต่วันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2525 เป็นต้นไป
- หม่อมหลวงถนอมจิต นวรัตน[12] ตั้งแต่วันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2526 เป็นต้นไป
- คุณหญิงสุนิดา บุนนาค[13] ตั้งแต่วันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2526 เป็นต้นไป
- ท่านผู้หญิงอรนุช อิศรางกูร ณ อยุธยา[14] ตั้งแต่วันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2545 เป็นต้นไป
อ้างอิง
- ↑ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542
- ↑ ท่านผู้หญิง เกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา, รำลึกถึง ข้าราชบริพารผู้ภักดี เพื่อระลึกถึงเหตุการณ์อุบัติเหตุเฮลิคอปเตอร์ในขบวนตามเสด็จตกเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2540
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางจีรนันทน์ ลัดพลี เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 97, ตอนที่ 15, 4 กุมภาพันธ์ 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 1.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คุณหญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 97, ตอนที่ 69, 30 เมษายน 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 4.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางบุษยา ไกรฤกษ์ เป็นนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 97, ตอนที่ 142, 11 กันยายน 2523, ฉบับพิเศษ หน้า 6.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 98, ตอนที่ 75, 19 พฤษภาคม 2524, หน้า 1506.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 98, ตอนที่ 99, 20 มิถุนายน 2524, ฉบับพิเศษ หน้า 17.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 99, ตอนที่ 3, 12 มกราคม 2525, หน้า 104.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 99, ตอนที่ 14, 2 กุมภาพันธ์ 2525, หน้า 313.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 99, ตอนที่ 195, 29 ธันวาคม 2525, ฉบับพิเศษ หน้า 19.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 99, ตอนที่ 195, 29 ธันวาคม 2525, ฉบับพิเศษ หน้า 19.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 100, ตอนที่ 125, 27 กรกฎาคม 2526, ฉบับพิเศษ หน้า 14.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 100, ตอนที่ 130, 5 สิงหาคม 2526, ฉบับพิเศษ หน้า 12.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่อง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนางสนองพระโอษฐ์ เล่ม 119, ตอนพิเศษ 38 ง, 1 พฤษภาคม 2545, หน้า 56.