ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท"
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล โรบอต: แก้ไขคำผิด |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
{{กล่องข้อมูล |
{{กล่องข้อมูล เชื้อพระวงศ์ |
||
|สี = mediumpurple |
| สี = mediumpurple |
||
|ภาพ = กรมหลวงวงศาธิราชสนิท.jpg |
| ภาพ = ไฟล์:กรมหลวงวงศาธิราชสนิท.jpg |
||
| พระนาม = พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านวม กรมหลวงวงศาธิราชสนิท |
|||
|ภาพกว้าง = |
|||
⚫ | |||
|คำบรรยายภาพ = |
|||
| |
| ฐานันดร = พระองค์เจ้า |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|ฐานันดร = พระองค์เจ้า |
|||
| พระอิสริยยศ = |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|พระ |
| พระบิดา = |
||
⚫ | |||
|พระบิดา = |
|||
|พระราชมารดา = |
|พระราชมารดา = |
||
|พระมารดา = เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ |
| พระมารดา = เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ |
||
⚫ | |||
|มารดา = |
|||
⚫ | |||
|พระชายา = |
|||
⚫ | |||
|ชายา = |
|||
|หม่อม = |
|||
|พระราชสวามี = |
|||
|พระสวามี = |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
}} |
}} |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 17:59, 7 กันยายน 2556
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท | |
---|---|
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านวม กรมหลวงวงศาธิราชสนิท | |
ไฟล์:กรมหลวงวงศาธิราชสนิท.jpg | |
ประสูติ | 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2351 |
สวรรคต | 14 สิงหาคม พ.ศ. 2414 |
ราชวงศ์ | ราชวงศ์จักรี |
พระราชบิดา | พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย |
พระมารดา | เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านวม กรมหลวงวงศาธิราชสนิท (9 กรกฎาคม พ.ศ. 2351 - 14 สิงหาคม พ.ศ. 2414) พระราชโอรสลำดับที่ 49 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ต้นราชสกุลสนิทวงศ์
ประวัติ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านวม กรมหลวงวงศาธิราชสนิท มีนามเดิมว่า พระองค์เจ้าชายนวม [note 1] ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ ธิดาท่านขรัวยายทองอิน เมื่อวันเสาร์ เดือน 8 แรม 2 ค่ำ ปีมะโรง สัมฤทธิศก จ.ศ. 1170 ตรงกับวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2351[1] ทรงได้รับการศึกษาเบื้องต้นตามแบบฉบับของราชสำนักและผนวชเป็นสามเณร ได้รับการศึกษาในสำนักสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระปรมานุชิตชิโนรส ในวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ทรงได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้ด้านอักษรศาสตร์ ทั้งอักขรวิธีภาษาไทย ขอม และมคธ รวมทั้งวรรณคดี วิชาโบราณคดีและราชประเพณี[2]
ต่อมาทรงเข้ารับราชการในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงกำกับกรมหมอหลวง และทรงศึกษาวิชาการแพทย์สมัยใหม่จากมิชชันนารีอเมริกัน [1] โปรดเกล้าฯสถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นวงศาสนิท [3] เมื่อครั้นปี พ.ศ. 2392 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชปรารภ ถึงความเสื่อมโทรมของภาษาไทย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้พระองค์เจ้านวม ทรงแต่งตำราภาษาไทยขึ้นใหม่ เพื่ออนุรักษ์ภาษาไทย พระนิพนธ์เรื่อง “จินดามณี เล่ม 2” ซึ่งทรงดัดแปลงจากตำราเดิมสมัยอยุธยา อธิบายหลักเกณฑ์ภาษาไทยให้เข้าใจง่ายกว่าเดิม[2] ต่อมาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯเลื่อนขึ้นเป็น กรมหลวงวงศาธิราชสนิท ทรงกำกับราชการมหาดไทย ว่าพระคลังสินค้า และเป็นที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน ทรงเป็นเจ้านายหนึ่งในสี่พระองค์ ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงหมายจะให้สืบราชบัลลังก์ต่อจากพระองค์ [1]
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อวันพุธ เดือน 10 ขึ้น 6 ค่ำ ปีมะเมียโทศก ตรงกับวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2414 พระชันษา 63 พรรษา พระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดอรุณราชวราราม เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2414 [4]
ในปี พ.ศ. 2550 กระทรวงวัฒนธรรมได้เสนอพระนาม พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท ในโครงการเฉลิมฉลองบุคคลสำคัญและเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของยูเนสโก ประจำปี 2551-2552 ในวาระครบรอบ 200 ปีของการประสูติ องค์การยูเนสโกได้มีมติรับรองในการประชุมเมื่อวันที่ 18-23 ตุลาคม 2550 ที่กรุงปารีส [5]
พระโอรส-ธิดา
- หม่อมเจ้าหญิงวารี [4]
- หม่อมเจ้าหญิงบัว
- หม่อมเจ้าหญิงเม้า
- หม่อมเจ้าชายเทโพ
- หม่อมเจ้าชายจำรัส
- หม่อมเจ้าชายเจริญ (หม่อมเจ้าชายดำ) (พ.ศ. 2377 - 25 มีนาคม พ.ศ. 2427)
- หม่อมเจ้าหญิงอรุณ
- หม่อมเจ้าหญิงลูกจัน
- หม่อมเจ้าหญิง
- หม่อมเจ้าหญิง
- หม่อมเจ้าชายเสือ (พ.ศ. 2388 -?)
- หม่อมเจ้าหญิงลูกอิน
- หม่อมเจ้าชายเผือก (หม่อมเจ้าชายหนูขาวเผือก)
- หม่อมเจ้าชายนุช
- หม่อมเจ้าหญิง
- หม่อมเจ้าชายท้วม
- หม่อมเจ้าชายสาย (พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์) (25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2388 - 13 กันยายน พ.ศ. 2455)
- หม่อมเจ้าชายสวาสดิ์ (? - 15 เมษายน พ.ศ. 2443)
- หม่อมเจ้าหญิงสนิท (หม่อมเจ้าหญิงสนิทถนอม) (พ.ศ. 2390 - 15 สิงหาคม พ.ศ. 2472)
- หม่อมเจ้าหญิงเกษร (? - 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2452)
- หม่อมเจ้าหญิงงาม (? - 24 ตุลาคม พ.ศ. 2449)
- หม่อมเจ้าหญิงกระจ่าง (พ.ศ. 2391 - 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2475)
- หม่อมเจ้าหญิงกระลำภัก (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2400 - 28 สิงหาคม พ.ศ. 2468)
- หม่อมเจ้าหญิงผอบ (พ.ศ. 2402 - 6 มีนาคม พ.ศ. 2463)
- หม่อมเจ้าหญิงเชย (หม่อมเจ้าหญิงอบเชย) (พ.ศ. 2402 - 28 เมษายน พ.ศ. 2467)
- หม่อมเจ้าหญิงชม (พ.ศ. 2402 - ?)
- หม่อมเจ้าหญิงชื่น (พ.ศ. 2402 - 10 เมษายน พ.ศ. 2439)
- หม่อมเจ้าหญิงอำพัน (พ.ศ. 2403 - 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2437)
- หม่อมเจ้าชายเจ้ง (หม่อมเจ้าชายเจง)
- หม่อมเจ้าหญิง
- หม่อมเจ้าชายเกด (พ.ศ. 2407 - 9 กันยายน พ.ศ. 2432)
- หม่อมเจ้าชายสะอาด
- หม่อมเจ้าชายพร้อม (พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงศ์อธิราช) (24 สิงหาคม พ.ศ. 2411 - 20 กันยายน พ.ศ. 2482)
- หม่อมเจ้าชายเปียก
- หม่อมเจ้าชายประวัติวงษ์ (พ.ศ. 2412 - 14 ตุลาคม พ.ศ. 2452)
- หม่อมเจ้าชายเล็ก (พ.ศ. 2413 - 28 กันยายน พ.ศ. 2445)
- หม่อมเจ้าชายตุ้ม (พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสนิทพงศ์พัฒนเดช) (12 ธันวาคม พ.ศ. 2412 - 14 กันยายน พ.ศ. 2481)
- หม่อมเจ้าชายแฉ่ง
- หม่อมเจ้าชายรัสมี (? - 12 มกราคม พ.ศ. 2439)
- หม่อมเจ้าหญิงแพ
- หม่อมเจ้าหญิงสารภี
- หม่อมเจ้าหญิงชมนาท (? - 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2448)
- หม่อมเจ้าหญิงทองคำ
- หม่อมเจ้าหญิงละม้าย
- หม่อมเจ้าหญิงจันฑณเทศ
- หม่อมเจ้าหญิงกฤษณา
- หม่อมเจ้าหญิงถนอม
- หม่อมเจ้าชายจิ๋ว
- หม่อมเจ้าหญิงประภา
- หม่อมเจ้าหญิงประทุม
- หม่อมเจ้าชายเปลี่ยน
- หม่อมเจ้าหญิงกลาง
ราชตระกูล
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท |
พระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย |
พระอัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก |
พระปัยกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก |
พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: พระอัครชายา (ดาวเรือง) | |||
พระอัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี |
พระปัยกาฝ่ายพระชนก: พระชนกทอง | ||
พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: พระชนนีสั้น | |||
พระชนนี: เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ |
พระอัยกาฝ่ายพระชนนี: ท่านบุญเกิด |
พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่มีข้อมูล | |
พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่มีข้อมูล | |||
พระอัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ท่านทองอิน |
พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ท่านตาดี (ราชินีกุล ณ บางช้าง) | ||
พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่มีข้อมูล |
เชิงอรรถ
- ↑ สันนิษฐานว่า พระนามมาจากคำว่า นวม (อ่านว่า นะวะมะ) ซึ่งมีความหมายว่า "ที่ ๙"
อ้างอิง
- ↑ 1.0 1.1 1.2 กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร. ย้อนรอยราชสกุลวงศ์ "วังหลวง". กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ดอกหญ้า, พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ. 2549. 304 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-941-205-2
- ↑ 2.0 2.1 จัดงาน200ปีกรมหลวงวงษาธิราชสนิท dailynews.co.th
- ↑ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท โดย จุลลดา ภักดีภูมินทร์ นิตยสารสกุลไทย ฉบับที่ 2638 ปีที่ 51 วันที่ 10 พฤษภาคม 2548
- ↑ 4.0 4.1 ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-818-8
- ↑ ยูเนสโกยกย่องต้นราชสกุล สนิทวงศ์ เดลินิวส์ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2550